BDDK'nın veto maddesinde tam 22 suç var
Güncelleme Tarihi:
Çiğdem TOKER - Yorgo KIRBAKİ / ATİNA
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 09, 2007 00:00
Yunan Alpha Bank’ın ABank’a ortak olmasına izin vermeyen BDDK, bu kararını Bankalar Kanunu’nun "kurucularda aranan şartlar"la ilgili 8’inci maddesine dayandırdı.
Bu maddede casusluktan, karaparaya kadar tam 22 suç sayılıyor. BDDK, "Alpha Bank halka açık, saygınlığı zedelenmesin" diye gerekçeyi kamuoyuyla paylaşmak istemedi.
BANKACILIK Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) ABank’ın Yunanistanlı Alpha Bank’a satışını reddinde, şoke edici bir gerekçe ortaya çıktı. BDDK, Alpha Bank vetosuna Bankacılık Kanunu’nun, sadece bir fıkrasında tam 22 ayrı suçu düzenleyen "kurucularda aranan şartlar" başlıklı 8’inci maddesini gerekçe gösterdi. 8’inci madde; bir kişinin banka kurucusu olabilmesi için; casusluktan rüşvete, karapara aklamaktan kaçakçılığa kadar, tek tek sayılan tam 22 suçtan mahkum olmamış bulunmasını, dürüst olmasını, iflas ve konkordato ilan etmemiş bulunmasını şart koşuyor.
GEREKÇE GÖNDERİLDİ: "Kurucularda aranan şartlar"ı düzenleyen 8’inci madde, sekiz fıkradan oluşan uzun bir metin. BDDK "8’inci madde" gerekçesini Alpha Bank’ın Türkiye’de izin başvurusunu yapmakla yetkilendirdiği, Çakmak Hukuk Bürosu’na kurye aracılığıyla gönderdi.
’DAVA AÇIN’ DENDİ: BDDK yazısında, maddeye göre, Alpha Bank kurucularının sahip olması gerekirken olmadıkları bölümün hangi suça dair olduğuna ilişkin temel ayrıntılar verilmedi. BDDK bunun yerine "yargı yolu açık" hatırlatmasını yaptı. Bu ifadeyle "Karar hakkında BDDK aleyhine dava açabilirsiniz" denilmiş oldu.
HALKA AÇIKLIK HASSASİYETİ: Bu yolun "Alpha Bank’ın hisselerinin Yunan Borsası’nda işlem görmesi nedeniyle spekülasyona yol açmamak ve banka saygınlığına halel getirmemek" için tercih edildiği öğrenildi. Kaynaklar, "Bu madde, bütün kurucuların, maddede a dan g’ye kadar sayılmış koşulların tamamına ve aynı anda sahip olması gerektiği anlamına geliyor. Bu zorunlu. Yapılan araştırmada böyle olmadığı anlaşıldı" dedi.
SADECE MAHKEMEYE VERİLİR: Yazı, bu haliyle Alpha Bank’ın bir ya da birkaç kurucusunun maddede sayılan 22 suçtan birinden ya da birkaçından mahkum olduğu, dürüst olmadığı gibi hem keskin, hem de genel ve belirsiz bir anlam taşıyor. Bilgi veren kaynaklar, "İzin başvurusunu yapanların, hangi nedenle geri çevrildiklerini daha açık-seçik biçimde bilmeye hakları yok mu? Genel ifadeler daha töhmet altında bırakıcı değil mi?" sorumuza ise "Her belge her yere verilmez. Bazı belgeler sadece mahkemeye sunulur. Eğer yargı yoluna başvurulursa gerekli belgeler de sağlanır" yanıtını verdi.
ARAŞTIRMA DOKUZ AY SÜRDÜ: ABank’ın yüzde 50 hissesinin Alpha Bank’a satışı Kasım 2006’da duyurulmuştu. BDDK, satışın ardından yapılan izin başvurusunu dokuz ay sonra sonuçlandırmış oldu. Bu süre içinde, izin için gerekli koşullar ve belgeler sadece Türkiye’de ve Türk makamlarınca değil, Yunanistan’da da ayrıntılı bir biçimde araştırıldı.
