Biberiye nedir, faydaları nelerdir?

Biberiyenin çamımsı aroması ve acı-tatlı tadı hem tatlılarda hem de ana yemeklerde kullanımına imkan verir. Bitki yüzyıllardır bitki bahçelerinin ve mutfakların vazgeçilmezlerindendir. Bitki aynı zamanda tarih boyunca sabunlara, losyonlara ve kozmetik malzemelerine koku vermek amacıyla kullanılmıştır. Eski zamanlardan beri biberiye aşkın, sadakatin ve anmanın sembolü olmuş; ritüellerin ve hem evlilik hem de cenaze törenlerinin bir parçası olmuştur. Bitkinin dalları düğün çelengi olarak örülmüş; gelinin buketine iliştirilmiştir.

Bazı Avrupa ülkelerinde yaslıların cenaze törenlerinde biberiye taşımaları ve tabutun üzerine biberiye serpiştirmeleri geleneği devam etmektedir. Tıbbi bir bitki olarak biberiyenin hafızayı canlandırdığı ve mutluluk verdiği erken dönemlerde fark edilmişti. Antik Yunan’da öğrenciler, hafızalarını güçlendirmesi için biberiye rozetleri takardı.

Yunanistan’da hâlâ öğrenciler sınavdan önceki gece evde biberiye yakarlar. Büyük Plinius (M.S. 23-79) biberiyenin görüşü keskinleştirdiğini yazmıştır. 1525 yılında yayınlanan Banckes’in Herbal kitabında biberiyenin şarapta kaynatılarak yüz temizleyicisi olarak kullanılabileceği, bacakların arasına bağlandığında gutu önlediği, şarapla beraber içildiğinde öksürüğü hafiflettiği ve iştahsızlığa iyi geldiği yazar. Biberiyenin diğer geleneksel kullanımları arasında deri şikayetleri, zayıf dolaşım, sarılık, adet sancısı, bayılma, asabiye, anksiyete, yorgunluk ve başağrısı bulunmaktadır. Biberiyenin günümüzde belirli kullanım alanları bulunmaktadır. Biberiye yağı lokal olarak kas ağrılarını ve artriti iyileştirmek, aynı zamanda dolaşımı canlandırmak için alınır. Almanya’da bulunan ve bitkilerin hem tehlikelerini hem de etkilerini araştıran E Komisyonu biberiyenin bu alanlardaki kullanımını onaylamıştır. Öz yağının antibakteriyel, antifungal, antiparazit ve daha düşük düzeyde analjezik özelliğe sahip olduğu görülmüştür. Biberiye yağı aynı zamanda aromaterapide stresi ve anksiyeteyi azaltmak amacıyla kullanılır. Dahili olarak alındığında hazımsızlığa, asabiyete ve başağrısına iyi gelir.

Taze biberiyenin ayırt edici kokusunu biliyorsanız onu gözleriniz kapalı bile tanıyabilirsiniz. Tek yapmanız gereken ellerinizi yapraklarına sürüp kokusunu içine çekmektir. Değişkenlik göstermekle beraber biberiye genellikle 5 ila 15 cm arası boylanır. Genetik karakterine bağlı olarak bodur ve sürüngen bir çalı da olabilir yıl boyu yeşil kalan dik bir çalımsı ağaç da. Karşılıklı uzanan dar mızrak şeklindeki sapsız grimsi yaprakları kabarık ve tüylüdür. Dokunulduğunda reçineli bir yapışkanlığa sahip olduğu görülür. Yaprakları yaklaşık olarak 2,5 cm boyundadır. Kısa gruplar halinde bir halka şeklinde serpilen çiçekleri genellikle mavidir ama beyaz, pembe, lavanta rengi ya da gök mavisi de olabilir. Yaygın biberiye Rosmarinus cinsinin üç türünden biridir.

ŞİFALI BİTKİLER ANSİKLOPEDİSİ İSİMLİ KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN

Yetişme Alışkanlıkları

Batı Akdeniz bölgesine, özellikle de İspanya’ya, Portekiz’e, Güney Fransa’ya, Tunus’a ve Fas’a özgü olan biberiye genellikle kayalıklı kıyı şeritlerinde bulunur. Kaliforniya’nın en çok yetiştirilen bitkisi olduğuna şaşmamak gerekir. Sabah sisiyle temizlenen ılıman bir Akdeniz iklimine sahip olan Kaliforniya kıyı şeridi biberiye için mükemmel bir ortam oluşturur.

