Bingöl dert küpü

DİYARBAKIR'dan Bingöl 160 kilometre; yolda giderken iki yerde isimlerimizi aldılar. Oktay Ekşi biraz kızdı; niye kimlikler isteniyor diye... Çevre yemyeşil; Bingöl, Şerafettin ve Akdağların tepesinde kar var; o kar hiç erimezmiş... Bu dağlar Toroslar'ın devamı sayılıyor.Bingöl'e daha girerken tüm binaların çatlak olduğunu gözlüyorsunuz. Çöken binaların çoğu resmi daireler. Bingöl'de 7 müteahhit tutuklanmış; biri de aranıyor. Hükümet Konağı'na giderken Ulucami'nin Dörtyol Parkı'nda iskemlelerde oturmuş yorgun yüzler umutsuzca sizlere bakıyor; yardımla ilgili ‘‘iyi haberler’’ bekliyorlar. Çoğu işsiz; ne iş yapıyorsunuz diye sorduğunuzda gençler ya boyacı olduğunu söylüyor ya da öğrenciyim diyor. Sabaha karşı iki kere daha sallanmış Bingöl... Felaketin üzerinden 22 gün geçmiş olmasına karşın şoklar sürüyor. Vatandaştan, asker ve polise kadar herkes geceyi çadırlarda geçiriyor.‘‘Okullarımız Yıkılmasın’’ kampanyası çerçevesinde Hürriyet ekibi olarak ‘‘dert küpü’’ne dönüşen kent halkını sorguladık; bir yerde ağlama duvarına döndük. Yerel dilde, yerel ‘‘kürsülerde’’ oturan vatandaşlar çay içiyor.ÖNCE KONUTKısa bir turdan sonra Vali Hüseyin Avcı Coş, bize depremin bilançosunu anlattı. Biliyorsunuz Coş, Tayyip Erdoğan'ın Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde Mülkiye müfettişi olarak yaptığı teftişte, ‘‘temiz rapor’’ hazırlayan bürokratlardan... AKP iktidara gelince ‘‘ödüllendirilerek’’ vali yapılmış... Depremi, evinde uyanıkken yakalanmış; ‘‘Hakkımda ‘ataması sakıncalı' diye yazı yazarak prestijimizi etkileyen gazeteye tekzip hazırlıyordum’’ diyor.Bir kesim yeni olduğundan acemiliklerinden yakındı valinin... 2 Mayıs’ta vilayet önünde çadır bekleyenlerin tepkisine karşı Özel Tim'in havaya silah sıkması, ‘‘1 Mayıs için gösteri yapacaklardı’’ diye konuşması deprem psikolojisi içindeki insanların tedirginliğini hálá sürdürüyor. Bu nedenle Bingöl'de sessizlik var demek daha doğru; neyse ki bizlerle konuşmaları biraz kendilerini rahatlatmış oldu.Vilayete girerken bir vatandaş ‘‘Vali beye sorsanıza’’ dedi; ‘‘Kışa beş ay var, söz verdikleri 1850 konutu tamamlayabilecekler mi?’’ Sorduk; Vali Bey bu konudan pek de umutlu konuşamadı; ancak ‘‘Vaatler henüz yerine getirilmedi’’ dedi. Zaten ‘‘hükümet çevrelerinden edindiğim izlenime göre, ihtimal dahilinde...’’ gibi sözcükleri kullanmayı tercih etti.DEHAP'lı Belediye Başkanı Feyzullah Karaaslan ile Vali'nin ilişkilerinin ‘limoni’ olması halk arasında hoş karşılanmıyor; böyle bir ortamda kenetlenmeleri gerektiği sözünü sık sık duyduk Bingöllülerden.Ağır ve orta olarak 25 bin ev hasarlı; buna karşılık verilen çadır sayısı ise 13 bin 400... Ölenlerin sayısı resmi olarak 176 olarak biliniyor, ancak bunun 200'ü aştığı sanılıyor. İki asteğmen ile beş astsubay ve bir polis de ölenler arasında bulunuyor. Merkezde kime ne istiyorsun diye sorduğunuzda herkes, afet bölgesi ilan edilmeyi bekliyoruz diyor. Afet bölgesi ilan edilmekle, bir sürü muafiyet, borç ertelemeler ve taksitlenmeler geliyormuş;... Hiç üretim yapmayan insanlara böyle bir olanak, küçük bir nefes aldırabilir deniyor.Dörtyol Parkı'nda ‘‘Okullarımız Yıkılmasın’’ standında belki yüzlerce kişiyi dinledik... En ilgi görenlerimiz Fatih Altaylı ve Pakize Suda idi. Ekip başımız Oktay Ekşi, herkese söz hakkı verdi; notlar aldı. Gerektiğinde aynı şeylerin tekrar edilmesine kızdı.Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği Başkanı Ali Bayram, TESK olarak Hürriyet'in kampanyasına 100 milyar verdiklerini anlattı. Ünlü işadamlarımız nerede diye sordu. ‘‘1045 hasarlı işyerimiz var; bunun 435'i ağır... İlk hesaplarımıza göre esnafımızın zararı 7 trilyon...’’ diye de ekledi. BİNGÖL ONURLUDURBu arada bazıları ‘aç ve ekmeksiz’ olduklarını söyleyenlere orta yaşlı bir kişi ‘‘Burada dilencilik yapmayın, Bingöllü onurludur, gerekli şeyleri anlatın’’ diye uyardı yanındakileri... Bir Bingöllü, 2 Mayıs'taki olaylara yapılan yakıştırmalar üzerine ‘‘Biz PKK'lı olarak görülmek istenmiyoruz’’ dedi. Merkez Gökdere köyü muhtarı Mehmet Kaya, ‘‘Çadır dışında köylerine bir şey gelmediğini’’ anlattı ve çok ilginç bir şey söyledi:‘‘Emin olun köyüme gidemiyorum; çünkü beni linç edecekler!’’Bingöl Kültür Mahallesi Muhtarı Ali Bozkurt, bölgesinde oturanların çadır ihtiyacını karşılamayınca üzerine gelen halkın tepkisinden çekinerek yerden aldığı bir parke taşını kafasına vurmuş... Beyin sarsıntısı geçirdiğinden önce Elazığ'a, sonra da Ankara'ya kaldırılmış... Saldırıdan korkan bazı muhtarların, yardımların özellikle askerler tarafından ev ev dağıtılmasını istemesi dikkat çekici... Yusuf Yavuz esnaf; ‘‘Bizim yiyecek ihtiyacımız yok. Ama 17 Ağustos depreminde ne verilmişse, biz de onu istiyoruz’’ diyerek mütevazı davranılmasını istiyor.DSİ duyarsızBingöl ovasını sulama amaçlı kurulan Göynük regülatörünün setlerinin depremde yıkılması sonucu, 12 köyün tarım arazilerine su verilemiyor. DSİ, 4.5 kilometrelik kanalı 20 gündür neden onarmıyor diye tepki gösteriliyor.KİRACILAR MAĞDUR: Kent merkezinde bazı fırsatçı gayrimenkul sahiplerinin kiracılarını çıkartmak istemeleri büyük sorun yaratıyor. Bazı kiracılar da, ev sahiplerinin hasar tespit komisyonuna aile fertlerini yazdırması nedeniyle herhangi bir deprem zararından hak talep edemiyorlar.‘YIKTIRMAM ABİ’: Vali Coş, ağır hasarlı binaların hemen yıkılmayacağını; böyle bir şey yapılırsa bölge idareden durdurma kararı alınabileceği gibi özel mülkiyete müdahalenin şikáyet konusu olabileceğini söyledi. Valiyi dinleyen bir bürokrat ise 3194 sayılı İmar Kanunu'na göre rapor verilmesi halinde ağır hasarlı binaların hemen yıkılmasını öngördüğünü söyledi. PARA VAR MI?: Hükümetin depremzedelere parasal destek konusunda henüz bir açıklaması yok. Depremzedeler bize ‘‘Devlet bize niye maddi katkı yapmıyor’’ diye sık sık sordular.EK PUAN İSTİYORUZ: Bingöl'de 3.900 öğrenci, çevre illerde üniversite sınavına gidecek. Şu anda çadırlarda eğitimlerini sürdüren öğrenciler, ‘‘Bu psikoloji ile sınavlara gerektiği gibi hazırlanamıyoruz. ÖSYM'den ek puan istememizin ciddi olarak değerlendirilmesini istiyoruz’’ diyorlar.HAYVANIMI SATAMIYORUM: Bingöl'de besicilerin yüzlerce hayvanı telef olmuş. Bu arada hayvanlarının satılması için Et Balık'tan destek bekliyor.TERKİ-BİNGÖL: Bingöl'de 4000'e yakın memur var; polisinden öğretmenine kadar herkes tayin için dilekçe vermiş...İşte deprem çocuğuBİNGÖL'de deprem nedeniyle okulların tatil edilmesiyle binlerce çocuk, işsizlerin arasında dolaşıp duruyor; bazıları şanslı! Ayakkabı boyayarak günde 2-3 milyon kazanıyorlar. Ama babaları onlar kadar şanslı değil; çünkü daha ‘iş’ nedir bilmiyorlar.Kimsiniz?- Yusuf Variş. Orta 1 öğrencisiyim.Deprem nedir?- Bir binanın yıkılmasıdır.