Alpha Bank’a ’dur’ dedirten 8’inci madde Kurucularda aranan şartlar
MADDE 8.- Bankaların kurucu ortaklarının;
a) 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre müflis olmaması, konkordato ilán etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
b) Bu Kanunun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Fona devredilmiş olan bankalarda nitelikli paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
c) Tasfiyeye tábi tutulan bankerler ile iradi tasfiye haricinde tasfiyeye tábi tutulan finansal kuruluşlarda, faaliyet izni kaldırılan kalkınma ve yatırım bankalarında, ortaklarının temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fona intikal eden veya bankacılık yapma ve mevduat ve katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılan kredi kuruluşlarında, Fona intikalinden veya bankacılık yapma ve mevduat ve katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılmadan önce nitelikli paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar bile mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca üç yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olması veya mülga 3182 sayılı Bankalar Kanununun, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 4389 sayılı Bankalar Kanununun, bu Kanunun ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun ve ödünç para verme işleri hakkında mevzuatın hapis cezası gerektiren hükümlerine muhalefet yahut mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunlar uyarınca basit veya nitelikli zimmet, zimmet, irtikáp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlák kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, karapara aklama veya Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile Devlet sırlarını açığa vurma, Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlar, vergi kaçakçılığı suçlarından veya bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,
e) Gerekli mali güç ve itibara sahip bulunması,
f) İşin gerektirdiği dürüstlük ve yeterliliğe sahip olması,
g) Tüzel kişi olması hálinde, risk grubu ile birlikte ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması, şarttır.
Bankaların tüzel kişi kurucu ortaklarının doğrudan veya dolaylı olarak nitelikli paya sahip gerçek kişi ortaklarının bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (f) bentlerinde yer alan şartları taşıması gerekir. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla kurulmuş çok taraflı kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar hakkında bu maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri uygulanmaz.
Bilgin, Sezer’in vetosu yüzünden o toplantıya girdi
BDDK Başkanı Tevfik Bilgin’in, Alpha Bank’ın ABank’a ortak olması konusundaki izin başvurusunun görüşüldüğü toplantıya katılımı önceki görevi nedeniyle tartışma konusu oldu. 2001-2003 döneminde ABank’ın bünyesinde yer aldığı Anadolu Grubu’nda Mali Koordinatör Yardımcısı olarak görev yapan Bilgin’in toplantıya girmesi ve kullanması yasal ve etik açıdan soru işaretlerine yol açtı. Ancak, Bilgin’in bu karara, Kurul’un "iki üye eksikle" görev yapması nedeniyle katılmak zorunda kaldığı belirtildi. Hükümetin iki eksik üye için hazırladığı atama kararnamesinin Cumhurbaşkanı Sezer’in veto ettiğini hatırlatan kaynaklar, "Böyle olunca Kurul, toplantı için gereken beş kişide kaldı. Başkan’ın katılımı teknik zorunluluktan doğmuştur" dedi.
Özilhan’ı uyardılar: Üslubunuz yakışıksız
BDDK yazılı açıklamayla ABank’ın satışının veto gerekçesini duyururken, Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan’a da "yakışıksız üslup" uyarısında bulundu. BDDK’dan yapılan açıklamada, veto kararı üzerine dün bir gazetede "Saçmasapan bir sebebi vardır herhalde" sözü yayımlanan Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan kastedilerek, "Konuyla ilgili taraflardan yaptıkları açıklamalarda sektör mensuplarına yakışan üslup içerisinde bulunmaları beklenmektedir" denildi. Açıklamada, ABank ile Alternatif Finansal Kiralama A.Ş. şirketlerinde Anadolu Grubu’nun sahip olduğu payların bir kısmının, Alpha Bank A.E. ve Anadolu Grubu’nun birlikte kontrol edecekleri bir finansal holding şirketine devri konusunda izin verilmediği hatırlatıldı. İzin başvurusunun Bankacılık Kanunu’nun 8’inci ve 18’inci maddeleri ile Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelik çerçevesinde "titizlikle" değerlendirildiği belirtildi.
