Berbere yeniçeriler sayesinde gider olduk

Yeniçeri Ocağı’nın Ä°kinci Mahmud tarafından 1826’da ortadan kaldırılması, toplum hayatında birçok deÄŸiÅŸiklikler yarattı. Yeniçerilerin destekçileri olan Türk hamallar ve kayıkçılar takibata uÄŸrayıp sürülünce yerini Ermeniler aldı.Yeniçerilerin toplanma mekánları olan kahvehanelerin kapanması yüzünden de kahvelerde faaliyet gösteren berberler dışarıda çalışamaz hale geldiler, dükkánlara taşındılar ve Türkiye böylelikle berber dükkánlarıyla tanışmış oldu.Ä°KÄ°NCÄ° Mahmud’un 1826’da Yeniçeri Ocağı’nı ortadan kaldırması, toplum hayatında birçok deÄŸiÅŸiklikler yarattı.Yeniçerilerin önde gelen destekçileri olan hamallar ve kayıkçılar takibata uÄŸradılar ve çoÄŸu sürüldü. Türk hamalların yerini Ermeniler alırken Tulumbacı Ocağı, yani o zamanın itfaiye teÅŸkilatı da kaldırıldı. Yeni teÅŸkilat birkaç ay sonra kurulduÄŸu için aradan geçen zaman zarfında yangınlara müdahale edilemedi. Yeniçerilerin toplanma mekánları olan kahvehanelerin kapanması yüzünden, kahvelerde faaliyet gösteren berberler dışarıda çalışamaz hale geldiler, dükkánlara taşındılar ve Türkiye böylelikle berber dükkánlarıyla tanışmış oldu.Birinci Murad tarafından 14. yüzyılın ikinci yarısında kurulan Yeniçeri Ocağı, 17. yüzyılın baÅŸlarına kadar savaÅŸların kazanılmasında büyük rol oynadı ama daha sonraları sarsılan devlet otoritesi ile birlikte disiplinini kaybetti. Yeniçeriler kadın kaçırma, tüccar ve esnaftan haraç alma gibi kamu düzenini bozan iÅŸlere giriÅŸtiler. Sayılarının artmasına raÄŸmen, birçok yeniçeri kışlaya gitmeden maaÅŸ alır hale geldi. Bir ok defa sayım yapılıp askerlik etmeyenler ocaktan atıldıysa da, yozlaÅŸmaya engel olunamadı.18. yüzyılın ikinci yarısında yaÅŸanan savaÅŸlarda art arda alınan maÄŸlubiyetler, Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nu yeni arayışlara götürdü. Üçüncü Selim döneminde Yeniçeri Ocağı’na dokunulmadan Avrupa ayarında asker yetiÅŸtirmek için harekete geçildiyse de, geleceklerini tehlikede gören yeniçeriler ayaklanıp padiÅŸahı devirdiler.Daha sonra Ä°kinci Mahmud’u tahta çıkaran Alemdar Mustafa PaÅŸa da yeniçerilerin hedefi oldu ve bir gece baskınında öldürüldü. Türkiye’de modernleÅŸmenin lideri olan Ä°kinci Mahmud da modern usullerde asker yetiÅŸtirmek için harekete geçtiÄŸi sırada, kendisine engel olmamaları için yeniçerileri iknaya çalıştı ve ocağın ileri gelenlerine para ve rütbe vaat etti. Ama ocağın içi hálá kaynıyordu. Devletin ileri gelenleri, yeniçerilerin kumandanlarını ikna etmeye uÄŸraÅŸtılarsa da, aldıkları cevap daha önceki dönemlerde duyduklarıyla aynıydı: Yeniçeriler ‘Biz cahil adamlarız, talime aklımız ermez, talim gávur iÅŸidir, biz testiye niÅŸan atar, niÅŸan vurur, keçeye kılıç çalarız’ diyorlardı.Yeniçeri Ocağı ortadan kaldırılmadan, bir yenilik yapılamayacağı artık iyice anlaşılmıştı ve muhtemel bir isyana karşı hazırlıklara baÅŸlandı. BoÄŸazlardaki askerlerin gerektiÄŸi zaman Ä°stanbul’a anında nakli için tedbirler alınırken medrese öğrencilerinin, halkın ve bazı askeri grupların yeniçerilere karşı olmaları saÄŸlandı.Ä°pler tamamen kopunca kılıcını kuÅŸanan Ä°kinci Mahmud, ulemadan isyan eden yeniçerilerin katledilebilmeleri için gerekli fetvayı aldı ve hemen arkasından sancaÄŸ-ı ÅŸerifi çıkarttı. Tellállar, herkesin Sultanahmet Meydanı’nda Hazreti Peygamber’in sancağı altında toplanması için çaÄŸrı yaptılar. Saraydaki cephanelikteki silahlar halka dağıtıldı ve ulemadan Ahıshalı Ahmed Efendi herkesi aÄŸlatan bir konuÅŸma yaparak, padiÅŸah taraftarlarına moral verdi.15 Haziran 1826 günü asker ile halk, tekbirlerle ve birkaç kol halinde yeniçeri kışlalarına doÄŸru harekete geçip, Etmeydanı’ndaki yeniçerileri kuÅŸattılar. Yeniçeriler teslim ol çaÄŸrısına cevap vermeyince üzerlerine top ateÅŸi açıldı, kışlalarının kapıları kırıldı ve beÅŸ saat süren mücadelenin sonunda 10 bine yakın yeniçeri öldürüldü.Kaçan yeniçeriler, her yerde arandı. Yakalananların 20 binden fazlası sürgüne gönderildi ve bir zamanlar toplanma mekánları olan yüzlerce kahvehane yerle bir edildi. Yeniçerilikle ilgili her türlü hatıranın silinmesi için çaba gösterildi, yeniçeri mezar taÅŸlarının hemen tamamı kırıldı ve yeniçerilere ait evrak ve defterler de yakıldı. YeniçeriliÄŸin kaldırılmasının tesirleri sadece askeri sahada görülmedi, hammalları da etkiledi. Ocak, toplumla iç içe geçmiÅŸ olduÄŸu için birçok sahada deÄŸiÅŸiklikler oldu. Yeniçerilerin en büyük destekçisi olan hamal ve kayıkçılar takibata uÄŸrayıp çoÄŸu sürülürken, Türk hamalların yerini Ermeniler aldı. Â