Bates Motel yeni sezonu açtı

Hitchcock ustanın 1960 yılı yapımı kült filmi ‘‘Sapık’’ neredeyse sahne sahne yeniden çekildi. Orijinal ‘‘Sapık’’ Hollywood'da pek çok tabuyu yıkmıştı, Gus Van Sant da bir başyapıtın yeni versiyonunu çekmeye soyunarak bir başka tabuyu yıkmış oldu.

Hollywood konu sıkıntısı çektikçe -ki son yıllarda bu sıkıntı had safhada- çok tutmuş eski filmleri yeniden çeker. Bu durumun o kadar çok örneğini gördük ki, artık kanıksadık. Ama son örnek, sinemayla az ya da çok ilgilenen herkese pes dedirtti. Çünkü, duymayan kalmadı herhalde, Gus Van Sant adlı yönetmen, bir sinema dâhisi ve gerilim türünün ustası Alfred Hitchcock'un 1960 yapımı ‘‘Psycho / Sapık’’ filminin neredeyse tıpkısını çekti. Gerekçesiyse, ‘‘Sapık’’ın orijinalini görmemiş büyük bir seyirci kitlesinin bulunması. Van Sant, 1998 versiyonu ‘‘Sapık’’ın 1960'ın ünlü başyapıtıyla kıyaslanmaması gerektiğini, çünkü kendi filminin orijinal dilden başka bir dile yapılan bir çeviri gibi olduğunu söylüyor.

Hitchcock 1959'da yeni bir film konusu ararken, Robert Bloch adlı bir yazarın romanı üzerine çıkmış bir eleştiriye rastlar. Truffaut ile yaptığı o ünlü konuşmada, kadın kahramanın daha kitabın üçte biri bitmeden öldürülmesinin çok ilgisini çektiğini söyleyen usta yönetmen, kitabın telif haklarını satın alır. ‘‘Sapık’’ın çekim hikâyesi böyle başlar. Marion Crane (Hitchcock sarışını Janet Leigh) gizli bir ilişkisi olduğu sevgilisiyle evlenebilmek için patronunun parasını çalar ve kaçarken yolu Bates Motel'e düşer. Ondan sonra da olanlar olur. Yanlış yerde, yanlış zamanda çekici bir sarışın, oteli işleten sakin görünümlü genç Norman Bates (bu rolle anılan Anthony Perkins) ile onun esrarengiz annesi ve filmden bile ünlü duş sahnesi. İşte ‘‘Drugstore Cowboy’’, ‘‘To Die For/Sonsuz İhtiras’’ ve ‘‘Good Will Hunting/Can Dostum’’ filmlerinin yönetmeni Gus Van Sant, o güne kadar Hollywood tarihinde görülmemiş ölçüde şiddet ve cinsellik yüklü bu kült filmin çekim senaryosunu eline alarak, aynı sahneleri aynı biçimde çekme yoluna gitti; tabii günümüzün tekniklerini kullanarak ve renkli olarak (günümüz gençlerine siyah-beyaz film seyrettirmek neredeyse imkânsız).

Yeni ‘‘Sapık’’ı yeni yapan unsurlardan biri de karakterlerin ve duygularının günümüze uyarlanması. Orijinal filmin yapımcısı Universal Pictures ve Hitchcock'un kızı Patricia Hitchcock O’Connell'ın desteğini alan Gus Van Sant, ‘‘Sapık’’ın senaristi Joseph Stefano'yla da anlaşınca çalışmalarına başlamış ve ustanın 37 günlük çekim planına dahi aynen uyarak filmi tamamlamış.

Oyunculara gelince: Son olarak ‘‘Six Days, Seven Nights/Altı Gün Yedi Gece’’de izlediğimiz Anne Heche, Marion Crane rolü için seçilirken, Oidipus kompleksli, kişilik parçalanmasına uğramış Norman Bates rolüne de Vince Vaughn uygun görülmüş. Orijinalinde Marion'un sevgilisi Sam Loomis'i canlandıran John Gavin yerine Viggo Mortensen, özel detektif Milton Arbogast karakterinde Martin Balsam'ın yerine William H. Macy ve Marion'un kız kardeşi Lila Crane rolünü oynayan Vera Miles'ın yerine Julianne Moore.

Gus Van Sant'ın sinema tarihinin klasiklerinden birini genç kuşaklara tanıtmak, üslup denemesi yapmak ve ustaya saygı göstermek amacıyla çektiğini söylediği ‘‘Sapık’’ 1998, birçoklarınca saygısızlık ve densizlik olarak niteleniyor. Kimileriyse bir klasik güncelleştirilemez mi yani diye soruyor. İster tanıtım, ister deneme, ister ithaf amaçlı olsun, bizce Gus Vant Sant'ın filmi bir meydan okumayı da içeriyor.

SAPIK

PSYCHO

Yönetmen: Gus Van Sant

Senaryo: Joseph Stefano (Robert Bloch'un romanından)

Görüntü: Chris Doyle

Müzik: Bernard Herrmann

Oyuncular: Vince Vaughn (Norman Bates), Anne Heche (Marion Crane), Julianne Moore (Lila Crane), Viggo Mortensen (Sam Loomis), Willam H. Macy (Milton Arbogast), Robert Forster (Şerif Chambers)

1998 ABD yapımı, 104 dk.

‘SAPIK’ ÜZERİNE NOTLAR

Duş sahnesinin çekimi 7 gün sürmüş ve 70 plan çekilmiş. Ekranda 45 saniye sürüyor. Anthony Perkins ve Janet Leigh yerine dublör kullanılmış.

O güne kadar sansür tarafından sinemada gösterilmesi yasaklanan WC'lerin göründüğü ilk Amerikan filmi.

Duştaki cinayet sahnesinde duyulan ses, bir kavuna saplanan bıçağın sesi.

Kan ise çikolata sosu.

Hitchcock'un çıplak ve ölü Marion Crane/Janet Leigh'i çektiği geniş plan montajda atılmış. Gus Van Sant bu sahneyi (Anne Heche ile) çekmiş ve kurgulamış.

Hitchcock, ikinci sahnede, Marion Crane'in çalıştığı büronun önünde kaldırımda görünür. Kendi versiyonunda Gus Van Sant aynı sahnede, silueti fena halde ustaya benzeyen bir adamla tartışırken görünüyor.

Yeni ‘‘Sapık’’taki bıçaksa (sıkı durun) ‘‘Face/Off’’ filminin yönetmeni John Woo'nun mutfak bıçağı.