Avukatları İstanbul’un vergi rekortmenleri listesinde
BDDK, ret kararını Alpha Bank’ın, ABank için izin başvurusu ve gerekli yasal işlemlerini yürüten Ankara’da faaliyet gösteren Çakmak Hukuk Bürosu’na gönderdi. Çakmak Hukuk Bürosu adına da Alpha Bank dosyasını bilfiil ve daha etkin yürüten isim ise İstanbul Barosu’na kayıtlı avukat Aydın Düren. İstanbul’da ayrı bir hukuk bürosu bulunan Avukat Dürer son vergi rekortmenleri listesinde yer aldı. Düren, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın listesine 1 milyon 238 bin YTL ile 72’nci sıradan girdi.
Alpha Bank: Neden veto yedik, hiç anlayamadık
BDDK’nın ABank’ın yüzde 50 hissesinin Yunan Alpha Bank’a satışını veto etmesi Atina’da şaşkınlık yarattı. Hürriyet’e konuşan ve Yönetim Kurulu Başkanlığını Yannis Costopoulos’un yürüttüğü Alpha Bank Genel Müdürü Spiros Filaretos, "BDDK’nin böyle bir kara vermesini beklemiyorduk. Bize göre red kararı için hiçbir neden yoktu" dedi. Türkiye’ye istenen tüm evrak ve belgelerin gönderildiğini vurgulayan Filaretos, "Veto kararının nedenlerini anlamaya çalışıyoruz. Alpha Bank’ın çeşitli ülkelerde yatırımları var. Hiç böyle birşeyle karşılaşmadık. Üstelik BDDK, Yunan National Bank of Greece (NBG) ile Eurobank’ın Türkiye’de banka hisseleri satın almalarına itiraz etmedi" diye konuştu. ABank’ın sahibi Anadolu Grubu ile ortaya çıkan bu yeni durumu görüşüp değerlendireceklerini ve ne yapabileceklerine karar vereceklerini de kaydeden Filaretos, "Satın alımdan vazgeçebilir misiniz?" sorumuza şu cevabı verdi: "Dünyada herşey mümkün. Bizim şu anda görüşümüzden vazgeçmemiz için hiçbir neden yok. Görüşümüzü desteklemek, güçlendirmek için çeşitli yolları deneyeceğiz."
BANKACILIK Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) ABank’ın Yunanistanlı Alpha Bank’a satışını reddinde, şoke edici bir gerekçe ortaya çıktı. BDDK, Alpha Bank vetosuna Bankacılık Kanunu’nun, sadece bir fıkrasında tam 22 ayrı suçu düzenleyen "kurucularda aranan şartlar" başlıklı 8’inci maddesini gerekçe gösterdi. 8’inci madde; bir kişinin banka kurucusu olabilmesi için; casusluktan rüşvete, karapara aklamaktan kaçakçılığa kadar, tek tek sayılan tam 22 suçtan mahkum olmamış bulunmasını, dürüst olmasını, iflas ve konkordato ilan etmemiş bulunmasını şart koşuyor.
GEREKÇE GÖNDERİLDİ: "Kurucularda aranan şartlar"ı düzenleyen 8’inci madde, sekiz fıkradan oluşan uzun bir metin. BDDK "8’inci madde" gerekçesini Alpha Bank’ın Türkiye’de izin başvurusunu yapmakla yetkilendirdiği, Çakmak Hukuk Bürosu’na kurye aracılığıyla gönderdi.
’DAVA AÇIN’ DENDİ: BDDK yazısında, maddeye göre, Alpha Bank kurucularının sahip olması gerekirken olmadıkları bölümün hangi suça dair olduğuna ilişkin temel ayrıntılar verilmedi. BDDK bunun yerine "yargı yolu açık" hatırlatmasını yaptı. Bu ifadeyle "Karar hakkında BDDK aleyhine dava açabilirsiniz" denilmiş oldu.
