Birleşmiş Milletler’in uyuşturucu raporu korkuttu: Metamfetamin alarm veriyor! 'İstanbul çevresinde tesisler tespit edildi'
Güncelleme Tarihi:
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB) 2023 Raporu yayımlandı. INCB Üyesi ve önceki Başkanı Prof. Dr. Sevil Atasoy tarafından açıklanan raporda Türkiye’ye ilişkin dikkat çekici veriler yer aldı. Özellikle ülkemizin halk sağlığı açısından metamfetamin sorunuyla karşı karşıya olduğunun altını çizen Prof. Dr. Atasoy, Türkiye'de ele geçirilen uyuşturucu maddeleri, kullanım oranları ve atılması gereken adımlara dair önemli bilgiler paylaştı.
Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB), 1961 yılından bu yana kesintisiz olarak her yıl uyuşturucu maddeler ve bu maddelerin kullanım oranlarına dair bir rapor yayımlıyor.
Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı, INCB Kontrol Kurulu Üyesi ve önceki Başkanı Prof. Dr. Sevil Atasoy önderliğinde açıklanan yeni rapor ise ‘Sosyal medya da dahil olmak üzere internetin uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımındaki rolü’ başlığını taşıyor.
Bu başlık altında internet çağında uyuşturucu kontrolü, önlenmesi, tedavisine yönelik zorluklar, çevrimiçi uyuşturucu kaçakçılığı ve ülkemizdeki uyuşturucu kullanım oranları ile ele geçirilen uyuşturucu miktarına dair detaylar yer alıyor.
SINIR DENETİMLERİNİN ARTMASI EROİN YAKALAMALARINDA BAŞARI SAĞLADI
Raporda dikkat çeken en önemli detay, ‘Balkan Yolu’nun ilk bölümünde yer alan İran ve Türkiye’nin önceki yıllara göre daha az eroin yakaladıklarını bildirmesi oldu.
Örneğin ülkemizde 2021’de 22,2 ton eroin yakalanırken bu yıl 7,9 ton ile son beş yılın en düşük yakalaması gerçekleşti. İran ise önceki yıla göre yüzde 32 oranında azalma ile 17,2 ton yakalama gerçekleştirdi. Raporda yer alan ifadelere göre her iki ülke yetkilileri, bu azalmayı güvenlik birimlerinin sınır denetimlerini sıkılaştırmasına bağladı.
Prof. Dr. Sevil Atasoy
TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI AÇISINDAN METAMFETAMİN, SENTETİK ESRAR VE CAPTAGON SORUNUYLA KARŞI KARŞIYA
Eroinde düşüş olsa da Türkiye, 2019 yılından bu yana giderek daha fazla metamfetamin yakaladı. Metamfetamin, uyuşturucu arasında ‘uyarıcı’ olarak da bilinen, sinir sistemindeki hücreleri uyararak etki gösteren bağımlılık yapıcı maddelerden biri. 2023 yılına ilişkin en güncel verilere göre, ülkemizde yakalanan metamfetamin miktarı 77,7 ton ile bütün zamanların rekorunu kırdı.
Türkiye, metamfetaminin yanı sıra, sigara ve yakın zamanda elektronik sigara şeklinde tüketilen cannabinoidlerin (sentetik esrar) de en fazla yakalanan uyuşturuculardan olduğunu bildirdi.
Bir diğer problem ise Captagon… Captagon, hap ya da toz halinde satılan yüksek derecede bağımlılık yapıcı bir uyuşturucu. Türkiye, son verilere göre önceki yıllara göre daha fazla Captagon ele geçirdi.
DİKKAT! METAMFETAMİNE BAĞLI ÖLÜMLERİN ORANI ARTIYOR!
Türkiye’nin ciddi şekilde metamfetamin sorunuyla karşı karşıya olduğunu söyleyen Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Son yıllarda metamfetamin kaçakçılığındaki artış ve 2022’deki rekor düzeyde yakalamalar, Türkiye’nin halk sağlığı açısından karşı karşıya kaldığı tehdidi gözler önüne seriyor" dedi. Prof. Dr. Atasoy, şu bilgilerin altını çizdi:
-- Bu durum, büyük ölçüde Afganistan kaynaklı metamfetaminin İran üzerinden kaçakçılığına bağlanabilir. Bu metamfetamin, Doğu ve Güney Doğu Asya, Orta Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika’yı hedeflemekle birlikte Türkiye’nin iç piyasalarında da kalabilir.
