BİR SORUDAN FAZLASI | Gruptan çıksam ayıp olur mu?

Bir konuşma grubuna dâhil edildiğinizde çıkmak oldukça zor. Hele de sizi ekleyen kişi patronunuz ya da bir aile üyesiyse…

Gruplar, uzun süredir hayatımızda ama pandemi dönemiyle birlikte sayıları katlandı; her geçen gün de artmaya devam ediyor. Bazılarında sohbet uzun süre önce sona ermiş, bazılarında ise mesaj akışı hiç durmuyor. Dahil olunan grup sayısı arttıkça sessizlik de mesajlar da rahatsız edici olmaya başlıyor. 

Grup konuşmalarının sosyal yükümlülüğünün ağırlığını hissedenlerden biri 39 yaşındaki Dany Groner. Geçtiğimiz günlerde The Guardian'a yaptığı açıklamada kuzenlerinden oluşan 25 kişilik WhatsApp grubundan bahseden Groner, "Burası aile haberlerini takip etmek için bir alan. Herkes iyi niyetli ama ben bundan hiçbir fayda görmüyorum" dedi.

Gruptan üç kez çıkmasına rağmen her seferinde geri alındığını belirten Groner, "Eminim gruptakiler bu davranışımın garip olduğunu düşünüyordur ama sınırlarımı korumam gerekiyor" diye konuştu.

Groner'ın kimseyi kırmamak için bulduğu çözüm ise oldukça ilginç. Çıkmadan önce gruba eşini dahil ettiğini belirten Groner, "Çünkü eşim benim kadar rahatsız hissetmiyor ve grupta önemli bir şey konuşulduğunda bana haber veriyor" dedi.

Tabii herkes Groner kadar şanslı değil, yerine vekil tayin edemeyecek durumda olanlar da var. Dolayısıyla herkes kendine göre yöntemler ve bahaneler geliştiriyor. Sürekli çıktığı gruba yeniden geri alınma stresi yaşayanlardan tutun da çareyi numarasını değiştirmekte arayanlara kadar neler var neler...

Sonucu ne olursa olsun WhatsApp, Telegram gibi uygulamaların sohbet grupları hemen herkesin kanayan yarası. 

Peki konuşma gruplarının sessiz üyeleri neler diyor?

'GRUPTA BİR YABANCI OLMAYA BAŞLADIM'
Handan M. (36)

Eşim lise arkadaşlarıyla hâlâ çok sık görüşüyor. Doğal olarak ben de sürekli görüşmek durumunda kalıyorum. Bu kadar fazla görüştüğümüz için sohbet gruplarına beni de dahil ettiler. Hafta sonu görüştükleri yetmiyormuş gibi gün içinde de işten vakit buldukları her an konuşuyorlar. Ben ise bir anda o çok iyi anlaştığım insanların arasında bir yabancı gibi kalmaya başladım. Çünkü ne bahsettikleri kişileri tanıyordum ne de bahsettikleri hikayeleri biliyordum. Sohbete dahil olmadığımda ise ‘Neden konuşmuyorsun?’ gibi yakınmalar peşimi bırakmıyordu. Grupta bahsedilen konulara ayak uydurmak için sürekli eşimden olayları bana da anlatmasını istemeye başladım. Ama o da kısa süre içinde bana açıklama yapmaktan sıkıldı. Sürekli görüştüğüm insanlar olduğundan gruptan çıkamıyordum da... Başta sessize aldım, daha sonra eşime bir bahane bulup beni çıkarması gerektiğini söyledim. Ne yaptı etti de bunu başardı bilmiyorum ama o gruptan kurtulduğum için şükrediyorum.

‘GRUPTA OLSAYDIN HABERİN OLURDU’
Seda G. (29)

Her sabah uyandığımda telefonumda yüzlerce mesaj görmekten sıkıldığım ve hiçbirine yetişemediğim için tüm sohbet gruplarından çıkış yaptım. Bunların arasında yakın arkadaşlarımın olduğu bir grup da vardı. Tabii hemen nedenini sordular; ben de açıkladım. Gerekçemi normal karşılamalarını bekliyordum ama onlardan rahatsız olduğum düşüncesiyle bana tavır almaya başladılar. Sırf gruptan çıktım diye beni buluşmalarına bile çağırmıyorlar artık. Buluştuklarını sosyal medyada görüp sorduğumda ise ‘Grupta olsaydın haberin olurdu’ diyorlar.

Hatta biri sözlendi ve ben kutlamaya davet edilmedim. Tabii gerekçe yine grup oldu. Meğer gruptan yazıp herkesi çağırmış ama ben grupta olmadığım için görmemişim. Arkadaşlarımın bu gereksiz tepkileri yüzünden tüm önemli buluşmaları kaçırdığım için istemeyerek de olsa gruba geri döndüm. Yine her sabah yüzlerce okunması gereken mesaj beni bekliyor ama ne yazık ki bu sefer çıkamıyorum.