HALKA AÇIKLIK HASSASİYETİ: Bu yolun "Alpha Bank’ın hisselerinin Yunan Borsası’nda işlem görmesi nedeniyle spekülasyona yol açmamak ve banka saygınlığına halel getirmemek" için tercih edildiği öğrenildi. Kaynaklar, "Bu madde, bütün kurucuların, maddede a dan g’ye kadar sayılmış koşulların tamamına ve aynı anda sahip olması gerektiği anlamına geliyor. Bu zorunlu. Yapılan araştırmada böyle olmadığı anlaşıldı" dedi.
SADECE MAHKEMEYE VERİLİR: Yazı, bu haliyle Alpha Bank’ın bir ya da birkaç kurucusunun maddede sayılan 22 suçtan birinden ya da birkaçından mahkum olduğu, dürüst olmadığı gibi hem keskin, hem de genel ve belirsiz bir anlam taşıyor. Bilgi veren kaynaklar, "İzin başvurusunu yapanların, hangi nedenle geri çevrildiklerini daha açık-seçik biçimde bilmeye hakları yok mu? Genel ifadeler daha töhmet altında bırakıcı değil mi?" sorumuza ise "Her belge her yere verilmez. Bazı belgeler sadece mahkemeye sunulur. Eğer yargı yoluna başvurulursa gerekli belgeler de sağlanır" yanıtını verdi.
ARAŞTIRMA DOKUZ AY SÜRDÜ: ABank’ın yüzde 50 hissesinin Alpha Bank’a satışı Kasım 2006’da duyurulmuştu. BDDK, satışın ardından yapılan izin başvurusunu dokuz ay sonra sonuçlandırmış oldu. Bu süre içinde, izin için gerekli koşullar ve belgeler sadece Türkiye’de ve Türk makamlarınca değil, Yunanistan’da da ayrıntılı bir biçimde araştırıldı.
Alpha Bank’a ’dur’ dedirten 8’inci madde Kurucularda aranan şartlar
MADDE 8.- Bankaların kurucu ortaklarının;
a) 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre müflis olmaması, konkordato ilán etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
b) Bu Kanunun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Fona devredilmiş olan bankalarda nitelikli paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
c) Tasfiyeye tábi tutulan bankerler ile iradi tasfiye haricinde tasfiyeye tábi tutulan finansal kuruluşlarda, faaliyet izni kaldırılan kalkınma ve yatırım bankalarında, ortaklarının temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fona intikal eden veya bankacılık yapma ve mevduat ve katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılan kredi kuruluşlarında, Fona intikalinden veya bankacılık yapma ve mevduat ve katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılmadan önce nitelikli paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar bile mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca üç yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olması veya mülga 3182 sayılı Bankalar Kanununun, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 4389 sayılı Bankalar Kanununun, bu Kanunun ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun ve ödünç para verme işleri hakkında mevzuatın hapis cezası gerektiren hükümlerine muhalefet yahut mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunlar uyarınca basit veya nitelikli zimmet, zimmet, irtikáp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlák kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, karapara aklama veya Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile Devlet sırlarını açığa vurma, Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlar, vergi kaçakçılığı suçlarından veya bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,
e) Gerekli mali güç ve itibara sahip bulunması,
f) İşin gerektirdiği dürüstlük ve yeterliliğe sahip olması,
g) Tüzel kişi olması hálinde, risk grubu ile birlikte ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması, şarttır.
Bankaların tüzel kişi kurucu ortaklarının doğrudan veya dolaylı olarak nitelikli paya sahip gerçek kişi ortaklarının bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (f) bentlerinde yer alan şartları taşıması gerekir. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla kurulmuş çok taraflı kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar hakkında bu maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri uygulanmaz.
