Bir caz bilgesi

Kontrbası eşlikçi statüsünden kurtarıp solo çalgıya dönüştüren dáhi müzikçilerden biri David

Friesen. Önceki gün Borusan'da müzikseverlerle hayat, kontrbas

ve müzik üzerine söyleşti. Bu akşam ise Tünel'deki Cafe Gramofon'da çalıyor.

İstanbullu müzikseverler festivaller dışında, günümüzün usta müzikçileriyle tanışıp sohbet etme imkánına henüz sahip değil. 'Workshop' denilen müzik atölyeleri sadece Akbank Caz Festivali sırasında düzenleniyor. Bu etkinliklerde enstrüman çalanlar kadar müzik dostları da önemli ustaları yakından tanıma imkánı buluyor, hayata ve sanata yaklaşımlarını derinlemesine öğrenebiliyor.

Önceki gün Borusan Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen ‘‘Kontrbasta Caz Teknikleri’’ başlıklı 'müzik atölyesi - söyleşi,' festivaller dışında bu alanda düzenlenmiş ücretsiz ve herkese açık ilk etkinlikti. Günümüz cazının önemli virtüozlarından David Friesen, yaklaşık üç saat süren toplantıda otuz civarında dinleyiciyle müzik üzerine söyleşti, kontrbasın ses olanaklarını genişletmek için geliştirdiği teknikleri gösterdi ve kısa bir konser verdi. Küçük konsere, Friesen'in çevirmenliğini üstlenen Önder Focan da katıldı.

Caz şairi

Friesen gibi önemli bir cazcının, mütevazı bir organizasyonla Türkiye'ye gelmesinin nedeni, geçen yıl New York'ta meydana gelen bir karşılaşmaydı. Gitar ve bas teli üreten 'Thomastik'in düzenlediği konserde gitarcı Önder Focan'la tanışan Friesen, aynı firmanın sponsorluğunda İstanbul’da ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi'nde birer workshop çalışması yapmak, iki kentte üç konser vermek için hafta başında İstanbul'a geldi.

Oregon grubunda çalan; Joe Handerson, Bud Shank, Denny Zeitlin, Clark Terry gibi ustalarla ortak çalışmalar yapan Friesen'ın özelliği, cazda kontrbası eşlikçi konumundan çıkarıp solo enstrümana dönüştüren öncülerden biri olması. Dave Holland, Garry Peacock, Eberhard Weber gibi eşliksiz çalabilen, albüm kaydeden David Friesen caz dünyasında, enstrümanının ses rengini genişleten bir 'caz şairi' olarak anılıyor.

Yılbaşından beri dünya turnesinde olan Friesen, İstanbul'a Şili'den geldi. Ünlü basçıyı Borusan Kültür Merkezi'nde çoğunluğu klasik ve caz kontrbasçılarından oluşan küçük bir dinleyici topluluğu bekliyordu. Friesen, dinleyicilere, sanat ve enstrümana yaklaşım konusunda tavsiyelerde bulundu. Önerileri bir bilgenin öğütlerini andırıyordu.

‘‘Çalarken ne kadar terlediğiniz, hızınız, cambazlıklarınız değildir önemli olan,’’ dedi 35 yılını çalgısına vakfeden bir ustanın tecrübesiyle. ‘‘Önemli olan konsantrasyon düzeyiniz, içinizde yoğunlaşan duyguyu sese dönüştürmek için harcadığınız enerjidir. Caz zaman duygusunun ta kendisidir. Çalarken zamana ayna tutarsınız. Eğer çalarken akşam yemeğini, otomobilinizin lastiğini düşünürseniz otomatik pilota geçersiniz. Yaratıcılık ölür.’’

Ustadan öğütler

John Coltrane'in kendisine söylediklerini aktardı: ‘‘Müzik, ruhunu diğer insanlara ulaştırmak için bir araçtır sadece. Tekniğini geliştirirken ruhunu da zenginleştirmeye bak...’’

Dinlemenin erdem olduğunu belirterek ‘‘Ustalarla çalarken onları dikkatle dinleyin, ne istediklerini, neye ihtiyaçları olduğunu saptamaya çalışın öncelikle’’ tavsiyesinde bulundu: ‘‘Sakın kendinizi virtüozlarla karşılaştırmayın. Herkesin farklı bir sesi olduğunu hatırlayın ve kendi sesinizi bulmaya çalışın.’’

Friesen, dinleyicilerin soruları üzerine bas teknikleriyle ilgili örnekler de verdi. Söyleşi sonrasında CD'lerini imzaladı.

David Friesen bu akşam saat 22.30'dan itibaren Tünel'deki Cafe Gramofon'da Önder Focan'la çalıyor. Albümlerinde 1795 Avusturya yapımı tarihi bir kontrbas kullanan cazcı, teknoloji harikası gövdesiz 'seyahat bası'yla çıkacak sahneye. Bu bilge müzikçiyle tanışmak, mucizevi basını dinlemek isteyenlere bu fırsatı kaçırmamalarını tavsiye ederiz.

Cafe Gramofon, Tünel Meydanı 3, Beyoğlu. Tel: (0212) 293 07 86 / Giriş ücreti: 5 milyon TL.