Bir ABD'li Pakistan hükümetini yıkacak

Dünya gündeminin nabzı Planet'te atıyor    

Ocak ayının sonlarında Pakistan’da Hollywood filmlerini aratmayacak bir olay yaşandı. ABD’li diplomat Raymond Davis, silah taşıyan motosikletli iki adam tarafından iki saat boyunca takip edildi. Takip, Pakistan’ın en kalabalık ikinci kentinin kalabalık sokaklarında da sürdü. İki adamın bir kavşakta Davis’e yaklaştıkları esnada, ABD’li diplomat silahını çıkardı ve yedi el ateş etti. Kendisini takip eden iki adamı öldüren Davis, hemen yardım çağırdı. Yardım için hızla olay yerine gelen araç, oradan geçmekte olan bir yayaya çarptı ve ölümüne neden oldu. Davis’i almak için gelen kişi kaza yerinden kaçtı ve Davis tutuklandı.

Davis iki haftadan beri hapiste ve yaşanan olay zaten gergin olan Washington-İslamabad ilişkilerini daha da gerdi. Pakistanlı yetkililer, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın Pakistanlı mevkidaşı ile yapacağı görüşmeyi iptal ettiğini belirtti. Dahası, Clinton’ın bu ay içinde Pakistan Devlet Başkanı Asıf Ali Zerdari ve Afganistanlı mevkidaşı Hamid Karzai ile yapacağı üçlü görüşmeyi de iptal edebileceği ifade edildi.

Bir anda, İslamabad’daki ABD Büyükelçiliği'nde çalıştığı bile bilinmeyen bir yetkili, Pakistan’ın genelinde var olan ABD karşıtı hisleri ateşlemiş oldu.

GİZLİ KİMLİK TARTIŞMASI

Washington cephesinden bakıldığında, durum oldukça basit: Davis, kendisini tehdit eden iki adamı meşru müdafaa kapsamında öldürdü. Statüsü, Viyana Anlaşması kapsamında ona ceza davalarında tam dokunulmazlık sağlıyor.

Fazlasıyla ABD’nin yardımlarına bağlı olan Zerdari hükümeti, Davis’in salıverildiğini görmek istiyor. Ancak Pakistan’daki öfke, hükümetin ABD’nin baskısına diz çökmesini zorlaştırıyor. Dışişleri Bakanlığı da, Davis’in diplomatik dokunulmazlıktan yararlandığını açıkça onaylamıyor.

Dahası, hükümetin sıkıntısı, rakibinin fırsatına dönüşmüş durumda. Davis, eski Başbakan Navaz Şerif’in muhalefet partisinin yönetimde olduğu Pencap eyaletinde yargılanıyor. Şerif’in partisi, onurlu, milliyetçi bir duruş sergileyerek siyasi alanda mesafe kat etmek istiyor. Davis’in vurduğu kişilerden birinin dul kalan eşi intihar edince, yerel basın da davaya odaklandı. Haberlere göre, kadın Davis’in yargıdan kaçacağına inandığı için umutsuzluğa düştü ve canına kıydı.

EN BÜYÜK BASKI ORDUDAN

Davis davasında, Zerdari hükümeti üzerinde en büyük baskıyı kuran güç ordu. Orduya göre, Davis sıradan bir diplomat değildi. Kendisini takip eden kişileri etkisiz hale getirmedeki ve silah kullanmadaki yeteneği, diplomatların çoğunda görülen bir şey değil.

Pakistan’a henüz Ocak 2009’da varmış birisinin Urdu ve Paştun dillerini akıcı konuşması da ilgi çeken bir ayrıntı. Pakistan’ın haber kanalı DawnNews’un elde ettiği belgelere göre, 36 yaşındaki Davis, diplomatik pasaport taşıyor ve elçiliğin “idari ve teknik personeli” arasında bulunuyor. Aynı zamanda, Savunma Bakanlığı'nın taşeronu ve Hyperion Protective Services adındaki şirketin ortaklarından biri.

Pakistanlı yetkililer ise Davis’i takip eden adamların, ordunun istihbarat kurumu ISI’a bağlı olduğunu düşünüyor. Bir yetkili, Davis’inVeziristan bölgesine giderek Pakistanlı militanlarla görüştüğünü öne sürdü. Söylentilere göre, Davis kırmızı bir çizgiyi geçti ve acemi bir şekilde korkutulmaya çalışılıyordu.

ZERDARİ’NİN ZOR TERCİHİ

Davis’in öldürdüğü iki adamın ISI ile bağlantısı olması, Washington ile ilişkilerin gergin olduğu dönemde Pakistan’ın askeri onurunu yaraladı. Geçtiğimiz Aralık ayında, CIA’in İslamabad’daki istasyon şefi, kimliğinin ortaya çıkmasının ardından Pakistan’ı terk etmişti. CIA’in bu durumdan ISI’ı sorumlu tutması, iki istihbarat kurumunun arasındaki ilişkiyi son yılların en düşük seviyesine çekti.

Davis davası, Pakistan hükümetinin uzun dönemdeki getirilerini tehlikeye atıyor. Bir yetkili, henüz ABD’den alınan yardımda azalma olmadığını belirtti. İki ülke arasındaki soğukluğun devam etmesi, hatta Davis’in tutuklu kalmaya devam etmesi, yardım miktarını eritebilir. Bu durum, hiper enflasyon ve devalüasyon tehdidi altındaki Pakistan’da yıkıcı bir etki yapabilir.

Diğer yandan, Zerdari’nin kırılgan hükümeti Davis’i serbest bırakırsa, seçmenleri ve ordudan alacağı tepki nedeniyle ayakta kalmakta çok zorlanacak.

*Bu yazı "Why a U.S. Diplomat Could Bring Down Pakistan's Government" başlıklı makaleden derlenmiştir.