Bilimin en büyük sorusuna yanıt arayan deney 2005’te
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Haziran 10, 2003 01:59
Teoriyle ilgili deney Fransız-İsviçre sınırında yer alan ‘‘Centre Europen des Recherches Nucleaires’’in (CERN) yeraltındaki devasa tünelinde yapılacak. Bilim adamları, ‘‘Higgs boson’’ ya da bazı bilim adamlarının ‘‘Tanrı'nın partikülleri’’ dediği parçacıkların gerçekte var olup olmadığını belirleyecekler.
‘‘Higgs boson’’ diye adlandırılan parçacıklarla ilgili teori, 1960'lı yıllarda Edinburgh Üniversitesi teorik fizikçilerinden Peter Higgs tarafından ortaya atıldı. Atomların nasıl kütle kazandığına kafa yoran Peter Higgs, sonunda ‘‘boson’’larla ilgili teoriyi geliştirdi.
Peter Higgs'e göre evren bir çeşit enerjiden doğdu. Bu enerjiye fizikte ‘‘Higgs Field’’ (Higgs Alanı) dendi. Bu enerji, Büyük Patlama (Big Bang) sonrası ortaya çıkan parçacıklarla etkileşime girdi. Bu etkileşim sonucu ‘‘Higgs boson’’ diye anılan parçacıklar açığa çıktı. Söz konusu parçacıklar ise maddeye kütle kazandırdı. ‘‘Bosonlar’’ olmasa ya da farklı bir şekilde ortaya çıksalardı, belki de yıldızlar, gezegenler ve yaşam oluşmayacaktı.
Bosonlar, hemen Büyük Patlama sonrasında ortaya çıkmışlardı ve artık mevcut değillerdi. Bu nedenle bilim adamları, 6 milyar sterlin harcayarak laboratuvarda ‘‘Big Bang’’ ortamı yarattılar. İlk deney, Avrupa Partiküler Fizik Merkezi'nde 2000 yılında yapıldı. Bilim adamları, ilk kez ‘‘boson’’u görüntülediklerini iddia ettiler. Ancak emin olmak için deneyin yenilenmesi gerekiyordu.
Teori, 5 katlı bir bina büyüklüğünde 7 ton ağırlığında ‘‘Atlas’’ ve ‘‘LHC’’ diye adlandırılan ‘‘atom parçalayıcı’’ cihaz tarafından test edileyecek. LHC, hidrojen bombardumanıyla atomik çekirdeğindeki protonları parçamaya 2005 yılının Nisan ayında başlayacak. Cihaz, bir saniyede, dünyadaki tüm telekom şirketlerinin bir yıl içinde ürettiği data kadar veri üretecek. Bu nedenle evrenin en önemli deneylerinden biri deniyor.
LHC'nin merkezinde 27 km uzunluğunda bir tünel var. Protonlar milimetrik bir tüpün içinde hızla gidip gelecek. Ancak protonları bu tüpün içinde tutabilmek için bir yeraltı nehri likit nitrojen ile mutlak sıfırın (273 C) 1.8 derece üstünde donduruldu ve süper güçlü mıknatıslar kullanılarak bir elektromanyetik alan oluşturuldu.
EVRENDEKİ TÜM MADDE NASIL VENEDEN OLUŞTU
Bilim adamları, İsviçre'deki CERN Nükleer Araştırma Merkezi'nde kainatın oluşumuyla ilgili teoriyi test edecekler. Uzmanlar, yeni bir deneyle atoma kütle kazandırdığı iddia edilen esrarengiz parçacıkların var olup olmadığını bulacaklar. ‘‘Higgs boson’’ diye adlandırılan bu parçacıkların varlığı kanıtlanırsa, bilimin en büyük sorusu yanıtını bulacak: ‘‘Niye varız ve evrendeki tüm madde nasıl oluştu?’’
Peter Higgs'e göre evren bir çeşit enerjiden doğdu. Bu enerjiye fizikte ‘‘Higgs Field’’ (Higgs Alanı) dendi. Bu enerji, Büyük Patlama (Big Bang) sonrası ortaya çıkan parçacıklarla etkileşime girdi. Bu etkileşim sonucu ‘‘Higgs boson’’ diye anılan parçacıklar açığa çıktı. Söz konusu parçacıklar ise maddeye kütle kazandırdı. ‘‘Bosonlar’’ olmasa ya da farklı bir şekilde ortaya çıksalardı, belki de yıldızlar, gezegenler ve yaşam oluşmayacaktı.
Bosonlar, hemen Büyük Patlama sonrasında ortaya çıkmışlardı ve artık mevcut değillerdi. Bu nedenle bilim adamları, 6 milyar sterlin harcayarak laboratuvarda ‘‘Big Bang’’ ortamı yarattılar. İlk deney, Avrupa Partiküler Fizik Merkezi'nde 2000 yılında yapıldı. Bilim adamları, ilk kez ‘‘boson’’u görüntülediklerini iddia ettiler. Ancak emin olmak için deneyin yenilenmesi gerekiyordu.
Teori, 5 katlı bir bina büyüklüğünde 7 ton ağırlığında ‘‘Atlas’’ ve ‘‘LHC’’ diye adlandırılan ‘‘atom parçalayıcı’’ cihaz tarafından test edileyecek. LHC, hidrojen bombardumanıyla atomik çekirdeğindeki protonları parçamaya 2005 yılının Nisan ayında başlayacak. Cihaz, bir saniyede, dünyadaki tüm telekom şirketlerinin bir yıl içinde ürettiği data kadar veri üretecek. Bu nedenle evrenin en önemli deneylerinden biri deniyor.
LHC'nin merkezinde 27 km uzunluğunda bir tünel var. Protonlar milimetrik bir tüpün içinde hızla gidip gelecek. Ancak protonları bu tüpün içinde tutabilmek için bir yeraltı nehri likit nitrojen ile mutlak sıfırın (273 C) 1.8 derece üstünde donduruldu ve süper güçlü mıknatıslar kullanılarak bir elektromanyetik alan oluşturuldu.
EVRENDEKİ TÜM MADDE NASIL VENEDEN OLUŞTU
Bilim adamları, İsviçre'deki CERN Nükleer Araştırma Merkezi'nde kainatın oluşumuyla ilgili teoriyi test edecekler. Uzmanlar, yeni bir deneyle atoma kütle kazandırdığı iddia edilen esrarengiz parçacıkların var olup olmadığını bulacaklar. ‘‘Higgs boson’’ diye adlandırılan bu parçacıkların varlığı kanıtlanırsa, bilimin en büyük sorusu yanıtını bulacak: ‘‘Niye varız ve evrendeki tüm madde nasıl oluştu?’’