OluÅŸturulma Tarihi: Eylül 28, 2003 00:00
Blucinin ABD tarihinde önemi büyük: Tarım ve inşaat işçilerinin giysisiyken sonradan moda tasarımlarına konu oldu, Amerikan kültürünün taşıyıcısı haline geldi. Denim kumaştan yapılma bu pantolonun Türkiye'de de bir toplumsal tarihi var. İstanbul, bir zamanlar ancak illegal yollardan elde edebiliyordu blucini. Karamürsel'deki Amerikan Üssü, Şişli'deki Pilavcı Pasajı, Esentepe ve Tophane'deki Amerikan pazarları gençlerin hücumuna uğrardı. Muhteşem Kot, ürettiği pantolonlarla soyadını hálá hatırlanan bir markaya çevirdi. Sonra ithalat serbest bırakıldı, blucin bir sosyete giysisi oldu. Ardından Türk üreticiler geldi. Bugün Türkiye blucin ihracatçısı bir ülke oldu. İşte bu 35 yıllık zaman dilimi, bu hafta çıkacak bir kitabın konusu. Kitabın adı Blucin, Yer: İstanbul Konu: Moda. Kitap bir sergiye de hayat verdi. Farklı disiplinlerden 23 sanatçının denim kumaştan yaptığı eserler, ekim ayı boyunca Dulcinea'da sergilenecek.Mavi Jeans Yayınları'nın son kitabı ‘‘Blucin, Yer: İstanbul Konu: Moda’’ bu hafta çıkıyor. İzzeddin Çalışlar'ın yazdığı kitap, 1960'lardan bugüne İstanbul ve blucinin ilişkisini anlatıyor.İzzeddin Çalışlar daha önce Mavi Jeans için dört kitap daha yazdı. ‘‘Mavi Derili İnsanlar’’ blucin tarihini anlatan bir aşk romanıydı. ‘‘İptidar’’ pamuk ve pamuk ipliğinin tarihi, ‘‘1001 Renk Masalları’’ ise renklerin hayatımızdaki yeri hakkındaydı. ‘‘10, Yenibosna'dan Yeni York'a Bir Marka’’ ise Mavi Jeans'in hikayesini anlatıyordu.Son kitap konusu ortaya çıktığında İzzeddin Çalışlar, blucinin Türkiye'deki tarihine kişisel olarak tanık olduğu için çok heyecanlandığını söylüyor: ‘‘Motosikletim ve blucinim en çok kullandığım şeyler.’’ Kendi tanıklıklarını da katarak belgesel
film formatında yazdı kitabı. Bu konuda söyleyecek lafı olanlara da söz verdi. Ãœnlü insanların yanı sıra ismini bilmediÄŸimiz kiÅŸilerin de blucin hakkındaki görüşleri yer alıyor.Ahmet Arda, Ali Murat Erkorkmaz, Arif Keskiner, Ashok Bhattachan, Aytaç Kot, Celalettin Vardarsuyu, Elif Akarlılar, Emin Molu, ErdoÄŸan Kırmanlı, Ersin Akarlılar, Mehmet Arda, Melih GökmenoÄŸlu, Murat UncuoÄŸlu, Nebil Özgentürk, Sadettin Davran, Sait Akarlılar, Sarper Günsal, Sibel Tanberk, Süleyman Yenerer, Terry Sonman, Tuna Durmaz, Zeynep FadıllıoÄŸlu kitapta blucinle ilgili anılarını, deneyimlerini ve görüşlerini anlatan isimler.Proje baÅŸladığında fotoÄŸraflarla nasıl destekleneceÄŸi sorusu ortaya çıktı. Sonunda en zengin belgesel fotoÄŸraf arÅŸivine sahip olan Ara Güler'in kapısı çalındı. Ä°zzeddin Çalışlar, önce dialar arasından Ä°stanbul'a ait olanları eledi, daha sonra da blucinli insanları taradı. Kitapta Ara Güler'in 35 yılda Ä°stanbul'da çektiÄŸi blucinli insan fotoÄŸrafları kullanıldı.KÄ°TABIN YAZARI Ä°ZZEDDÄ°N ÇALIÅžLARÄ°stanbul'un üç turistik ürünü var: Halı, kahve ve blucinÄ°stanbul ve blucinin hikayesini kısaca anlatmam gerekse... Üç aÅŸama var: Özenme, zorla sahip olma isteÄŸi ve sonunda kendine mal etme. 1960'larda çekilmiÅŸ bir film var mesela. Filiz Akın, Marilyn Monroe'nun baÅŸka bir filmde giydiÄŸi paçaları kıvrık blucin giymiÅŸ. O dönemde o filmi izleyenler blucin alamazdı, çünkü Türkiye'de yoktu. O günlerde brandadan kendi blucinini yapanlar bile olmuÅŸ. Kitapta bu ve benzeri olayları da anlatıyorum. Bugün internette bir arama motorunda Ä°stanbul'u arayın. Ä°stanbul'u turistik olarak tanıtan sayfaların yüzde 80'inde turkish carpet, turkish cafe ve turkish bluejean yazıyor. Bu ürün, bu ÅŸehrin ürettiÄŸi az sayıdaki üründen biri haline geldi. Artık blucin bu ÅŸehrin sınırları içinde üretiliyor.MUHTEÅžEM KOT'UN OÄžLU AYTAÇ KOTÄ°lk jean'imi babamdan aldımBabam MuhteÅŸem Kot, bir tüccar terziydi. Avrupa'ya yaptığı bir seyahatte, Fransa'dayken, eline bir blucin geçmiÅŸ. Bunu kimlerin giydiÄŸini araÅŸtırınca, Amerika'da kovboyların ve tarım işçilerinin giydiÄŸini öğrenmiÅŸ. 