OluÅŸturulma Tarihi: Haziran 26, 2005 00:00
Simetri ve Evrenin Görkemli GüzelliÄŸini AnlamakChristopher T. Hill, Leon M. LedermanGüncel Yayınları Açık Bilim DizisiBilim konularında yayımladığı kitaplarla da tanınan Yayınevi, karşımıza, doÄŸanın veya evrenin çok önemli ve ÅŸaşırtıcı bir özelliÄŸiyle çıkıyor. Biri (Leon M. Lederman) Nobel ödüllü olan yazarlar, simetriyi hemen her alandan örneklerle ele alıyorlar. Bu bakımdan konu hemen herkesi ilgilendiren bir boyutla kitapta tanıtılıyor. Yazarların sunuÅŸ yazılarında belirttikleri gibi, hemen heryerde simetri vardır. Bu nedenle de yazarlar hayatın hemen her alanında simetriyi arıyorlar. Nerelerde görüyorlar ve buluyorlar dersiniz?Dansta.. müzikte.. ÅŸiirde, mimaride.. hem de belirleyici bir tema olarak konuya damgasını vurduÄŸunu görüyoruz simetrinin.Simetri, ‘özellikle kimya, biyoloji, fizyoloji, astronomi olmak üzere bilimlerin tümünün içine sızmıştır. Maddenin iç yapısı, dışımızdaki evren ve matematiÄŸin soyut dünyasının kendisi bile simetrinin örnekleriyle doludur. DoÄŸa hakkında söyleyebileceÄŸimiz en temel ifadeler olan fiziÄŸin temel yasaları da simetriye dayanır.’Davul sesinin ritminde, Ay ve Güneş’in hareketlerinde ve dairesel görüntüsünde, deniz kabuÄŸunda, bir nota dizisinde veya bir kuÅŸun ötüşünde de simetriyi farkederiz.Peki simetri nedir?Yazarlar bir kaç tanımlama giriÅŸiminde bulunurlar. ÖrneÄŸin ‘nesnelerin birbirine olan oranının aynı olması’, ‘Farklı noktalardan bakıldığında nesnelerin aynı ÅŸekilde görünmesi’.. gibi.Yazarlar bu tanımlamalarda ‘aynılık’ kavramının ortak bileÅŸenliÄŸine iÅŸaret çekerek, simetrinin en temel matematiksel kavramlardan birisiyle iliÅŸki içinde olduÄŸunu vurgular: EÅŸdeÄŸerlilik..Yazarlar simetrinin fizimsel bir sistem olduÄŸuna dikkat çekerek, bir bilimsel tanım veriyor: ‘Simetri, bir nesne ya da sistemin bir transformasyon karşısındaki deÄŸiÅŸmezliÄŸidir!’ Ve bu tanımı açıyorlar.GiriÅŸ yazısı zengin bir anlatımla sürerken, yazarlar konuyu 12 bölümde ele alıyor: Titanların çocukları; Zaman ve enerji; Emmy Noether; Siletri uzay ve zaman; Noether teoremi; Eylemsizlik; Görelilik; Yansımalar; Simetri kırılması; Kuvantum mekaniÄŸi; Işığın gizli simetrisi; Kuvarklar ve leptonlar..Son bir bölüm olarak da eÄŸitimciler için bir sonsöz var..Kitap bize doÄŸaya, yaÅŸadığımız olaylara, çevreye ve hatta kendimize deÄŸiÅŸik ve yeni bir bakış veriyor.. Bu kitabı okuyun..Son söz olarak Nobel ödüllü fizikçi Martinus Veltman simetri v ekitap ile ilgili şöyle diyor "DoÄŸa simetri fikriyle mi baÅŸlamıştır? Yoksa o bir tesadüfi sonuç mudur? Estetikle baÄŸlantısı bir yana, simetri temel bir ilke midir? Dünyanın önde gelen iki fizikçisi bu kitapta, simetriyi temel ilke olarak alıyorlar.Â
button