Bipolar bozukluk nedir, Bipolar bozukluğun manik dönem belirtileri nasıl anlaşılır?

Bipolar bozukluk (manik-depresif bozukluk olarak da bilinir) duygudurumda aşırı uçlara giden dalgalanmalara neden olan bir hastalıktır. Sıklıkla aralarda normal duygudurum dönemleri gözlenirken, kendini dünyanın zirvesinde veya rahatsız edecek derecede aşırı huzursuz ve hızlı hissetmekten (bu “mani” dönemidir), aşırı üzgün ve umutsuz hissetmeye (bu “depresyon” dönemidir) kadar değişen duygudurumları görülür. Bipolar bozukluk kişinin duygulanım, enerji ve işlevselliğinde değişikliklere sebep olan ancak tedavi altında normal yaşamı sürdürmeye engel olmayacak bir hastalıktır. Bozukluk ilişkilerde bozulmalara, iş veya okul hayatında zorlanmalara hatta intihara sebep olabilmektedir. Bu hastalık ile ilgili olarak iyi olan şu ki bu bozukluk tedavi edilebilmektedir. Bu sayede insanlar tam ve üretken bir yaşama sahip olabilmektedirler.

Bu hastalık dönemleri birbirini takip eder, yatışma ve alevlenme dönemleri gözlenir. Hasta olmadığı dönemlerde kişiler normal görünürler. Her bir atak başladığında birkaç hafta sürebilir. Atakların süresi birbirine eşit olmayabilir. Mani dönemi beklenenden daha hafif geçebilir.

Manik Dönemin Belirtileri

Manik dönemde kişi dünyanın zirvesinde olduğu veya hiçbir şeyin (kötü bir haber ya da korkunç bir trajedi de olabilir) değiştiremediği mutlak bir mutluluk hissi yaşar. Yeteneklerine dair gerçekçi olmayan abartılı inançları olabilir.Açık bir büyüklük, uygunsuz ve artmış bir özgüven sergilerler. Ani ya da aşırı sinirlilik veya öfke gözlenir. Mani, çoğu zaman keyifli bir deneyim olarak tasvir edilse de bipolar bozukluğu olanların çoğu için durum hiç de böyle değildir. Aşırı hareketlilik ve artmış uyarılmışlık hali gözlenir. Bir gün içinde yapabileceğinden çok daha fazla iş programlar; kıpırdamadan sakin oturamaz, gevşeyemez. Tanrıyla, ünlü kişilerle ya da siyasi liderlerle özel bir bağlantısı olduğunu düşünmek gibi büyüklük hezeyanları olabilir. Yargılamaları belirgin olarak bozuk olup aşırı alışveriş etme, uygunsuz cinsel ilişkiler ve akılcı olmayan ticari yatırımlar yapabilirler. Yüksek sesle aniden konudan konuya geçen, giderek tutarsız hale gelen hızlı konuşmaları olabilir. Düşünceleri yarışırcasına hızlı ve kontrol edilemez olabilir. Uykuya daha az ihtiyaç duyulur.

Depresif Dönemin Belirtileri

Depresif dönemde, hasta kendini aciz, umutsuz ve değersiz hisseder. Aşırı üzüntü veya ümitsizlik, çaresizlik yaşanır.
Bir zamanlar çok zevk aldığı etkinliklere artık ilgi duymamaya başlar.
Enerjsi biter, bitkinlik ve yorgunluk hisseder.
Çok uyuma ya da hiç uyuyamama gibi uyku bozukluğu gözlenir.
İştahta dikkat çekici bir artış ya da diyet yapmadan önemli bir kilo kaybı olabilir.
Konsantrasyon, hafıza ve karar verme bozuklukları ortaya çıkar.
Ölüm veya intiharla ilgili düşünceler olabilir.

Ağır mani veya depresyon nöbetleri bazen halüsinasyonlar (aslında orada var olmayan şeyler görmek ve duymak) ve hezeyanlar (mantıklı açıklamalardan etkilenmeyen yanlış ancak güçlü inançlar) gibi psikotik semptomlar da içerir.

Bipolar Bozukluk Kimlerde Görülür?

Bipolar bozukluk herhangi bir kişide gelişebilir. Başlangıcı genellikle geç ergenlik veya erken yetişkinlik dönemlerindedir. Fakat çocuklar ve yetişkinlerde de bozukluk görülebilir. Bozukluk genellikle yaşam boyu devam etmektedir.

Bipolar Duygulanım Bozukluğun Tedavisi

Bipolar bozukluk tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tekrarlayan bir hastalık olduğu için uzun dönemli koruyucu bir tedavi görülmesi oldukça önemlidir. Yalnızca ilaç tedavisi veya psikoterapi ile birlikte ilaç tedavisi zaman içerisinde hastalığı kontrol altına almada en etkin yollardır. Vakaların büyük bir kısmında tedavi sürekli olduğunda çok daha iyi kontrol sağlanmaktadır.

Tedaviye hiç ara verilmese de bazen duygudurum değişiklikleri oluşabilir. Psikiyatri uzmanı ile sıkı ve açık iletişim tedavinin etkisinin artmasını sağlayabilir.

Tüm ciddi hastalıklar gibi bipolar bozukluk da bir insanın hayatında ve başkaları ile ilişkilerinde bozulmalara ve aksamalara yol açabilir. Bu nedenle bipolar bozukluk nedeni ile tedavi altında olan kişiler, psikiyatristleri ile birlikte sorunları çözmek ve hastalık nedeni ile zarar gören ilişkileri yeniden kurmak için psikoterapiden fayda görebilirler.

Bipolar bozukluk aile hayatında ciddi aksamalara neden olabileceği ve aile içinde aşırı bir stres yaratabileceği için diğer aile üyeleri de özellikle ruh sağlığı alanındaki uzmanlardan alacakları yardımlardan yararlanabilirler. Aileler bu uzmanlardan sadece hastalık ile başa çıkabilmeye yardımcı olabilecek stratejiler öğrenmekle kalmazlar, aynı zamanda tedavinin aktif bir parçası haline gelmeyi de öğrenirler.

Bipolar bozukluk nasıl teşhis edilir?

Yukarıda depresif dönem veya manik dönem belirtilerinden birkaçı siz veya yakınınızda varsa, bulguların dönemsellik gösterdiğini fark ettiyseniz hemen en yakınınızdaki ruh sağlığı uzmanına( psikiyatrist) başvurmalısınız. Psikiyatrist hastayı ve yakınlarını dikkatle dinleyerek tanı koyar. Hastalığın tanısını koymak için başka bir test bulunmamaktadır. Bipolar bozukluk bazen yanlışlıkla depresyon tanısı alabilmektedir. Eğer bulgular gerektiriyor ise hastadan tiroid testleri istenebilir.

Nereden Yardim Alınır?

Hastanelerin Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Poliklinikleri
Psikiyatri Uzmanları
Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri (TRSM)