-- Şu an Afganistan'da eroin üretimi yerini metamfetamine bırakmış durumda... Sadece kimyasal maddelerden yola çıkarak da bunu elde etmiyorlar. Bitkileri de kullanılarak metamfetamin üretiyorlar. Özellikle 'efedra' bitkisini kullanıyorlar. Bu bitkide birkaç madde metamfetaminin öncülüdür. Ülkemizde yakalanan metamfetaminlerin de Afganistan kaynaklı olduğu çok açık.
'İSTANBUL ÇEVRESİNDE SIVI METAMFETAMİNİ KRİSTAL ŞEKLE DÖNÜŞTÜREN TESİSLER TESPİT EDİLDİ'
“Türkiye genellikle kristal metamfetamin ele geçirmekle birlikte, önemli miktarda sıvı metamfetamin de yakaladı” diyen Prof. Dr. Atasoy, “Yetkililer, sıvı metamfetaminin zulalanma imkanlarının daha fazla olması nedeniyle tercih edildiğini bildiriyor. Bazı kent dışlarında, özellikle İstanbul çevresinde sıvı metamfetamini kristal şekle dönüştüren tesisler tespit edildi” ifadelerini kullandı.
METAMFETAMİNE BAĞLI ÖLÜMLER ARTIYOR
Metamfetamine bağlı ölümlerin de arttığına dikkat çeken Prof. Dr. Sevil Atasoy, "2018’de metamfetamine bağlı ölüm sayısı yüzde 6,2 (657 ölümden 41’i) olduğu halde, 2020’de yüzde 31,2 (314 ölümden 98’i) 2022’de ise yüzde 59,9 (246 ölümden 140’ı) seviyesine geldi" ifadelerini kullandı.
2023 raporunda sosyal medya da dâhil olmak üzere internetin uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımındaki rolüne dikkat çekildiğini ifade eden Prof. Dr. Sevil Atasoy, “INCB, çocuklar da dahil olmak üzere uyuşturucu pazarlamak için sosyal medya platformlarının artan kullanımından endişe duymakla birlikte sosyal medya ve internetin önleme, farkındalık yaratma ve tedavi hizmetlerine erişimi iyileştirmek için sunduğu fırsatlara dikkat çekiyor. Hükümetler için önerilen eylemler arasında özel sektörle etkileşim ve yüksek etkili maddelerin halka ulaşmasını önlemek için dünya çapında yetkililerin gerçek zamanlı olarak bilgi paylaşmasını sağlayan INCB operasyonel faaliyetleri yer alıyor” dedi.
ESRARIN ÇOK GÜÇLÜ BİR ŞEKLİ OLAN ‘SKUNK’ DA ÜLKEMİZ İÇİN CİDDİ SORUN OLUŞTURUYOR
Metamfetamin kadar Captagon’un da ülkemizde çok fazla dolaşımda olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Türkiye, 2022 yılında önceki yıllara göre daha fazla Captagon ele geçirdi. 2021 yılında 14 milyon tablet yakalamakla birlikte, 2022’de 24 milyon tablete yükseldi. Bu sayı, 2,8 milyon tabletin yakalandığı 2021 yılına göre 10 kat fazla” dedi. Prof. Dr. Atasoy, şöyle devam etti:
“Captagon dışında esrarın çok güçlü bir şekli olan ‘skunk’ kaçakçılığı da Türkiye için ciddi bir sorun oluşturuyor. 2020- 2022 arasında esrar yakalamalarında azalma gözleniyor. Ancak buna karşılık ele geçen skunk miktarları önceki yıllara göre artıyor. 2022 yılında ele geçen 63,3 ton esrar miktarı 2020’ye göre yüzde 28 daha azdı. Buna karşılık skunk yakalamaları bir önceki yıla göre yüzde 56 oranında artarak 8,6 tona ulaştı."