Bilgin, Sezer’in vetosu yüzünden o toplantıya girdi
BDDK Başkanı Tevfik Bilgin’in, Alpha Bank’ın ABank’a ortak olması konusundaki izin başvurusunun görüşüldüğü toplantıya katılımı önceki görevi nedeniyle tartışma konusu oldu. 2001-2003 döneminde ABank’ın bünyesinde yer aldığı Anadolu Grubu’nda Mali Koordinatör Yardımcısı olarak görev yapan Bilgin’in toplantıya girmesi ve kullanması yasal ve etik açıdan soru işaretlerine yol açtı. Ancak, Bilgin’in bu karara, Kurul’un "iki üye eksikle" görev yapması nedeniyle katılmak zorunda kaldığı belirtildi. Hükümetin iki eksik üye için hazırladığı atama kararnamesinin Cumhurbaşkanı Sezer’in veto ettiğini hatırlatan kaynaklar, "Böyle olunca Kurul, toplantı için gereken beş kişide kaldı. Başkan’ın katılımı teknik zorunluluktan doğmuştur" dedi.
Özilhan’ı uyardılar: Üslubunuz yakışıksız
BDDK yazılı açıklamayla ABank’ın satışının veto gerekçesini duyururken, Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan’a da "yakışıksız üslup" uyarısında bulundu. BDDK’dan yapılan açıklamada, veto kararı üzerine dün bir gazetede "Saçmasapan bir sebebi vardır herhalde" sözü yayımlanan Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan kastedilerek, "Konuyla ilgili taraflardan yaptıkları açıklamalarda sektör mensuplarına yakışan üslup içerisinde bulunmaları beklenmektedir" denildi. Açıklamada, ABank ile Alternatif Finansal Kiralama A.Ş. şirketlerinde Anadolu Grubu’nun sahip olduğu payların bir kısmının, Alpha Bank A.E. ve Anadolu Grubu’nun birlikte kontrol edecekleri bir finansal holding şirketine devri konusunda izin verilmediği hatırlatıldı. İzin başvurusunun Bankacılık Kanunu’nun 8’inci ve 18’inci maddeleri ile Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelik çerçevesinde "titizlikle" değerlendirildiği belirtildi.
Avukatları İstanbul’un vergi rekortmenleri listesinde
BDDK, ret kararını Alpha Bank’ın, ABank için izin başvurusu ve gerekli yasal işlemlerini yürüten Ankara’da faaliyet gösteren Çakmak Hukuk Bürosu’na gönderdi. Çakmak Hukuk Bürosu adına da Alpha Bank dosyasını bilfiil ve daha etkin yürüten isim ise İstanbul Barosu’na kayıtlı avukat Aydın Düren. İstanbul’da ayrı bir hukuk bürosu bulunan Avukat Dürer son vergi rekortmenleri listesinde yer aldı. Düren, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın listesine 1 milyon 238 bin YTL ile 72’nci sıradan girdi.
Alpha Bank: Neden veto yedik, hiç anlayamadık
BDDK’nın ABank’ın yüzde 50 hissesinin Yunan Alpha Bank’a satışını veto etmesi Atina’da şaşkınlık yarattı. Hürriyet’e konuşan ve Yönetim Kurulu Başkanlığını Yannis Costopoulos’un yürüttüğü Alpha Bank Genel Müdürü Spiros Filaretos, "BDDK’nin böyle bir kara vermesini beklemiyorduk. Bize göre red kararı için hiçbir neden yoktu" dedi. Türkiye’ye istenen tüm evrak ve belgelerin gönderildiğini vurgulayan Filaretos, "Veto kararının nedenlerini anlamaya çalışıyoruz. Alpha Bank’ın çeşitli ülkelerde yatırımları var. Hiç böyle birşeyle karşılaşmadık. Üstelik BDDK, Yunan National Bank of Greece (NBG) ile Eurobank’ın Türkiye’de banka hisseleri satın almalarına itiraz etmedi" diye konuştu. ABank’ın sahibi Anadolu Grubu ile ortaya çıkan bu yeni durumu görüşüp değerlendireceklerini ve ne yapabileceklerine karar vereceklerini de kaydeden Filaretos, "Satın alımdan vazgeçebilir misiniz?" sorumuza şu cevabı verdi: "Dünyada herşey mümkün. Bizim şu anda görüşümüzden vazgeçmemiz için hiçbir neden yok. Görüşümüzü desteklemek, güçlendirmek için çeşitli yolları deneyeceğiz."