BM'nin Kıbrıs'ta çözüm planı

BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın hazırladığı Kıbrıs'ta çözüm planı, taraflara sunuldu. Rum basınına göre plan, Türk tarafına anayasal, Rum tarafına ise toprak konusunda istediklerini veriyor. Planda iki özerk bölge, dönüşümlü başkanlık, toprak iadesi ve askersizleştirme yeralıyor. Annan'ın çözüm planı, eş zamanlı olarak bugün adaya gelen BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Temsilcisi Alvaro de Soto tarafından Klerides'e,  BM'nin siyasi işlerden sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Sir Kieran Prendergast tarafından da Denktaş'a takdim edildi. Tarafların, Kopenhag Zirvesi'ne kadar anlaşmaya varması gerekiyor.New York'tan Kıbrıs Rum Kesimi'ne saat 14.00 sıralarında gelen De Soto, saat 17.00'de ANNAN PLANIİki özerk bölgeİki kurucu devlet yeni bir ortaklık devleti kuracak. Yeni ulusal marş ve bayrak olacak. Taraflar bölgelerinde tam özerklik elde edecek.Dönüşümlü başkanlıkDönüşümlü başkanlık işleyecek. Başkan Rumsa başbakan Türk olacak. Yeni ortaklık devletini Rumlar iki, Türkler bir dönem temsil edecek. Toprak iadesiTürk tarafına bırakılacak toprak yüzde 35.6'dan yüzde 26.5 - 30.5'e indirilecek. Alternatif haritalar sunulacak. Rumlar göç edebilecek.Göçmenler konusuBelirli bir süre iki tarafta ikamet edenler Kıbrıs vatandaşlığına alınacak. Türk ve Yunan vatandaşlarına yerleşim hakkı verilecek.Ada askersizleşecekAda aşamalı olarak askersizleştirilecek. Güvenlik Konseyi kararlarıyla çokuluslu bir güç oluşturulacak. Garantörlük anlaşması işleyecek.Rum Başkanlık Sarayı'na gitti ve Genel Sekreter'in planını sarı bir zarf içinde Klerides'e iletti. De Soto, zarfla birlikte Klerides'e bir mektup da verdi. Rum medyasının haberlerine göre, mektupta bundan sonra izlenecek süreçle ilgili görüşler yer alıyor.  RAPOR DENKTAŞ'TAÖte yandan plan, BM'nin siyasi işlerden sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Sir Kieran Prendergast tarafından, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın yanında bulunan Cumhurbaşkanlığı Müşteşarı Ergun Olgun'a da verildi. Olgun, yaklaşık yarım saat süren görüşmeden sonra yaptığı  açıklamada, ''BM'nin sürece yardımcı olmak üzere hazırlamış olduğu düşünceleri aldık. Sayın Cumhurbaşkanı'na derhal bunları sunacağım. Kendisi bir değerlendirme yaptıktan sonra gerekli açıklamayı yapacak''dedi. ''Sunulan planın 'al ya da bırak' şeklinde bir metin olmadığını'' vurgulayan Olgun, planın kaç sayfadan oluştuğunu açıklamaya yetkili olmadığını söyledi. Olgun, BM'nin cevap konusunda belli bir süre koyduğunu da doğruladı, ancak bu süre hakkında bilgi veremeyeceğini ifade etti. BM Genel Sekreter Yardımcısı Sir Kieran Prendergast, planı bugün  Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin BM daimi temsilcileri Büyükelçi Ümit Pamir, Yorgo Vasilakis ve Jeremy Greeenstock'a da verecek. Rum Ulusal Konseyi, yarın saat 18.00'de toplanarak çözüm önerilerini değerlendirmeye başlayacak.  Rapordaki çözüm önerilerinin kabul edilmesi halinde 30 gün içinde bir barış anlaşması üzerinde mutabakata varılması gerekiyor. 30 gün sonra toplanacak Kopenhag Zirvesi'nde Rum tarafı AB tam üyeliği için karar alınmasını bekliyor. RUM BASININA GÖRE PLANIN İÇERİĞİBu arada, Kıbrıs Rum kesiminde yayımlanan gazeteler, çözüm planının içeriği hakkında haberler yayımlamayı sürdürüyor. Fileleftheros gazetesine göre, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın Kıbrıs konusunda hazırladığı çözüm planı, Türk tarafına anayasal, Rum tarafına ise toprak konusunda önemli avantajlar veriyor.  Gazetenin haberinde, planın Rum tarafına toprak iadesi, Türk tarafının yöneteceği bölgede tam özerklik temin edilmesini öngördüğü belirtildi.  Belçika ve İsviçre anayasa modellerine göre, dönüşümlü başkanlık ve dönüşümlü başbakanlık olacak. Dönüşümlü başbakanlık ve başkanlıkta Rumlar için iki, Türkler için ise bir görev dönemi ilkesi geçerli olacak.  Politis gazetesi ise planın federal ve konfederal unsurlar içerdiğini yazdı. Gazeteye göre, Kopenhag doruğunun başlayacağı 12 Aralık tarihine kadar bir ilke anlaşmasına varılması hedefleniyor.Planda Belçika, İsviçre ve Zürih modelleri öngörülüyor. Belçika modeline göre başkan Rum ise başbakan Türk olacak. Başkan sembolik, ancak başbakan yürütmenin başı olacak. İsviçre modeline göre 6 Rum ve 3 Türk bakan olacak. Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olacak ve bakanlar kurulu üyeleri tarafından iki dönemiçin Rum, bir dönem için de bir Türk bu göreve seçilecek. Çoğunluk en az bir Türk oyu gerektirecek.  Zürih modeline göre de, her ikisi de yürütme yetkisine ve veto hakkında sahip başkan ve başkan yardımcısı, yasamada ise çift meclis öneriliyor. Üst meclisteki temsiliyet yüzde 50-50, alt mecliste ise 2 Ruma karşı 1 Türk olacak. Bütün yasaların onaylanması için her iki mecliste de ayrı çoğunluk gerekecek.  Rum basınına göre, Kıbrıs Türk tarafı yüzde 26.5-30.5 arasında toprağa sahip olacak. Kıbrıs Rum Yönetimi altındaki bölgeye dönecek Kıbrıslı Rumların 100 bine ulaşacağı hesaplanıyor. Planda, Güzelyurt'un Rumlara verilmesi öngörülüyor.  Dönüş hakkı 20 yıllık sıkı bir zaman takvimine uygun olarak uygulanacak. 20 yıl sonra Kıbrıs Türk yönetimindeki bölgedeki Rum nüfusu yüzde 33'e ulaşacak. Mülkiyet hakkı da buna uygun olacak. Yeni devletin faaliyete başlamasından itibaren bu faaliyetlere gerekli yasallığı verecek olan kamu yararı nedenlerine bağlı bir istimlak (mala el koyma) prosedürü uygulanacak. (aa)