Besinlerin hakkını vermiyoruz

Vitamin deposu olarak bilinen sebze ve meyveler, yıkama ve piÅŸirmeden kaynaklanan hatalar yüzünden besin deÄŸerlerini kaybediyor. Uzmanlar, besinlerin yanlış piÅŸirme ve saklanma nedeniyle yarar yerine metabolizmaya zarar verir hale geldiÄŸini söylüyor.UludaÄŸ Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı öğretim görevlisi Dr. Sibel Kahraman ÇetintaÅŸ, sebze ve meyvelerin, besin deÄŸerlerini kaybetmemeleri için taze olarak tüketilmeleri, yıkama, piÅŸirme ve saklama kurallarına uyulması gerektiÄŸini belirtti.  Sebzelerin yaÄŸda kızartılmasıyla kalorisinin artacağını, ince doÄŸranıp ışık ve hava ile temasa bırakılması halinde de C vitaminini kaybedeceÄŸini anlatan Dr. ÇetintaÅŸ, tütsülenmiÅŸ, mangalda piÅŸirilmiÅŸ et ve deniz ürünlerinde ise mide kanserinin etken maddelerinden biri olan nitrozaminlerin oluÅŸacağını söyledi.  Fasulye, nohut gibi kuru baklagillerin ve makarnanın haÅŸlandıktan sonra sularının döküldüğünü anımsatan Dr. ÇetintaÅŸ, bu ÅŸekilde mineralve vitaminleri suda kalan gıdaların besin deÄŸerinin kalmadığını söyledi.   Dr. ÇetintaÅŸ, bazı bölgelerde, çocuklara "kuvvet olsun" diye çiÄŸ yumurta, bal, süt karışımının verildiÄŸine iÅŸaret ederek, çiÄŸ yumurtanın mikrop içerebileceÄŸini, çiÄŸ süt ile üretim tarihi 3 aydan az olan peynirlerin halk arasında malta humması olarak anılan "brusella" hastalığına neden olacağını belirtti.  Sütlerin 70 derecede pastörize edildiÄŸini, bu nedenle kaynatılıp içilmesinin mikropların öldürülmesi açısından daha faydalı olacağını vurgulayan Dr. ÇetintaÅŸ, patates gibi yumrulu besinlerin aydınlık ve nemli yerlerde bırakılması ile oluÅŸan çimlenme ve "cücüklenmenin" mantar ve mikroplar için en uygun ortam oluÅŸturduklarını anlattı.       TURÅžUNUN BESÄ°N DEÄžERİ        Dr. ÇetintaÅŸ, "Özellikle  piÅŸirmedeki yanlışlıklar yüzünden sebzelerdeki vitamin ve mineraller midemiz yerine lavaboya gidiyor. Besinleri kızartarak ya da yakarak piÅŸirmek saÄŸlık açısından birçok zararlı faktörün ortaya çıkmasına neden oluyor" dedi.  Ä°ÅŸtah açıcı özellikleri olan turÅŸuların hiçbir besin deÄŸerinin bulunmadığını, yemeklere lezzet katan baharatların ise aşırıya kaçmamak ve güvenli yerlerden almak kaydıyla zararlı olmadığını kaydeden Dr. ÇetintaÅŸ, ÅŸekerin karamel haline getirilmesinin, kahvenin kavrulmasının saÄŸlık için zararlı olduÄŸunu ifade etti.  YoÄŸurdun çok faydalı besin olduÄŸuna, özellikle potasyum bakımındançok zengin olan ekÅŸi suyunun atılmaması gerektiÄŸine iÅŸaret eden Dr. ÇetintaÅŸ, şöyle konuÅŸtu: "Sebzelerin piÅŸirme sularının dökülmemesi çorba yapılması ile B,Cvitami ve mineral kaybı önlenebilir. Meyve ve sebzelerdeki lifler ve posa bağırsak kanserinin oluÅŸmasını önler ve kabızlık durumunun düzelmesini saÄŸlar. Meyvelerin sıkılarak sularının içilmesi durumunda posa atıldığı için bu etkileri kaybolur. Bu nedenle sebze ve meyve tüketirken dikkatli olmalıyız. Ayrıca, sebze ve meyveyi mevsiminde yemeli, satın alırken normalden iri olmamalarına dikkat etmeli, sebze ve meyveleri iyice yıkamadan yememeli ve içerdikleri besin deÄŸerlerini kaybetmemeleri için taze olarak tüketmeliyiz."  Dr. ÇetintaÅŸ, deniz ürünlerinden midyenin tüketiminin özel bir önemi olduÄŸuna dikkati çekerek, midyelerin deniz suyunu arındırma, filtre etme görevi yaptıklarını söyledi. Bu nedenle kirli sulardan toplanan midyelerin saÄŸlık için zararlı olduklarına deÄŸinen Dr. ÇetintaÅŸ, midyenin aşırı yaÄŸda kızartılması halinde kalorisinin artacağını, ayrıca midyenin kızartıldığı yaÄŸda kanser yapıcı mikropların oluÅŸabileceÄŸini sözlerine ekledi.  Â