BDDK: En önemli sorun grup kredileri

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Pamukbank'ta en önemli sorunun grup firmalarına kullandırılan ve tahsil edilemelen krediler olduÄŸunu açıkladı.BDDK tarafından yayımlanan ''Pamukbank'ın Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na Devir Nedenleri Bilgilendirme Raporu'nda'' Pamukbank'ın Fon'a devrine açıklık getirildi.  Raporda, Pamukbank'ın, bankacılık sektörü toplam aktiflerinin yüzde 5,5'ine, kredilerinin yüzde 12,7'sine, mevduatın ise yüzde 6,2'sine sahip olduÄŸu hatırlatılarak, ancak grup kredilerinin hariç tutulması halinde bankanın kullandırdığı kredilerin sektör içindeki payı yüzde 3,9'a düştüğü belirtildi.  Raporda, ''Görüldüğü gibi, grup kredilerinin hariç tutulması halinde Pamukbank'ın bilanço büyüklüğü önemli ölçüde küçülmekte, dolayısıyla bankacılık sektörü içindeki payı azalmaktadır'' denildi.  Aralık 2001 itibariyle Pamukbank'ın dönem zararının 4 katrilyon 24 trilyon lira tutarında olup, yüzde 8 asgari sermaye yeterliliÄŸine eriÅŸmek için gereken kaynak ihtiyacının 2 katrilyon 963 trilyon lira olarak hesaplandığı ifade edilen raporda, bankanın mali durumundaki geliÅŸmeler yer aldı.       BANKANIN MALÄ° DURUMUNDAKÄ° GELÄ°ÅžMELER  Raporda şöyle denildi: ''Banka özellikle, aktif-pasif vade uyumunun bozulması, likidite sorunu, özkaynak yetersizliÄŸi ve mali bünyedeki bozulma nedeniyle, Devlet Bakanlığı makamının 19 Nisan 1989 tarihli onayıyla eski 3182 sayılı Bankalar Kanununun 64 üncü maddesi (aynı Kanunun devamı niteliÄŸindeki 4672 sayılı Kanun ile deÄŸiÅŸik 4389 sayılı Bankalar Kanununun 14 üncü maddesi) kapsamına alınmıştır.       3182 sayılı Bankalar Kanununun mer'i olduÄŸu dönemlerde Bankaya muhtelif zamanlarda munzam karşılık iadeleri yapılmış ve kanuni karşılıkların tutulamamasından kaynaklanan cezai faizler iptal edilmiÅŸtir. Ancak, 4389 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte kanunen de mümkün olmayan bu uygulamalara son verilmiÅŸtir.''  Bankanın durumunun 1994 krizi sırasında çıkan spekülasyonlar nedeniyle daha da kötüleÅŸtiÄŸi kaydedilen raporda, bu dönemde grup riskleri nedeniyle aktifin donuklaÅŸması sonucu likidite baskısının önemli ölçüde arttığı ve dolayısıyla yüksek kaynak maliyetlerine katlanmak zorunda kalındığı bildirildi.  Raporda şöyle denildi: '' Aktif kalitesi iyi olan bir bankada kaynak maliyetinin yükseldiÄŸi dönemlerde yapılması gereken en önemli iÅŸlem pahalı kaynakların tasfiye edilmesidir.      Ancak, Pamukbank örneÄŸinde grup risklerinden kaynaklanan düşük aktif kalitesi nedeniyle bu yönde bir iÅŸlem yapma hususunda yeterli imkan bulunamamış ve pahalı kaynakların tutulması yönündeki çabalar dazararın giderek büyümesine neden olmuÅŸtur.''  BANKANIN EN ÖNEMLÄ° SORUNU  Bankanın en önemli sorununun Grup firmalarına kullandırılan ve tahsil edilemeyen krediler olarak ifade edilen raporda, Grup ÅŸirketlerine verilen kredilerin vadesinde ödenmediÄŸi ve vadeleri Banka tarafından sürekli temdit edildiÄŸi belirtildi  Banka bu kredilere iliÅŸkin olarak faiz tahakkuku ve tahsilatı yapmadığı, bunun yerine sadece faiz reeskontu yaptığı ve bu kredilerin kur farkı ve reeskontlarını Tek Düzen Hesap Planı ve Ä°zahnamesine aykırı olarak krediler altında alt hesaplarda ve diÄŸer aktifler içindegeçici hesaplarda izlediÄŸi kaydedilen raporda şöyle denildi:  ''Bu ÅŸekilde yaratılan gelirle Bankanın bilançosu karlı gösterildi. Öte yandan, Bankalar Kanununun geçici maddesi gerekçe gösterilerek 23 Haziran 1999 tarihinden önce açılan grup kredileri Karşılık mevzuatına aykırı ÅŸekilde canlı krediler arasında izlenmiÅŸ ve gerekli kaşılıklar ayrılmayarak Bankanın özkaynakları olduÄŸundan daha iyi gösterildi.  