Bizi yalancı bahar yakacak

Türkiye genelinde sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi ağaçları ve bitkileri de etkiledi. İstanbul’da yaşanan sıcaklığın etkisiyle erik ağaçları başta olmak üzere bazı ağaçlar çiçek açtı. Mart ayının ortasından itibaren çiçek açması beklenen ağaçlar ‘yalancı bahar’a aldanmış oldu. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Doğanay Tolunay, erken çiçeklenen ağaçların tarımı da etkileyebileceğini ve gıda fiyatlarında yükselişe neden olabileceğini vurguladı.

‘DÖNEM ŞUBATA KAYDI’

Prof. Dr. Tolunay, “Bitkiler açısından ne zaman kış uykusuna yatacaklar, ne zaman tomurcuklar patlayacak, çiçek açacak hep sıcaklıklarla ilgilidir. Sıcaklıklar 1 ay civarında ortalama sıcaklıkların çalılar için 5-7, ağaçlar için 8-10 derece civarına çıkması durumunda bahar geldiğini zannederek çiçeklerini açarlar. Sıcaklıklar ortalamanın üzerinde gidiyor ki, bunda iklim değişikliğinin etkisi var. Ağaçlar, 15- 20 Mart gibi çiçeklenirdi. İlk önce de erik ağaçları çiçek açar daha sonra diğer bitkiler gelirdi. Artık bitkilerin, ağaçların çiçek açma döneminin şubatın sonlarına doğru kaydığını görüyoruz” dedi.

‘MEYVE ÜRETİMİ AZALIR’

Prof. Dr. Tolunay şöyle devam etti: “2020’li yıllar daha sıcak geçtiği için önceden 10, 15, 20 yılda yaşanan bu olaylar daha sık olmaya başladı. Daha kış ayı bitmedi, 1 - 1.5 aylık bir süremiz var. Sıcaklıklar bu kadar artmışken, İstanbul son 3-4 günden beri 20 derecelerin üstüne çıktı. Sıcaklıklar ani olarak düşerse bitkiler bundan zarar görebilir. Bu mevsimde oluşabilecek herhangi bir şiddetli yağış, rüzgâr, fırtına gibi olaylar da bitkilerin çiçeklerinin zarar görmesine yol açabilir. Özellikle tarım bitkilerinin zarar görmesi de verimi düşürür. Meyve üretiminin azalmasına neden olur.”

‘Soğuklama olmazsa ZARAR GÖREBİLİR’

Meyve ağaçlarının soğuklama ihtiyacı olduğunu belirten Prof. Dr. Doğanay Tolunay, “Sıcaklıkların 0 ila 7 derecede durması gerekir. Kimi bitkilerde 10-15 gün yeterliyken bazı bitkiler için 0 ila 7 derece arasındaki sıcaklığın 2 ay kadar sürmesi gerekiyor. Sıcaklıkların düşük olması sonucunda bitkiler ilkbaharda çiçeklenir ve daha fazla meyve verir. Dolayısıyla verim artar. Meyve ağaçlarının soğuklama ihtiyacı karşılanmadığı için zarar görebilir. Meyve üretimi azalabilir. Bu da haliyle gıda fiyatlarında yükselmeye kadar gidebilen sonuçları olabilir” diye konuştu.

52 YILIN EN SICAK OCAK AYI

Son yıllarda bölgede yaşanan kuraklık, özellikle Van Gölü’nü etkiliyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre Doğu Anadolu Bölgesi’nin uzun yıllardır ocak ayı ortalama sıcaklığı eksi 4.3 derece olurken, 2024 yılı Ocak ayında ise eksi 0.2 derece olarak gerçekleşti. Ortalamanın üzerinde seyreden sıcaklıklar ise Van Gölü havzasına düşen karın hızlıca erimesine neden oldu. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Dr. Mustafa Akkuş, “Özellikle son 3-4 yıldır Van Gölü havzasında çok ciddi bir kuraklık yaşanıyor. Yaz ayları geldiği zaman akarsuların artık Van Gölü’ne ulaşamadığını, çiftçilerin sulama için yeterince su bulamadığını görüyoruz” dedi.

YAVAŞ ERİMESİ İSTENİYOR

Dr. Akkuş, “Bu sene kış aylarında kar yağdı. Fakat son 52 yılın en sıcak ocak ayını yaşadık. Durum böyle olunca yağış kar olarak düşemiyor. Yağmur olarak düşüyor. Yağan kar yağışı da hızlı bir şekilde eriyerek Van Gölü’ne karışıyor. Ancak Van Gölü’ne giden su, bizim için kullanılabilir su olmanın dışına çıkıyor. Bizim arzu ettiğimiz yağan karın yaz aylarına kadar dağların tepelerinde Van Gölü’nün kenarında kalması, yazın yavaş yavaş erimesi” diye konuştu.

Önümüzdeki yaz aylarında çok ciddi bir kuraklığın beklediğini de belirten Dr. Akkuş, özellikle tarımsal sulamaya yönelik tedbirlerin alınması gerektiğini söyledi.