Türkiye’nin Latin Amerika ya da Batı Afrika’dan gelen kokainin Balkan Yolu üzerinden Avrupa’nın hedef piyasalarına ulaşmasında transit ülke olarak kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Sevil Atasoy, “2014’ten yakalanan kokain miktarı 2021 yılında 7 kat artarak 2,3 ton gibi rekor seviyeye ulaştı. Türkiye’yi transit geçen kokainin bir bölümü Orta Doğu piyasalarını hedefliyor. 2022 yılında Türkiye 2,3 ton kokain ele geçirdi. Bu miktar, 2021’e göre yüzde 18 daha fazla” ifadelerini kullandı. Prof. Dr. Atasoy, şu örnekleri paylaştı:
“24 Mart 2023 tarihinde Perulu yetkililer seramik karolar içerisine gizlenen ve hedefi Türkiye olan 2,3 ton kokain ele geçirdiklerini bildirdi. Genişletilmiş deniz trafiği kaçakçılık rotası kullanılarak Türkiye’ye gidecek olan sevkiyatın Peru-Türkiye arasındaki kaçakçılıkta bir ilk olduğu belirtildi. Kokain kaçakçılığına yönelik bir diğer büyük olay da16 Mayıs 2023’te gerçekleşti. Hollanda gümrüğünde yakalanan ve Türkiye’den gelen konteynerde 1,1 ton kokain ele geçirildi.”
‘HÜKÜMETLERİN İLAÇLARA ERİŞİM SAĞLAYACAK YÖNTEMLERİ KULLANMASI İÇİN ÇAĞRIDA BULUNUYORUZ’
Prof. Dr. Sevil Atasoy, 2023 yılında yaşanan iklim değişikliğine bağlı doğal afetler ve çatışmalarla ilgili acil durumların, uluslararası denetimdeki maddeleri içeren ilaçlara yönelik akut insani ihtiyaçlara yol açtığını kaydederek, “Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB) olarak, bu gibi durumlarda hükümetlerin ilaçlara engelsiz biçimde erişim sağlayacak basit denetim yöntemleri kullanması için çağrıda bulunuyoruz” dedi.
‘ÜLKELERİN BİRÇOĞU TEMEL İLAÇ NİTELİĞİNDE OLAN MADDELERE GEREKSİNİMLERİNİ ÖNGÖREMİYOR’
INCB 2023 raporunda, tıbbi ve bilimsel amaçlara yönelik olarak kullanılacak narkotik ilaçların ve psikotropik maddelerin küresel çapta varlığına ilişkin bir analiz sunulduğunu da dile getiren Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Ağrı tedavisi için opioid analjeziklerin tüketiminde bölgesel farklılıkların devam ettiğinin altını çiziyoruz. Bu durumun başlıca nedeni, ülkelerinin birçoğunun temel ilaç niteliğinde olan bu maddelere yönelik tıbbi gereksinimlerini doğru bir şekilde öngörememesidir” dedi ve ekledi:
“Avrupa ve Kuzey Amerika dışındaki bölgelerde uygun fiyatlı morfin tüketim düzeyleri tıbbi ihtiyaçları karşılamak için yetersizdir. Çevrimiçi olarak sunduğumuz eğitim programı aracılığıyla üye devletleri öngörülerini iyileştirmeleri ve böylece kontrollü maddelerin tıbbi, bilimsel ve endüstriyel amaçlar için kullanılabilirliğini artırmaları konusunda destekliyoruz.”
‘ARZ VE ÖNLEMEYE YÖNELİK AYRILAN BÜTÇE DENGELİ OLMALI’
Son olarak uyuşturucu ve madde kullanımıyla cezadan ziyade kanıta dayalı şekilde ve bilimsel yöntemlerle mücadele edilmesi gerektiğine dikkat çeken Atasoy, arz için ayrılan bütçe ile önlemeye yönelik ayrılan bütçenin de dengeli bir şekilde olması gerektiğine vurgu yaptı.
2022 yılında sağlık kuruluşlarında 302 bin 911 kişiye ayaktan, 18 bin 187 kişiye yatarak hizmet verildi. Hastaların yüzde 37,4’ü eroin (2021’de yüzde 43), yüzde 37,8’i metamfetamin (2021’de yüzde 25,6), yüzde 7’si esrar (2021’de yüzde 11,6), yüzde 1,3’ü sentetik esrar (2021’de yüzde 5,8), yüzde 7’si opiyat (2021’de yüzde 4,2) ve yüzde 2,9’u kokain (2021’de yüzde 2,7) kullanımı nedeniyle tedavi gördü. Kalanı diğer uyuşturucu maddeler nedeniyle tedaviye alındı.