Bizi bu güzel havalar mahvedecek
Güncelleme Tarihi:
Barajların doluluk oranları hızla sıfır noktasına yaklaşıyor. Ürünler tarlada kaldı. Yeraltı sularından umut yok. Topraktaki nem oranı çok düşük. Kuşların göç rotası değişiyor. Türkiye’nin dört bir yanındaki çiftçiler son bir umut yağmur duasında. Yoksa yıllardır “Gelecek, geliyor” denilen o büyük kuraklık geldi mi?
Ocak ayı itibariyle barajların doluluk oranı yüzde 33.29. Geçen yıl şubat ayında bu oran yüzde 80.79 idi. Kar sularıyla beslenmesi gereken Tunceli Munzur Çayı’nda su seviyesi son 80 yılın en alt seviyesinde. Sapanca Gölü’nün dibi göründü. Bolu’daki kayak merkezlerinde kar yok. Elektrik üreten Keban’da son 10 metreye girildi. Manisa Karaağaçlı’ya hazirandan bu yana doğru düzgün yağmur yağmadı. Akan her suyun üzerine yapılan HES’ler yüzünden, yeraltı suları da azaldı.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2008-2012 yılları ile 2013-2017 yılları için iki ayrı ‘Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Eylem Planı’ hazırlamıştı ama somut bir adım atılmadı. Şimdilik gündemimizde meteorolojik kuraklık ile tarımsal kuraklık var ancak bu gidişle hidrolojik ve sosyo-ekonomik kuraklık kavramlarıyla da tanışacağız.
Uzun süre devam eden yağış eksikliği neticesinde ortaya çıkan yeryüzü ve yeraltı sularındaki azalma ve eksikliklere ‘hidrolojik kuraklık’ deniyor. ‘Sosyo-ekonomik’ kuraklık ise meteorolojik, hidrolojik ve tarımsal kuraklık unsurlarının bazı ekonomik malların arz ve talebine olan etkileriyle ilgili. Su yetersizliği insanları ve onların yaşamını etkilediğinde sosyo-ekonomik kuraklıktan bahsediliyor.
İşimiz duaya mı kaldı? İşte Türkiye’nin çaresizlik haritası
Geride bıraktığımız hafta kuraklıkla ilgili açıklamada bulunan Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, “Yağmur duası, yağmur bombasından maliyetsiz” esprisiyle, halkı yağmur duasına çıkmaya teşvik etmişti. Hatta bizzat Afyon’da 25 Ocak’ta yapılan duaya katıldı. Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın da Bursa’da yağmur duasına çıktığını biliyoruz. Ancak Trakya’dan Ege’ye, İç Anadolu’dan Akdeniz’e, ürün alamamaktan korkan çiftçi, 2013 Kasımı’ndan bu yana yağmur duasında zaten. Son üç ayda, on binlerce vatandaş yağmur duasına çıktı. Aralarında kamplarda kalan Suriyeli mülteciler de var. Dualar sadece camilerde değil, kiliselerde de yankılandı. Türkiye’nin kuraklık haritasını çıkarmak için, nerelerde, hangi sıklıkla yağmur duasına çıkıldığına bakmak yeterli. Yağış miktarı düşse de henüz kuraklığın etkilerini görmeyen Karadeniz hariç, tüm ülke ellerini açmış, yağmur ve kar için yakarıyor. Manisa, Kütahya, Adana ve Bursa ise başı çekiyor gözüküyor. Bu, aynı zamanda çaresizliğimizin haritası.
Tarlalardan naklen kuraklık
Türkiye Ziraatçiler Derneği Başkanı İbrahim Yetkin, Türkiye’nin dört yanındaki tarlalardan aldığı son bilgiyi aktarıyor:
Türkiye’nin buğday üretiminin üçte birini sağlayan Amik Ovası’nda
tohumların yarısı çimlenmedi.
İç Anadolu’daki tahıl hasadının yüzde 25’inin yapılamayacağı da şimdiden belli oldu. Ekmeklik buğday için ithalat yapmamız gerekebilir.
Yağmura bağlı gelişen arpa, yulaf ve çavdar da tarlada kaldı; yeşeremiyor.
Topraktaki nem sıfıra yaklaştığından şekerpancarı ekimi yapılamıyor.
Ayçiçeği, zeytin ve patateste de durum vahim. Mart ve nisanda yağış
gelmezse çiftçiler iyice sıkıntıya girecek. Yağsa bile yıllık üretimin yüzde 15-20’si şimdiden kayboldu.
KONYA OVASI’NDA ÇİFTÇİLİK YAPMAK
Kuraklık yüzünden artık anlamsızlaşıyor. Orası ileride tahıl ambarı olarak anılmayabilir. Silikon Vadisi yatırımı Konya’ya yapılsın.Prof. Mikdat Kadıoğlu (İTÜ Meteoroloji Mühendisliği ve Afet Yönetim Merkezi)
Göller kuruyor kuşlar gidiyor
Kuraklık sadece insanlara dert değil. Hayvanlar da epey sıkıntıda. Özellikle de kuşlar. Ana ekosistemi sulak alan olan Kuş Cenneti ve benzeri milli parklar, kuraklıkla beraber tahrip olma tehlikesi altında. Kuşların göç yolları ve konaklama yerleri bu şekilde değişecek. Bu sene beklenen yağışların gelmemesi, hava sıcaklığınınsa 17-19 derecede seyretmesi yüzünden Manyas Kuş Cenneti 200 metre çekildi.
‘Muhteşem Yüzyıl’daki Celâli İsyanları kuraklık yüzünden mi çıktı?
Memleket toprağı kuraklığa yabancı değil. Osmanlı İmparatorluğu’nun gücünün zirvesine ulaştığı 16. yüzyılın ortalarında Anadolu’da bir dizi isyan baş gösterdi. 2000’li yıllarda yapılan araştırmalar 17. yüzyılın ilk günlerine dek devam eden ve kanlı bir şekilde bastırılan isyanlara kuraklıktan kaynaklanan sosyo-ekonomik krizin yol açtığına işaret ediyor. Prof. Mikdat Kadıoğlu’nun hazırladığı ‘Türkiye’de İklim Değişikliği Risk Yönetimi’ raporu o dönem Avrupa’yı topyekûn etkileyen iklim değişikliğinin iki muhtemel sebebi olduğunu gösteriyor: Volkanik aktivitelerin yoğunluğundan kaynaklanan Küçük Buzul Çağı ya da Azor Yüksek Basınç Merkezi ile İzlanda Alçak Basınç Merkezi arasında deniz seviyesi basıncındaki fark.
Üç Van Gölü gitti
Türkiye’nin son 50 yılda kaybettiği sulak alan