Batı’ya çevrilen ayna... O gecenin perde arkası

Türkiye, NATO zirvesi öncesi geliştirdiği ve izlemeye karar verdiği politikaları “Batı’nın yüzüne ayna çevirmek” olarak tanımlıyor. Ankara, Batı’nın “müttefiklik kavramı çerçevesinde kendi kendisiyle yüzleşmesini” istedi. Ana çerçeveyi şöyle tanımlayabiliriz:

1. Türkiye, NATO’ya karşı tüm yükümlülüklerini yerine getiriyor.

2. Türkiye NATO’nun genişlemesine karşı değil, bunu da her fırsatta dile getiriyor.

3. Tüm bunların karşılığında Ankara’nın da doğal olarak şartları var.

4. Bunların en başında da aynı müttefiklik yükümlülüğünü Batı’dan beklemek geliyor.

Ankara’ya göre müttefiklik hukuku içinde neredeyse hepsi aynı zamanda Avrupa Birliği (AB) üyesi olan NATO müttefiklerinin Türkiye’ye karşı AB sürecinde samimi davranması, örtülü ambargolara son vermesi, gerçek müttefikler yerine terör örgütleriyle işbirliğinden vazgeçilmesi yer alıyor.

NEDEN GEREKLİYDİ?

Her ne kadar her başlık ayrı gibi görünse de aslında müttefiklik kavramı, İsveç’in NATO üyeliği, F-16’lar, terör örgütlerine verilen destek ve örtülü ambargolar iç içe geçmiş durumdaydı. Bu yüzden Türkiye, bir anlamda tüm bu sorunların toplu olarak ele alınması gerektiğini gösterdi.

NELER YAŞANDI?

10 Temmuz gecesi Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Genel Sekreteri ve İsveç Başbakanı arasında yapılan görüşmeler:

* Türkiye beklentilerini ve eleştirilerini açık bir şekilde sıraladı.

* Kurban Bayramı’nın birinci günü Kuran yakma eyleminin olumsuz etki yaptığı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın doğal olarak eleştirilerinin dozunu arttırdığı anlatıldı. “Bu eylem olmasaydı hem Erdoğan sert açıklama yapmayacaktı hem de İsveç daha rahat olacaktı” mesajı verildi.

* İsveç’e anlaşmanın TBMM’ye sevk edileceği, dolayısıyla kamuoyu ve diğer siyasi partilerin de süreçte ikna edilmesi gerektiği söylendi.

* Verilen arada NATO üyeleri ve AB üyelerine NATO Genel Sekreteri tarafından hem uzlaşılan metin hem de AB sürecinde ilerleme şartı anlatıldı.

* Müttefikler arası savunma sanayisinde örtülü kısıtlamalar olamayacağı tüm liderlere söylendi, ardından da NATO’nun yayımladığı metine girdi.

* Aradan sonra heyetler yeniden bir araya geldi.

TÜM DÜNYAYA TERÖRLE MÜCADELE TEMSİLCİSİ

NATO Genel Sekreteri’nin atayacağını duyurduğu terörle mücadele özel temsilcisinin sadece İsveç ve Finlandiya özelinde değil, tüm dünya genelinde görev yapması bekleniyor.

AB GİRİŞİMLERİ BAŞLADI

İsveç’in NATO üyeliği konusunda AB kartını açan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın girişimi etkili oldu. AB liderleri Erdoğan’la yaptıkları baş başa görüşmelerde bu konuda olumlu mesajlar verirken ilk adım da bugün atılıyor. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, Brüksel’de AB yetkilileri ile ilişkilerin ivme kazanması için nasıl bir yol haritası üzerinde çalışılacağını görüşecek.

MİÇOTAKİS’LE ZİRVE SELFIE’Sİ

NATO Zirvesi kapsamında Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ile de bir araya geldi. İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada “Görüşme iyi bir atmosferde gerçekleşmiştir. Sayın Erdoğan ve Sayın Miçotakis, son aylarda ikili ilişkilerde oluşan olumlu iklimin süreklilik ve tutarlılık arzetmesinin her iki ülkenin de yararına olduğu hususunda mutabık kalmışlardır” denildi. Toplantı sonrasında Yunanistan Başbakanı Miçotakis’le karşılaştım. Zirvenin anısına fotoğraf çektirirken, Erdoğan’la yaptıkları görüşmeyi de sormayı ihmal etmedim. Miçotakis de Ankara’dan yapılan açıklamalara benzer bir yorumda bulundu ve “Görüşmede ambiyans çok iyiydi” dedi.

BIDEN’LA GÖRÜŞMELERİN AYRINTILARI
ERDOĞAN SİYASETİ F-16 DENKLEMİNİ DEĞİŞTİRDİ

Adaylığı döneminde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın değişmesi gerektiğini söyleyen bir Biden vardı. Sadece Biden değil, AB ülkeleri de seçim sürecinde aynı görüşteydi. Vilnius’ta yapılan Biden-Erdoğan zirvesinde Biden’ın yeni bir sayfa açtığı, görüşmede Erdoğan’a da bizzat söylediği “Ben de seçimleri kazanıp sizinle çalışmaya devam etmeyi bekliyorum” sözleriyle ortaya konuldu. Zaten kaynaklar da zirvede liderlerin Erdoğan konusundaki tavrının tamamen değiştiğine dikkati çektiler.

* Biden F-16’lar konusunda olumlu mesaj verdi.

* Kaynaklar, Erdoğan siyasetinin F-16 denklemini olumlu yönde değiştirdiğini belirtti.
Biden dünya düzeni ve Amerikan yönetimine ilişkin de görüşlerini paylaştı. Bunları şöyle özetleyebiliriz:

* “ABD Kongresi işleyişini benden iyi bilen yoktur” diyen ABD Başkanı tecrübesine işaret ederek senelerdir içlerinde olduğunu vurguladı.

* Dünya siyasetinin son yıllarda bilinmedik bir şekilde çalıştığını belirten Amerikan Başkanı, “Dinamikler değişti, girift ve her şeyin bir anda değişebileceği bir düzen oluştu” mesajını verdi.

* Yetkililer, Biden-Erdoğan görüşmesinin olumsuz geçmediğine işaret ederek, Biden’ın Erdoğan’ı hastayken evinde ziyaret ettiği günleri de hatırlattığını söyledi.

* Görüşmede iki lider, iki ülke arasındaki ekonomik gelişmeleri de ele aldı. ABD Başkanı Biden, “Amerikan ekonomisi toparlanıyor, 100 milyar dolar ticaret hacmine ulaşmak için önümüzde bir fırsat var” dedi.

* Türk-Yunan ilişkileri de görüşmenin bir başka başlığıydı. Joe Biden, Türkiye ve Yunanistan arasındaki tansiyonun düşmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

ABD BAŞKANI’NIN ARABALARINA ÖZEL ÇADIR

Tüm dünya liderlerini ağırlayan Vilnius’ta en üst seviyede güvenlik önlemleri alındı. ABD Başkanı Biden ve heyetinin kaldığı otelin önüne kurulan büyük beyaz çadır ise dikkat çekti. Çadırda Biden için getirilen makam araçları, özel güvenlik önlemleri ile tutuldu. Çadırın kapısı doğrudan otele açıldığı için Biden’ın arabaya giriş ve çıkışlarının görüntülenmesi engellendi.

TAHIL KORİDORU

Zirvede tüm liderler Türkiye’nin tahıl koridoru konusundaki girişimlerini destekliyor. Görüşmelerde bunun önemi ifade edildi, devam etmesinin önemine dikkat çekildi.