Bergamalıdan siyanürlü altına AİHM'de 1670 dava daha

Son başvurularla birlikte bugüne kadar tazminat istemiyle AİHM'de dava açanların sayısı 3 bin 475'e ulaştı. Sonuçlanan 325 davada kişi başına 3 bin euro tazminat ödenmesine karar verildi.

Normandy Madencilik'in Bergama'da işlettiği altın madeni için daha önce alınan ÇED raporunun İzmir İdare Mahkemesi'nde iptal edilmesi, Danıştay 6'ncı Dairesi'nce de onanmasının ardından Bakanlar Kurulu 29 Mart 2002 tarihinde aldığı kararla madenin çalıştırılmasına izin verdi.

Bunun üzerine Bergamalı köylüler ve İzmir Barosu avukatları, Bakanlar Kurulu kararının yargı kararlarının uygulanmasını engellediğini ve kuvvetler ayrılığı ilkesini zedelediğini iddia ederek dava açtı.

Davayı inceleyen Danıştay 6 ve 8'inci daireleri yürütmenin durdurulması yolunda karar verdi. Danıştay'ın geçen yıl 23 Haziran'daki, Bakanlar Kurulu'nun izninin hukuka aykırı olduğu, telafisi imkansız zarara yol açabileceği gerekçesiyle yürütmenin durdurulması yönünde verdiği karar, geçen yıl ağustos ayında, İzmir eski Valisi Yusuf Ziya Göksu'nun talimatıyla uygulandı, maden kapatıldı. Madeni işleten şirket değişince yeniden Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu alındı. Bu rapor doğrultusunda yeni Yerel Yönetimler Yasası uyarınca Vali Göksu bu kez Gayri Sıhhi Müessese (GSM) ruhsatı vererek madenin yeniden çalışmasını sağladı.

Bu süreç yaşanırken, köylüler ve avukatları daha önceki süreçte mahkeme kararları uygulanmadığı için AİHM'e başvurdu. Bergama Ovacık'ta eskiden ‘Normandy Madencilik’ şimdi ise ‘Koza madencilik’ tarafından işletilen madenin çevrede yaşayan halkın yaşam hakkını ihlal ettiğini ve mahkeme kararlarının yok sayıldığını oy birliği ile kabul eden AİHM, Türkiye Cumhuriyeti’ni mahkeme kararlarını uygulayıp burayı kapatmadığı için dava açanlardan 325 kişiye 3 biner euro tazminat ödemeye mahkum etti. Aynı iddia ile açılan 1480 kişinin davası daha sonuçlanmadan, bu kez de 1670 köylü avukatları Senih Özay aracılığıyla AİHM'e başvurup dava açtı.

Avukat Senih Özay, AİHM'e verdiği dilekçesinde Normandy Madencilik'in olan ve daha sonra Koza isimli şirkete satılan işletmenin bütün yargı kararlarına rağmen çalışmasına izin verilmesinin ‘kişilerin sağlıklı çevrede yaşama, yaşamını sürdürme hakkını’ ihlal ettiğini belirtti. Özay, madenin çalışmasına izin veren yetkililerin, insanların sağlıklı çevrede yaşama haklarını, adil yargılama ilkesini, yargı kararlarının üstünlüğünü ilkelerini ihlal ettiğini vurguladı. Avukat Özay, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin, adil yargılama ilkesini düzenleyen 6'ıncı, yaşama hakkını düzenleyen 2'inci, sağlıklı çevrenin bozulması, bireysel ve aile yararlarına müdahalesini düzenleyen 8'inci, etkili başvuru hakkı düzenleyen 13'üncü maddesini ihlal ettiğini de öne sürdü. Özay, Türkiye'nin 1670 köylüye kişi başı 3'er bin euro tazminat ödemisini istedi.

Daha önce aralarında Bergama eski Belediye Başkanı Sefa Taşkın'ın da bulunduğu 10 kişi, ardından 315 ve 1479 köylü ve çevreci Birsel Lemke tek başına tazminat istemiyle AİHM'e başvurmuştu. Bu davalardan 325'i sonuçlanırken, Lemke'nin de aralarında bulunduğu 1480'i henüz sonuçlanmadı. Bu davayla birlikte şimdiye kadar AİHM'ne başvuranların sayısı 3 bin 475 oldu.