‘İLK ÇIKAN OLUP DİKKATLERİ ÇEKMEK İSTEMİYORUM’
İrem A. (26)

6 yıl önce üniversiteye yeni başladığımda yurttaki oda arkadaşlarımla bir grup kurduk. O zamanlar günün hemen her saati yazışıyor, birlikte çektirdiğimiz fotoğrafları oradan kolaylıkla paylaşıyorduk. Ancak okul bitip herkes kendi memleketine döndüğünde grupta da konuşmalar ister istemez azaldı. Bazıları evlendi, bazıları ülke değiştirdi, bazıları da kendini yoğun bir iş temposunun içinde buldu. Zamanla konuşmalar tamamen kesildi. Grupta en son geçen sene mesaj atılmış. Ancak yanlış anlaşılma korkusuyla hiçbirimiz gruptan çıkmak için ilk hamleyi yapamıyoruz. Eminim biri çıkma cesaretini gösterse diğer dört kişi de ardından hemen çıkacak. Ben de ilk çıkan olup, dikkatleri üstüme çekmek istemediğimden grubu arşivde tutmaya devam ediyorum.

‘KENDİ AİLEMLE BU KADAR KONUŞMUYORUM’
Recep Ö. (33)

Yaklaşık 1 yıl önce evlendim ve balayı sonrası eşimin ailesine ziyarete gittiğimizde beni de artık ailenin bir üyesi olarak görüp konuşma gruplarına aldılar. Başlarda ayıp olmasın diye yazdıklarına cevap veriyor, sohbete katılmaya çalışıyordum. Ancak gün geçtikçe gruptaki aktiflik beni yormaya başladı. Kendi ailemle bile bu kadar konuşmuyorken, eşimin ailesiyle sürekli mesajlaşmak saçma geliyor. Gruptan çıkmam eşimi sinirlendireceği için bunu da yapmak istemiyorum. Aklıma kendi ailemle bir grup açıp, eşimi de ailemin sohbetine maruz bırakmak gibi bir çözüm geliyor. O zaman benim ne çektiğimi daha iyi anlayabilir.

‘DEDİKODUDAN KAÇMAK İÇİN GRUPTAN ÇIKAMIYORUM’
Selvi N. (27)

Kuzenlerimin kurduğu çok kalabalık bir ‘kuzişler’ grubumuz var. Başta aile bağlarını kuvvetlendireceği düşüncesiyle rahatsız olmamıştım ama gün geçtikçe rahatsız etmeye başladı. Önemli bir toplantının ortasındayken bile kuzenlerimden gelen ‘Çocuğum okula başladı’, ‘Oğlumun dişi çıktı’ gibi gereksiz mesajlara maruz kalmaya başladım. Çoğu ev hanımı, bu yüzden telefonla rahat vakit geçirebiliyorlar. Ancak ben ve yoğun çalışan diğer kuzenim o mesajlar yüzünden, çoğu önemli mesajı da kaçırıyoruz. Bundan rahatsız olduğumuzu dile getirmekten de gruptan çıkmaktan da çekiniyoruz. Çünkü çıktığımız an arkamızdan konuşacaklarına eminiz. Resmen hakkımızda yapılacak dedikodudan kaçmak için, onlardan kaçamıyoruz.

‘GRUPLARDAN ÇIKMAK İÇİN NUMARAMI DEĞİŞTİRDİM’
Gözde G. (40)

WhatsApp mesajlarını temizlerken hemen her aktivite için yeni bir grup açıldığının farkına vardım. Üstelik bunların hiçbiri aktivite gerçekleştikten sonra kapatılmıyor. Hemen hepsinde de bir eksik, bir fazla ile aynı kişiler yer alıyor. Hatta biraz daha altlara indiğimde eski iş yerimin grubuna bile hâlâ dahil olduğumu fark ettim. İçimden hepsinden çıkmak geçiyordu ama eminim bu birilerinin kalbini kıracaktı. Yetmezmiş gibi bir de özelden ‘Neden çıktın?’ diye yazacak ve hesap vermemi isteyeceklerdi.

Tüm bunlarla uğraşmamak için zaten uzun süredir aklımda olan bir şeyi yapmaya karar verdim ve numaramı değiştirdim. Böylelikle eski iş arkadaşları gibi bir daha asla konuşmayacağım kişilerle aynı grupta da olmam gerekmiyordu. Şimdi yeni numaram sadece çok yakın çevremde var ve sadece olmaktan keyif aldığım, gerçekten gerekli gruplarda yer alıyorum.