Ekim ve Hasat

Amerikan çiçekçiliğinde biberiyenin ekili kültür bitkisi türleri bol miktarda bulunur. Genellikle güney bahçelerine uygun olduğu düşünülen biberiyenin ekim alanı, dayanıklı kültür bitkisi türlerinin geliştirilmesiyle beraber artmıştır. R. officinalis “Arp” son yıllarda üretilen kültür türlerinden birisidir; açık mavi çiçekleri, kalın, geniş aralıklı yaprakları vardır. En dayanıklı biberiye kültür türlerinden biri olmasıyla bilinir; yaklaşık -10 f dereceye dayanabilir. Kuzeydoğu Teksas’nın Arp kasabasını kasıp kavuran şiddetli kutup rüzgarlarına dayanabildiği görüldükten sonra 1972 yılında bitki uzmanı Madalene Hill tarafından keşfedildi. Ardından Washington D.C.’de bulunan Ulusal Arboretum bu türü bitki piyasasına sundu.

Biberiye bitkisini elde etmenin en sağlıklı yolu herhangi bir bitki pazarından satın almaktır. Tohumdan ekilmesi zordur. Biberiye hafif, iyi drene edilmiş, kumlu toprağı sever. Su muhafazası mükemmel olan bu bitkiyi fazla sulamamak gerekir. Verniksiz çömlekler ekilmeleri için uygundur çünkü toprağı kuru tutarak bitki kökünün çürümesini engeller. Biberiye güneşli ve havadar yerleri sever. Bu bitki İspanya’da, Portekiz’de ve Fransa’da itcari olarak ekilir. Bu ülkelerin hepsi biberiyenin anavatanı sayılır. Kaliforniya’da da ticari ekimi bir miktar gerçekleştirilir.

Tedavi Amaçlı Kullanımı
✚✚ Lokal antioksidan
✚✚ Antibacterial
✚✚ Kas ve eklem ağrısı
✚✚ Bronşit
✚✚ Dolaşım
✚✚ Hafıza/algı

Burnumuzun hemen tanıdığı bitkilerden biri olan biberiyenin yaprağı, birçok deri ve saç mamulünün içeriğinde yer alan bir ekstre üretir. Kepeğe ve yağlı saça bibebirdir; aynı zamanda genel saç sağlığını korur. Ancak en çok antiseptik ve antioksidan olarak kullanılır. Ön araştırmalar biberiye ekstresinin bakterileri öldürebildiğini, deri iltihaplarıyla savaştığını ve hatta laboratuar havyanlarında kanseri önlediğini göstermiştir. Bitki aynı zamanda güneş ışınlarının deri üzerindeki zararlı etkilerini de önleyebilir. Lokal olarak uygulandığında biberiye antioksidan bir güçle dolup taşar. Etkili kullanım alanlarından bir diğeri de yaşlaanmayı geciktiren deri ürünleridir. Esansını yapmak için biberiye yaprakları damıtılır ve biberiyenin şifa sağlayan bileşimlerini içeren kokulu konsantre yağ elde edilir. Biberiyenin esansı antimikrobiktir. Yapılan bir çalışmada zatürreeye yol açabilen bir bakteri için kullanılan ciprofloxacin isimli bir antibiyotikle biberiye yağının sinerjik bir etkiye sahip olduğu görülmüştür.

Biberiye ağızdan alındığında ya da teneffüs edildiğinde kas ve eklem ağrılarına, hazımsızlığa, bronşite ve sinüzite iyi gelir; aynı zamanda dolaşımı canlandırır. Biberiyenin aynı zamanda aromaterapide hafızayı güçlendirmek ve bilişsel işlevleri arttırmak için kullanılabileceğini destekleyen veriler vardır. 3 dakika boyunca biberiye özlü aromaterapi alan 40 kişide farkındalığın arttığı, anksiyetenin azaldığı ve matematik yeteneğinin arttığı görülmüştür.

Kullanım Şekli

YAĞ: Biberiye yağı aromaterapide bilişsel dikkati arttırmak için kullanılır. Yağı lokal olarak uygulamak için 10 damla biberiye yağını 30 grlık bir taşıyıcı yağa (zeytin, jojoba, badem ya da kayısı yağına) damlatın.

KREM/YAĞ/MERHEM: Lokal ürünlerde biberiye esans yağı, küçük bakteriyel ya da mantar enfeksiyonları gibi birçok deri rahatsızlığı için kullanılır. Üretici talimatlarını izleyerek her gün derinize, eklemlerinize ya da kaslarınıza uygulayın.

ÇAY: 1 ya da 2 çay kaşığı kurutulmuş biberiye yaprağını 1 bardak sıcak suya ekleyin. 10 dakika bekleyin. Süzün. Günde 1 ila 3 bardak için.

KAPSÜL: Genellikle günde 1-2 defa 500 ila 1.000 mg alın; üretici talimatlarını izleyin.

Uyarılar
Biberiye ekstresi konsantre esans yağıyla beraber güneşe maruz kalma durumunda kaşıntıya yol açabilir. Kaşıntı gerçekleşirse kullanımına son verin. Biberiye hamilelik esnasında çeşni olarak kullanılabilir ancak tıbbi dozları önerilmemektedir.