Banka beyanı ile Bankalar Yeminli Murakıpları raporları arasındaki farklılıkların temel nedeni grup risklerinin deÄŸerlendirilmesi hususunda ortaya çıktı.  Ä°lgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, Banka mali bünyesinde temel olarak grup risklerinden kaynaklanan sorunların giderilmesi için gerekli tedbirlerin alınması hususunda Banka yönetimine 19 Nisan 1989 tarihinden bu yana bir çok kez sözlü ve yazılı uyarı yapıldı.''       Ayrıca, bu talimatlarla ilgili olarak Banka yönetimi ile sürekli görüşüldüğü ve onların çözüm yönündeki planlarının uygulamaya konulması hususunda gerekli esneklik gösterildiÄŸi bildirilen raporda, ancak, süre bakımından yeterli esneklik tanınmasına raÄŸmen, grup risklerinin tamamen tasfiyesi veya ilgili mevzuatta belirtilen limitlere indirilmesi hususunda gerekli hassasiyet gösterilmediÄŸi ve bazı önemli fırsatlar da deÄŸerlendirilmediÄŸi ifade edildi.  Rapora göre, Aralık 2001 itibariyle 3 katrilyon 813 trilyon Lira olan grup kredileri toplam kredi portföyünün yüzde 69'u ve toplam aktiflerin yüzde 40,5'i büyüklüğünde bulunuyor.  Uzun yıllardır tahsilat saÄŸlanamayan ve firmalara verilmiÅŸ bir çeÅŸit sermayeye dönüşmüş durumda olan krediler nedeniyle, Banka aktifinin büyük bir kısmı donuk görünümde ve hiç bir getirisi bulunmadığı bildirilen açıklamada, bu kredilerin Bankanın mali bünyesini olumsuz etkilediÄŸi ve gelir-gider dengesini bozduÄŸu belirtildi  Raporda şöyle denildi: ''Aralık 2001 itibarıyla 1 katrilyon 665 trilyon Lira olan grup dışı kredilerin önemli bir bölümünü Fiskobirlik'e kullandırılmış olan kredi oluÅŸturmaktadır      Banka bu alacağı ile ilgili olarak yürüttüğü faizi, 3'er aylık dönemler itibariyle ilgili dönemlerdeki fonlama maliyeti üzerine bir marj koyarak hesaplanmaktadır''.  Bankanın kullandığı faiz hesaplama yönteminin, Hazine tarafından kullanılanlara göre farklı olduÄŸu ifade edilen raporda şöyle denildi:  ''Ancak, önemle belirtilmesi gereken husus, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından Bankanın sermaye açığının hesabında Fiskobirlik kredisi ile ilgili olarak Banka kayıtlarında izlenen tutarın esas alınmış olması ve böylece hukuken çözüme kavuÅŸmamış bir hususla ilgili olarak herhangi bir düzeltme iÅŸlemi gerçekleÅŸtirilmemesidir.   Dolayısıyla, Bankanın sermaye yeterliliÄŸi ile ilgili sorununun bu alacaktan kaynaklandığı yönündeki yorumların herhangi bir dayanağı bulunmamaktadır.''  Raporda, ''Döviz tevdiat hesapları  toplayarak  ve yurtdışı bankalardan yabancı para kredi kullanmak suretiyle saÄŸlanan kaynakların TL olarak plase edilmesi nedeniyle açık pozisyon ile çalışan Pamukbank yüksek tutarlarda kambiyo zararına maruz kalmıştır''denildi.  Rapora göre, Banka dönem sonlarında grup kredilerine dönem zararını telafi edecek ve görünürde makul bir kar rakamı yaratacak tutarda bir reeskont uygulayarak mali tablolarını düzenledi.  Yüksek grup riski ve kur riski taşıyan Bankanın, aktif kalitesinin düşük, özkaynakları ve likiditesi yetersiz ve dolayısıyla mali bünyesi bozuk olduÄŸuna ifade edilen raporda,'' Grup, Banka kaynaklarını Bankanın emin ÅŸekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek biçimde kendi lehine kullanmıştır'' denildi.    Raporda ÅŸu ifadelere yer verildi: ''Pamukbank,, 1989 yılından bu yana yakın izleme kapsamında olmasına, mali bünyesinin iyileÅŸtirilmesi hususunda pek çok talimat verilmesine ve mevzuat çerçevesinde mümkün olan kamu desteÄŸinden yararlandırılmasına raÄŸmen, mali yapısını güçlendirici önlemleri yeterince almamış, alınan önlemler ise Bankanın en büyük problemi olan grup kredilerinin azaltılması hususunda baÅŸarılı olamamıştır.'' Â