Bilim Oscarı'nın Türk adayı

Amerika, Argon Devlet Laboratuvarı'nda görevli Türk profesör Ali Erdemir'i konuşuyor. Yaptığı buluşlarla ABD'de birçok ödül kazanan ve dünyanın en önemli 100 bilim adamı arasında yer alan Prof. Dr. Ali Erdemir son olarak bilimin Oscar'ına aday gösterildi.

Chicago Üniversitesi ve ABD Enerji Bakanlığı'na bağlı Argon Ulusal Laborutuarları'nda araştırmalar yapan Prof. Dr. Ali Erdemir, sürtünme katsayısını sıfıra indiren buluşu ile yeni ödüllere layık görüldü. ABD Enerji Bakanlığı'ndan 2 milyon 140 bin dolarlık (yaklaşık 500 milyar lira) araştırma ödülü kazanan Dr. Ali Erdemir, ayrıca, sürtünme ve aşınma teknolojisi ile ilgili araştırmasıyla Mühendisler Birliği'nin her yıl bir kişiye verdiği ‘‘Edmond E. Bisson Ödülü’’ne layık görüldü.

EN BÜYÜK ÖDÜL

Yepyeni bir karbon kaplama geliştirerek dünyanın en kaygan maddesi olan teflondan 40 kere daha kaygan bir teknoloji ortaya koyan Prof. Dr. Erdemir, ABD'de yayınlanan ünlü bilim dergisi ve bilim televizyon kanalı Discover tarafından ABD'de ‘‘bilim Oscarı’’ sayılan Discover Ödülü'ne aday gösterildi. Discover organizasyonu tarafından yapılan açıklamada, 4000 bilim adamı arasından 10 branşta 40 kişinin seçildiği ve 14 kişinin ödül alacağı kaydedildi. Ali Erdemir, sürtünme ve aşınma teknolojisi ile ilgili bilim dalındaki en şanslı aday gösteriliyor.

Dr. Osman Eryılmaz ve Georgi Dansky ile birlikte bilimsel araştırmalarını sürdüren Prof. Dr. Ali Erdemir'in buluşu, Amerika'da büyük yankı uyandırdı. Ekibin bulduğu borik asit ağırlıklı motor katkı maddesi, motorlarda en az 70 bin kilometre dayanan koruyucu bir tabaka oluşturarak aşınmayı azaltıyor. Prof. Erdemir, bulduğu katkı maddesi ile ilgili şu bilgileri verdi:

BÜYÜK TASARRUF

‘‘Halen kullanılan araçların motorlarında sürtünme sonucu açığa çıkan enerji boşa gidiyor. Kaybolan bu enerjiyi nasıl en aza indirebileceğimizi 10 yıl boyunca araştırdık. Bulduğumuz katkı maddesi ile motorlar, 10-15 kat daha az aşınıyor, motor gücü artıyor. Motorların sürtünme katsayısı var. Katkı maddesi, sürtünme katsayısını 3-4 kat düşürünce sürtünmeyle kaybolan enerjiyi motor gücünün artmasında kullanıyoruz. Motorun çalışma durumuna bağlı olarak gücü yüzde 5-10 oranında yükseliyor. Motor yağı ile bu katkı maddesini katıp arabayı kullandığınızda o farkı rahatlıkla görüyorsunuz. ABD'de halen motorlardaki aşınma ve sürtünmeye bağlı kayıpların yıllık maliyeti 100 milyar dolara yakın. Katkı maddesini hazırladığımız borik asit, Türkiye'de oldukça bol bulunan boraks madeninden elde geliyor. Motor yüzeylerinde kaygan tabaka oluşturan katkı maddesi etkisini 50- 70 mil (yaklaşık 100 bin kilometre) sürdürüyor, kolay aşınmıyor. Bu nedenle motor yağı değiştirme süresi de çok uzayacak, çevreye zararlı bu atık maddenin tüketimi azalacaktır.’’

Ali Erdemir kimdir?

Adana'da dünyaya gelen Prof. Dr. Ali Erdemir, yüksek öğrenimini İstanbul Teknik Üniversitesi'nde yaptı. İTÜ'den 1977'de mezun olan Erdemir, İskenderun Demir Çelik Fabrikası'nda 2.5 yıl çalıştıktan sonra, 1979 yılının ilk aylarında master ve yüksek lisans eğitimini yapmak üzere Georgia Üniversitesi'ne gitti. 1986 yılında askerlik için Türkiye'ye dönen Ali Erdemir, 6 ay boyunca iş aramasına rağmen, ABD'de edindiği bilgileri değerlendirecek düzeyde bir iş bulamayınca, 1 yıl sonra doktora sonrası öğretim için ABD'ye döndü ve Argon Laboratuvarı'na girdi. Prof. Dr. Ali Erdemir, ‘‘Geçen 10 yıllık süre içerisinde Türkiye'de sanayi ve endüstri dallarında büyük aşamalar kaydedildi. Bugün olsa belki kendime göre iş bulurdum’’ diyor. Prof. Erdemir, ‘‘Türk olarak böyle bir buluşun sahibi olmak bana gurur veriyor. Çok mutluyum. Bilim adamı olmaya ilgi duyanlara tavziyem, yolunuza çalışarak devam edin. Bir şey keşfetmek veya geliştirmek güç değil’’ diye konuşuyor.

Dr.Erdemir'in karbon kaplama konusundaki buluşu, ABD'de 30'un üzerinde bilim dergisinin yanı sıra ünlü Populer Science dergisinin Nisan sayısında da yer aldı. Dr.Ali Erdemir'in yeni buluşu ile ilgili olarak daha fazla bilgi almak isteyenler, Argon Laboratuarları'nın İnternetteki web sayfasına şu adresden ulaşabilirler: http://www.anl.gov/