‘UMARIM UZUN SÜRE KONUŞULMAYAN GRUPLAR OTOMATİK KAPATILIR’           
Yavuz G. (30)

Yazlıktaki arkadaşlarımızla kurduğumuz ve uzun yıllardır açık olan bir grup var. Her yaz 4 ay boyunca grubu aktif olarak kullanıp, geri kalan aylarda hiç kullanmıyorduk ama kimse bundan rahatsız olmuyordu. Sonradan üniversite bitip herkes işe girmeye başladığında ne yazık ki artık yazlıkta o kadar uzun süre kalamamaya başladık. Böyle olunca konuşmalar da kesik kesik ilerlemeye başladı. Hatta gruptaki çoğu kişiyi uzun süredir görmediğimden pek konuşacak bir şeyimiz kalmadı.

Ancak çok uzun yıllardır içinde bulunduğum bir grup olduğundan çıkmam da mümkün değil. Çıksam belki kimsenin dikkatini bile çekmeyecek ama çıkmak onlarla olan tüm bağlarımı koparmak anlamına geliyor. Böyle yaparsam da tekrar denk geldiğimizde yüzlerine bakamam gibi hissediyorum. Umarım WhatsApp uzun süre konuşulmayan grupları otomatik olarak kaldırır da bizi bu dertten kurtarır.

Bu örneklerin de anlattığı üzere, hayatı kolaylaştırmak bizi birbirimize yaklaştırmak amacıyla kurulan grupların çoğu tam ters etkiler yapmaya başlamış durumda.

Peki grupların başta sosyal kaygıyı azaltırken gün geçtikçe insanları daha kaygılı hale getirmesinin sebebi ne? İnsanlar neden konuşma gruplarından ayrılamıyor? WhatsApp’ın attığı sessiz sedasız ayrılma adımının anlamı ne?

Tüm bu soruları ve daha fazlasını uzmanlarla konuştuk…

'DİĞER UYGULAMALARA DA YAYILABİLİR'

Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan, WhatsApp’ın duyurduğu güncellemenin kullanıcıların isteklerinin dikkate alınması anlamına geldiğini söyleyerek, “Bunun ilk örneğini Instagram üzerinde görmüştük. Takip edilen kişiler için önce 'sessize al', sonra 'kısıtla' özelliği geldi. Burada temel amaç herhangi bir nedenden takipten çıkılamayan kişileri akışta görmemekti. WhatsApp’ta da gruplardan çıkamayan ya da çıktıklarında ifşa olmak istemeyen kişiler için bu özellik getiriliyor” dedi. 

Demircan şöyle devam etti:

“Bu güncelleme öncesi kullanıcılar özellikle ayrılamadıkları grupları sessize almayı tercih ediyorlardı. Ama 'sessize al' özelliğinin en büyük dezavantajı yeni mesajlar bildirim olarak gelmese de uygulamaya girildiğinde gelen mesaj olarak görülebilmesiydi. Paylaşılan yazı, resim ve videolar telefonda yer kaplıyor, 'Ya önemli bir şey varsa?' düşüncesiyle gruba bakmak da zaman kaybı yaratıyordu. Bu anlamda WhatsApp birçok kullanıcısını mutlu edecek bir özellikle gündeme geldi. Bu özellik zaman içinde diğer uygulamalarda da karşımıza çıkabilir.”

GRUPLAR ZAMANLA STRESE NEDEN OLDU

Telefonlardaki sohbet gruplarının zamanla çoğaldığını ve olumsuz taraflarının olumlu taraflarını geçer hale gelmeye başladığını belirten Psikolog Dilara Sayar ise “Pandemi sürecinde grup sohbetleri insanların iletişim ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri adına tutundukları güçlü bir dal oldu. Ancak zamanla telefonu eline aldığında cevaplanmamış onlarca mesaj görmek, konuşulan konuya hâkim olamamak, kişilerde kaygı ve stres yaratır oldu. Gruplarda beklenti genelde hemen cevap almak ve konuşulan konunun bölünmeden sürmesi oluyor. Grup üyelerinden biri, geç cevap veriyorsa ya da konuşmalara grubun beklentisi düzeyinde dahil olmuyorsa sitem dolu sözlerle karşılaşabiliyor. Hızla cevap verme kaygısıyla, zaman içinde kişi telefona ve o sohbet grubuna bağımlı hale geliyor” dedi.

NELER YAPILABİLİR?

Sohbet gruplarının her bireyde kaygı yaratmadığının altını çizen Sayar, kontrol edebilmek için yapılacakları sıraladı:

-- Grup sohbetleri için kişiler kendilerine bir zaman sınırlaması koyabilir.

-- Çok fazla akışı olan gruplarda bildirim sesi kapatılabilir ya da grup sessize alınabilir.

-- Kişiler yazışmak yerine sesli ve görüntülü görüşmeleri daha fazla tercih edebilir. Sesli ve görüntülü aramalar özellikle duygusal etkileşimi yakalamak için daha idealdir.

-- Grupça bir karar alınıp, haberleşme zamanları günlük ve saatlik olarak netleştirilebilir.

*Bu haberde bazı ön isimler değiştirilmiştir.