Bodrum açıklarında arkeolojik akvaryum

Bodrum'un Turgutreis beldesi açıklarındaki Yassıada'nın ‘‘sualtı ören yeri’’ olması için başlatılan girişimlere, Kültür Bakanlığı'ndan onay çıktı. İşadamı Mustafa Koç'un finanse edeceği 1 milyon dolarlık projeyle çevresinde 13 batık bulunan ada sualtı turizmine açılacak ve adaki etkinliklerden yılda 1 milyon dolar döviz kazancı sağlanacak.

Milattan önce 2'nci yüzyıldan kalma Roma batığından 1996 yılında batan Lübnan şilebine kadar, 13 batığın bulunduğu Yassıada'nın turizme kazandırılması girişimini TİNA (Türk Institute of Nautical Archaelogy-Türk Sualtı Arkeoloji Enstitüsü) başlattı. Projeyi Aşkın Diving sahibi Aşkın Cambazoğlu hazırladı. TİNA üyelerinden Mustafa Koç, finansmanını karşılamayı vaat etti. Kültür Bakanlığı'ndan da onay çıkınca hazırlıklar başlatıldı.

Adadaki dalışları yönetecek Türkiye'nin ilk üç sualtı arkeoloğundan Cambazoğlu, Yassıada'nın dünyada ‘‘arkeolojik akvaryum’’ olarak belirlenen tek sualtı merkezi olduğunu söyledi. Cambazoğlu, ‘‘Yassıada'nın en önemli özelliği, batıkların ada altında oluşan çanağa toplanmaları ve birbirinin üzerinde durmaları. Her sınıftan dalgıcın dalabileceği derinlikteler. Bu nedenle alternatifsiz sualtı ören yeri’’ dedi. Cambazoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

PROJEDE NELER VAR

‘‘Mülkiyeti Kültür Bakanlığı'na ait Yassıada üzerinde yap-işlet-devret modeliyle devreye sokacağımız proje, Türk turizmine yılda 1 milyon dolara yakın girdi sağlayacak. Amerikalılar ve pekçok Avrupalı, batıklara büyük ilgi gösteriyor. Projede batıkları tanıtmak için film ve konferans salonu, dünya ile konuşabileceği sualtı telefon kulübeleri, dalışları karadakilere seyrettirecek canlı yayın sistemi, sualtı güvenlik platformları yer alıyor. Yassıada dünyanın 1 numaralı sualtı merkezi olacak.’’

YASSIADA’DA GEÇMİŞE YOLCULUK

Turgutreis'e 3 mil mesafede, 300 metre çapında, denizden 10 metre yükseklikteki Yassıada'nın Knidos'a bakan tarafında harika bir koy var. Ada burnunun devamı su altında devam edip 15 metre ileride ‘‘topuk’’ tabir edilen şekilde su yüzüne çıkıyor. Gemilerin sualtındaki bu kayalara çarparak battığı biliniyor. 1957'de süngercilerle ilgili yazı dizisi hazırlamak için Bodrum'a gelen Amerikalı gazeteci Trockmorton, yörenin özelliklerini öğrenince sualtı areolojisinin kurucularından Amerikalı Arkeolog Prof. George Bass'ı Bodrum'a çağırdı. Süngerci Kemal Aras ile konuşan Bass 1961'de dünyanın ilk sualtı arkeoloji kazısını Yassıada'da başlattı. 1961-1964 arasında Doğu Roma Batığı kazısı yapıldı. 1964-1967 arasında araştırmalar sürdü 1967-1969 arasında Roma Batığı kazı çalışmaları yapıldı. 1981-1984 arasında da 16'ncı yüzyıl Osmanlı batığı kazıları yapıldı. Prof. George Bass önderliğinde, merkezi Amerika Teksas Üniversitesi olan Institute of Nautical Archaeology (İNA) kuruldu. Enstitü tüm faaliyetini Bodrum'da sürdürüyor.