Bilim Kurulu üyesinden 10 soruda korona testleri: Çok hızlı bir test daha geldi

1)Testlerin nasıl yapıldığını anlatabilir misiniz?

Bizim kullandığımız testlerde de hızlı testlerde de burundan ya da boğazdan sürüntü alınıyor. Burundan derin giriliyor, boğazdan alınırken ise bademciğin arkasındaki duvara kadar gidiliyor. Çin’den 15 dakikada sonuç veren hızlı tanı kiti devreye girdi. O da moleküler (PCR) bir test. Daha önce kullandığımız testler 60 dakikada çıkıyordu ancak, değerlendirilmesi, uzmanın yorumlaması 1.5 saati buluyordu. Bu test 15 dakikada çıkıyor ve laboratuvar sorumlusu tarafından tüm işlemlerin doğruluğu kontrol edilerek onaylanması 45 dakikada tamamlanıyor. Yine güvenli bir test ve temas edende bile koronavirüs olup olmadığını tespit edebiliyor. Biliyorsunuz virüs vücuda girdikten sonra 2-14 gün içinde belirti gösteriyor. Bu test bu süreyi beklemiyor.

TESTLER GÜVENLİ

2)Bugüne kadar yapılan test sayısı yeterli mi?

Sağlık Bakanlığı test konusunda kapasitesini oldukça arttırdı. Daha da arttıracak.

3)Son dönemde koronavirüs ile ilgili yapılan testlerin güvensiz olduğuna yönelik bazı iddialar var. Hatta İspanya Çin’den aldığı testlerin doğru sonuç vermediğini de açıkladı. Ne diyorsunuz?

Bizde şu ana kadar sorun yok. Testler kesinlikle güvenli. Dünyada bu testlerin ne kadar güvenli olduğu (yüzde 99 oranında) ortada. Şu anda Türkiye moleküler test (PCR) kullanıyor. Yani virüsün RNA’sının ne olduğu saptanıyor.

PERSONEL EĞİTİLDİ

4)Testlerin nasıl yapıldığı, test sonucunun doğru ya da yanlış olmasını etkiliyor mu?

Tabii ki etkiler, ancak şunu biliyorum. Bu hastalık nedeniyle tüm hekimler ve sağlık personeli numune alırken ve testi yaparken çok dikkatli davranıyor. Ama her testte yüzde birlik bir sorun ortaya çıkabilir. Neden yüzde birlik bir yanılma payı var diyoruz? Çünkü numune alırken (buruna tam girememe ya da boğazda bademciğin arkasındaki duvara ulaşmama gibi sorunlar), testin laboratuvara transferi sırasında ya da testin uygulanışı sırasında bazı şeyler etkili olmuş olabilir, zaten dünyadaki tüm testler de böyle.

5)Sağlık personeli numune alma konusunda eğitildi mi?

Personelin bilgisi yeterli. Çünkü eğitim aldılar. Testi ben de yapsam pozitif olan kişinin sonucu bazen negatif çıkabilir. Ancak bu çok nadir karşılaşılan bir durum.

‘YALANCI NEGATİF’

6)Peki neden aynı kişiye yapılan test bazen negatif, bazen pozitif çıkıyor?

COVID-19 enfeksiyonlarında karşılaştığımız bir durum var. O da virüsün numune alınan yerde bazen miktarının azalması. Biz grip pandemisinde bunu yaşamadık. Yani kişi bütün belirtileri göstererek sağlık kuruluşuna başvuruyor. Hastadan bir numune alıyorsunuz ama sonucu negatif çıkıyor. Bir kaç gün sonra yeniden denediğinizde görüyorsunuz ki test pozitif, yani virüsün varlığı saptanmış. Biz buna virüsün saçılımında dalgalanma diyoruz. Çünkü sonraki günlerde yapılan testler pozitif çıkabiliyor.

7)Yani bütün belirtiler olmasına rağmen test sonucu negatif çıkabiliyor öyle mi?

Evet, maalesef olabiliyor. Biz buna aynı zamanda ‘false’ yani ‘yalancı negatif’ diyoruz. Testlerin tekrarlanma sebebi de bu. Ama hekimler hiçbir zaman belirti gösterdiği halde sonucu negatif çıkan hastayı bırakmıyorlar ve bir de hastanın akciğer filmi ya da bilgisayarlı tomografisini çekiyorlar. Buzlu cam manzarası gördüklerinde ‘bu kişide covid-19 var’ diyebiliyorlar ve ivedi olarak tedaviye başlıyorlar.

8)Yeni bir test de gündemde mi?

Yeni test geldi. Bakanlık kapasiteyi daha da arttırmak için Türkiye’ye getirdiği test ile daha çok numune bakabilecek, bu test kandaki koronavirüsün yarattığı antikoru saptayan çok hızlı bir test.

ÜCRETSİZ YAPILIYOR

9)Özel hastanelerde testler ne kadar güvenli?

Özel hastanelerdeki testler aynı koşulda yapılıyor. Çünkü Sağlık Bakanlığı kendi testlerini özel hastanelere de verdi ve vatandaşa ücretsiz yapmasını, sonucun da ilgili birimlere iletilmesini istedi. Özel hastaneler bunu gönüllü yapıyor. Bakanlık da haksız yere kimsenin kazanç sağlamasına izin vermek istemiyor.

ÖKSÜRÜK, ATEŞ VARSA

10)Testler kimlere, hangi koşulda yapılıyor?

Özellikle, ateş, öksürük, solunum yetmezliği olan hastalara mutlaka test uygulanıyor. Bir yaş aralığı yok. Hastalık belirtisi gösterenlerle temas edenlere de yapılıyor.”