Bitkisel zenginliğimiz tehdit altında

DoÄŸal Hayatı Koruma Vakfı'nın (WWF Türkiye) üniversitelerden bilimadamları ve uzmanlara yaptırdığı ''Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları'' baÅŸlıklıÂaraÅŸtırmada, 10 bini aÅŸkın doÄŸal çiçekli bitki ve eÄŸrelti türünü bünyesinde barındıran Türkiye florasındaki tehdit altındaki türler, varolan tehditler ve alınabilecek önlemler tespit edildi.

 

Uluslararası kriterler çerçevesinde belirlenen toplam 11 milyonÂhektarlık 122 ''Önemli Bitki Alanı'' (ÖBA) üzerinde gerçekleÅŸtirilenÂaraÅŸtırmada, 862'si Akdeniz, 171'i Ege, 471'i DoÄŸu Anadolu, 102'si Marmara, 335'i İç Anadolu, 64'ü GüneydoÄŸu Anadolu ve 277'si de Karadeniz Bölgesi'nde olmak üzere, 3 bin 45 ender bitkinin yok olma tehlikesi yaÅŸadığı saptandı.

 

Araştırmada, Türkiye'nin endemik bitki türlerine sahip önemli ülkeler arasında bulunduğu vurgulanarak, ülkemizdeki bitki çeşitliliğinin içerdiği farklı iklimler, zengin su kaynakları, büyük yükseklik farkları, çok çeşitli habitat tiplerinin buluştuğu bir konuma sahip olmasından kaynaklandığına dikkat çekildi.

 

Türkiye'de son 30-40 yıl içerisinde doğa tahribatının giderek hızlandığı ve bazı habitat ile bitki çeşitliliğinin yok olma tehlikesialtına girdiği anlatılan araştırmada, risk altındaki bölgelere de yer verildi.

   Â

İSTANBUL, EN RİSKLİ BÖLGELERDEN...

   Â

Araştırmada, Marmara Bölgesi'nde toplam korunan 107 bin 576 hektarlık alanda yaklaşık 329 bitki türünün tehlike altında olduğu belirtilirken, Kuzey Saros kıyıları, Ergene Havzası, İstanbul Ağaçlı ve Kilyos Kumulları, Batı İstanbul Meraları, Sahilköy, Şile Kıyıları ve Ömerli Havzası ''çok acil'' olarak nitelendirildi.

 

Bu bölgedeki Ä°ÄŸneada Longozu, Terkos-Kasatura Kıyıları, Kuzey BoÄŸaziçi, Kefken-Karasu Kıyıları, Bozcaada Batı Burnu, Kazdağı, Kocaçay Deltası ve UludaÄŸ'ın ''acil'' olarak gösterildiÄŸiÂaraÅŸtırmada, Armutlu Yarımadası, Biga ve Istranca DaÄŸları için de ''zarar görebilir'' denildi.

 

Karadeniz Bölgesi'nde YeniçaÄŸa Gölü, Yukarı Gerede ve Çoruh Vadisi''çok acil'' bölgeler olarak belirtilirken, Ilgaz DaÄŸları, Sinop Yarımadası, Kızılırmak ve YeÅŸilırmak Deltaları, Kelkit Vadisi, Hacıosman Longozu da ''acil'' bölgeler arasında yer aldı.Â

   Â

DİĞER BÖLGELER

   Â

Araştırmada, diğer bölgelerdeki ''acil'' ve ''çok acil'' yerler deşöyle sıralandı:

 

''Ege; Alaçatı-Zeytinli Kıyıları, Dilek Yarımadası ve Büyük Menderes Deltası, Batı Menteşe Dağları, Muğla Gölköy.

 

Akdeniz; Köyceğiz Gölü, Dalyan, Dalaman Ovası, Patara Kumulları, Gelemiş Ovası, Sandras Dağı, Doğu Boncuk Dağları, Tahtalı Dağı, Salda Gölü, Acıgöl, Antalya Falezleri, Beyşehir Gölü, Seyhan ve Ceyhan Deltası.

 

İç Anadolu; Sündiken ve Ayaş Dağları, Mogan Gölü, Çankırı Jipsli Tepeleri, Akşehir ve Eber Gölleri, Tuz Gölü ve Stepleri, Karapınar ve Ereğli Ovası ile Göreme Tepeleri.

 

Doğu Anadolu; Gürün Vadisi, Munzur Dağları, Kop Dağı, Iğdır Ovası,Çatak Vadisi, Zapsuyu Vadisi ve Yüksekova.

 

Güneydoğu Anadolu; Diyarbakır Karacadağ ve Şanlıurfa Ceylanpınar Stepleri.''

   Â

TEHDİTLER VE ÖNERİLER

   Â

ÖBA üzerindeki tehditlere de değinilen araştırmada, tehditler arasında yoğun zirai etkinlikler ilk sırada gelirken, rekreasyonel etkinlikler ve turizm amaçlı yapılaşma, ormancılık, sulak alanlara müdahale, şehirleşme, ulaşım-altyapı tesisleri, endüstriyel kirlenme, madencilik ve doğadan aşırı bitki toplama da diğer önemli etmenler arasında bulunuyor.

 

Araştırmada, ÖBA'nın korunma amacıyla gerekli araştırmaların sürekli yapılmasının önemine işaret edilerek, şu önerilere yer verildi:

 

''ÖBA ile ilgili ulusal koruma yasaları gözden geçirilmeli, Türkiye'de çok geniş kapsamlı bir 'Doğal Yaşamı Koruma Çerçeve Kanunu'çıkarılmalıdır. Bern Sözleşmesi'nde yer alan, Türkiye'nin nadir ve tehlike altındaki bitki türleri revize edilmeli.

 

AB Habitat ve Tür Yönetmeliği Ek 1 ve Ek 2'de listelenen tehlike altındaki habitat ve türler arasında, Türkiye'nin habitat ve bitki türlerinin de tam olarak temsil edilmesi için gerekli çalışmalar yapılmalı.

 

ÖBA'nın korunması kapsamında, ideal olarak her alan için özel bir yönetim planı hazırlanmalıdır. Yerel ve sivil toplum kuruluşları işbirliğinde, ÖBA'nın karşı karşıya bulunduğu tehditler izlenmelidir.''