1950'li yıllarda Türkiye'de de işçi ve köylünün giyebileceÄŸi saÄŸlam, rahat ve bakımı kolay bir pantolon olabileceÄŸini düşünüp blucin üretimine baÅŸlamış. Marka olarak da soyadını vermiÅŸ. Hatta ben de ilk jean'imi babamdan satın aldım, cebimde 5 kuruÅŸum vardı. Babama verdim ve satın aldım.DEKORATÖR ZEYNEP FADILLIOÄžLUZımbalı blucinim pek sükseliydi70'li yıllarda yurtdışına çıkış sınırlıydı. Herkes seyahate giden yakınına ihtiyaçlarını ısmarlardı. Bizim yaÅŸlardakilerin sipariÅŸ listesinde jean ilk sırada yer alırdı. Rengi, stili, oturuÅŸu çok önemliydi. O yıllarda açık mavi tonlarında, üzeri gümüş rengi kakma zımbalı blucinim ve yeleÄŸim çok sükse yapardı.ÇİÇEK BAR'IN SAHÄ°BÄ° ARÄ°F KESKÄ°NERSeksenlerde sosyete giysisi oldu80 öncesinde yüksek sosyete ya da zengin aile çocuklarının gittiÄŸi Hidromel, Club Batı, Can Can, Kulüp 12, Kulüp ReÅŸat, 82, Gold Finger gibi gece kulüpleri vardı. Buralarda çok giyilirdi. Gençlerin dikkatini yavaÅŸ yavaÅŸ çekti. 80'lerde ise ciddi biçimde sosyete kıyafeti oldu. Partilere giyilmeye baÅŸladı. Altta blucin, üstte yakası açık beyaz gömlek ve genellikle lacivert blazer'la spor bir kıyafet oluÅŸturuyordu. Zamanla iÅŸe giderken, resmi toplantılarda da giyilmeye baÅŸladı. Sonra da sınıfsız bir giysi haline geldi. Mesela o dönem, blucinin altına spor ayakkabı giyerek partilere katılan ilk kiÅŸi sosyete playboyu Yavuz Demir olmuÅŸtu.ADANALI GAZETECÄ° NEBÄ°L ÖZGENTÃœRKAmerikalı askerler kotlarını daha üstlerindeyken satardıYoksul, köylü çocuklarıydık. Adana'daki Ä°ncirlik üssü bize hem uzak, hem yakın hem de gizemliydi. Teksas Tommiks'lerdeki bir Amerikan kasabası gibiydi. Ä°lk Ä°ngilizce tabelayı orada gördük: James Place. James adında bir Amerikalı'nın dükkanıydı. Koskoca Adana'da bir tane disko yoktu ama Ä°ncirlik'te vardı. Disco Nesin'di adı. Diskoyu da, blucini de ilk defa Ä°ncirlik'te gördüm. Bir tören gibi, birkaç haftalık harçlığımızı biriktirir, oraya pantolon almaya giderdik. Ä°ncirlik'te çok sıkı kotlar olurdu. Amerikalı çavuÅŸların, onbaşıların kullanılmış, hatta yamalı kotları ucuza düşerdi. Ä°zne çıkan Amerikalı askerler kotlarını ayaküstü pazarlık yaparak, daha üstlerindeyken satarlardı. Böylece kendilerini korurlar, satıcı gibi görünmezlerdi. Sonuçta ticaret yapmaları yasaktı. Bunu yapanlar daha çok siyah Amerikalılardı. Türk aracıları vardı. Bizim gözümüzde birer manken gibiydiler.SERGÄ°DE 23 SANATÇININ DENÄ°M KUMAÅžTAN ESERÄ° VARÄ°stanbul ve blucin iliÅŸkisini araÅŸtıran kitap, bir sergiye de hayat verdi. Farklı disiplinlerden 23 sanatçı, sergi için Ä°stanbul ve blucinle ilgili birer eser yarattı. Bunların kimi resim, kimi fotoÄŸraf, kimi video, kimi eÅŸya. Sergi ekim ayı boyunca Ä°stanbul BeyoÄŸlu Dulcinea'da devam edecek. Sergide ilginç eserler görebileceÄŸiz. ÖrneÄŸin Dream Design Factory Tasarım Bölüm BaÅŸkanı Arhan Kayar, denim kumaÅŸtan insanlar tasarladı. Levent Morgök denimden tavuskuÅŸu motifli bir yorgan yaptı. Aray Makal, Taksim-BeyoÄŸlu hattında yaÅŸayan 27-28 yaşında bir adamın hikayesini fotoÄŸraflarla anlatacak.Â
button