Başlama yaşı 10’a kadar düştü!

Demet, 21 yaşında, güzel, gencecik bir işkadını. İstanbul’un mutena bir semtinde perde ve çeyizlik satan iki mağazası var. Hayatı, perde atölyesinde çalışan Mehmet’e (24) âşık olup evlendikten sonra değişmiş. Eşinin bağımlı olduğunu, düğünden bir hafta sonra “arkadaş ortamında” eşi, kendisine eroin ikram ettiğinde öğrenmiş. İlk kez eşinin yanında denediği uyuşturucu, hayatını karartmış. 

İstanbul’daki Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma Tedavi ve Eğitim Merkezi’ndeki (AMATEM) bir psikiyatristin odasında gözyaşları içinde anlatıyor: “Kurtarın beni bu illetten. Babam benim derdimden kanser olup öldü. Hasta haliyle bir hafta başımızda nöbet tuttu, almayalım diye o lanet şeyi.”
Psikiyatr, Demet’in eşi Mehmet’in de mutlaka tedaviye gelmesi gerektiğini, aksi takdirde kendi tedavisinin de başarılı olamayacağını söylüyor. Demet çaresiz, mahcup başını eğiyor: “Kaç kere söz verdi ama gelmiyor.”
Demet’in hikâyesi istisna değil. Türkiye’de uyuşturucu bağımlılığı artık 10-12 yaşında, ergenlikte başlıyor. İstanbul’da bu yaşlarda tedavi altına alınan bonzai bağımlısı çocuklar bulunuyor.

‘SON 12 YILDA YÜZDE 65’LİK ARTIŞ’

Bağımlılığın ilk basamağında olup ayakta tedavi için başvuranların çoğunluğunu, 14-15 yaş arasındaki çocuklar oluşturuyor artık. Bu bilgileri, İstanbul Nöropsikiyatri Hastanesi AMATEM Sorumlusu Psikiyatr Yrd. Doç. Dr. Cemal Onur Noyan ile Balıklı Rum Hastanesi AMATEM ve Türkiye Bağımlılık Psikiyatrisi Derneği Kurucusu Psikiyatr Prof. Dr. Özkan Pektaş veriyor. Pektaş, bağımlılıkta son 12 yılda yüzde 65’lik bir artış olduğunu tahmin ediyor. Bağımlıların sadece yüzde 35’i tedavi olduğu halde başvurulardaki yığılmaya dikkat çekiyor.

AMATEM’ler, tedavi başvurularında hastanın iyileşme isteğini dikkate alıyor, ailelerle görüşüyor. Hastanın durumunu değerlendirdikten sonra kabul ya da reddediliyor. Tedavi süresi, hastanın durumuna göre bir hafta ile altı ay arasında değişiyor. Uyuşturucu krizi, 72-96 saatte atlatılsa da bağımlılık, o merkezdeki tedaviyle bitmiyor. Günlük hayatına döndüğünde de psikiyatr kontrolü ve ilaç tedavisi devam ediyor. Psikiyatr Pektaş, bağımlılıktan kurtulmada hastanın kişiliği ve hayatına yön verme becerisinin belirleyici olduğunu söylüyor. Psikiyatr Noyan da çoğu hastanın ilk birkaç tedavi girişiminde bağımlı olduğunu kabul etmediğini, gerçeği anladığında tedavinin başladığını söylüyor: “İçselleştirmeleri, idrak etmeleri gerekiyor. Bu da uyuşturucudan zarar gördüğünü anlayınca oluyor.”

KADIN-ERKEK FARKI

Kadın bağımlılar, erkeklerden daha az uyuşturucu kullanıyor ancak daha çabuk bağımlı oluyor. Dünyada uyuşturucu kullananların sadece yüzde 15’i kadın. En önemli nedeni, toplumsal baskı. Kadın, toplum tarafından damgalanmaktan, çocuğunun elinden alınmasından çekiniyor. Bir diğer neden de uyuşturucu bağımlılığı gibi sosyopatik davranışların erkeklerde daha fazla olması.

‘10 YAŞINDA BONZAİYE BAŞLADI’

Psikiyatr Yrd. Doç. Dr. Cemal Noyan Onur: 12 yaşındaki bir erkek çocuğunu da tedavi ettik. Uyuşturucu kullanma öyküsü 10 yaşında başlıyor, 12 yaşında tedaviye geliyor. Çocuk, kaldığı yetiştirme yurdundan kaçmış. Bonzai ve diğer sentetik türevleri kullanmaya başlamış. Parçalanmış bir ailenin çocuğuydu.

AMATEM’DEN HAYATLAR

‘MADDE, ALKOL, BİR DE HAKAN’

Elif (35), üniversite mezunu, İstanbul’da ünlü bir restoranın aşçısı. 15 yıldır bağımlı. 15-32 yaş arasında her türlü sentetik uyuşturucuyu kullandıktan sonra üç yıl önce kokaine geçmiş: “Bir yıldır temizdim. Bir erkek çıktı karşıma, adı Hakan. 40 yaş üstü. Çok zengin sayılmaz. O benden de beter. Onun yüzünden günlük kullanımım 5 grama çıktı. Arabamı sattım. 30 bin lirayı 15 günde bitirdik.” Aniden kalkıp psikiyatristine sarılıyor Elif: “Doktor beni üç bağımlılıktan kurtar: Madde, alkol, Hakan’dan.”

‘ANNEM SAYESİNDE KURTULDUM’

Berrin (18), lise 4’üncü sınıf öğrencisi. Birinci sınıftayken esrara başladı: “Liseli arkadaş çevremde çok yaygındı. Bir doğum günü partisinde başladım. Harçlığım yetmiyordu. Dalgın, öfkeli ve başarısız bir öğrenciydim artık. Annem, bendeki değişimi fark etti. Sırrımı açıkladığımda dehşete kapıldı. ‘Hemen İstanbul’a taşınıyoruz, tedaviye başlıyorsun. Çevre ve okulun da değişmiş olacak’ dedi. Prof. Arif Verimli’ye başvurduk. Okula bir yıl ara verip tedavi oldum. Kurtuldum çok şükür. Annemin desteği olmasaydı şimdi ne haldeydim, belki de ölmüştüm. Liseyi dışarıdan okuyorum, son sınıftayım.

BAŞLARKEN

Uyuşturucu başlamanın çok kolay, kurtulmanın bir o kadar zor olduğu, milyarlarca liralık kara paranın döndüğü bir bela. Yazı dizimizde, uyuşturucuya bulaşan gençlerin hikâyelerini, tedavi süreçlerini, devletin uyuşturucuyla mücadele yöntemlerini, anne-babaların çocuklarını uyuşturucudan uzak tutmak için dikkat etmesi gerekenleri bulacaksınız.

YARIN: BAŞIMIZIN BELASI BONZAİ