Başkomutanlık rötuşu

“Cumhurbaşkanı Türk Silahlı Kuvvetleri’nin başkomutanlığını temsil eder” şeklindeki düzenleme, “TBMM adına Türk Silahlı Kuvvetleri’nin başkomutanlığını temsil eder” şeklinde değiştirildi.

Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar için de ‘kriter’ ve ‘yemin’ koşulu getirildi. Buna göre, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanacak. Göreve başlarken Meclis’te yemin edecek.

Meclis Anayasa Komisyonu’nda önceki gece AK Partililerin önergesiyle yapılan bir başka değişiklikle cumhurbaşkanına, üst kademe yöneticilerin atanmalarına ilişkin kritik bir yetki daha verildi. Buna göre, cumhurbaşkanı üst kademe kamu yöneticilerini sadece atayıp görevlerine son vermeyecek, bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları da cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleyecek. Bunun gerekçesi de, “Üst kademe kamu yöneticilerini atama ve görevden alma cumhurbaşkanına verilirken, bunların atanmalarına ilişkin usul ve esaslara maddede yer verilmediğinden önergeyle bu husus açıklığa kavuşturulmaktadır” diye açıklandı.

BAKANLIK KURABİLİR
Teklifin 15. maddesindeki, “Merkezi idare kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının; kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir” ifadesi 11. maddeye taşındı. Bu değişiklikle cumhurbaşkanının kararname ile yapacağı düzenlemelere ilişkin yetkisi, “Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir” şekline dönüştürüldü.

GENİŞ OHAL YETKİSİ
Cumhurbaşkanı olmak için “doğuştan Türk vatandaşı olma” koşulu arayan düzenlemede de değişti. Metindeki “doğuştan Türk” ifadesi çıkarılarak, “Türk vatandaşı olma” koşulu getirildi. Böylece, Gümülcine doğumlu Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu ile AK Parti Milletvekili Hakan Çavuşoğlu’nun engeli kaldırılmış oldu. Çavuşoğlu “Önemli bir konuydu, çok çok teşekkür ediyorum hepinize, hepinizden Allah razı olsun” dedi.

Teklifteki cumhurbaşkanının Olağanüstü Hal (OHAL) durumundaki yetkileri Anayasa Komisyonu’nda genişletildi. Buna göre seferberlik hali OHAL nedenleri arasına alındı. OHAL’de çıkarılacak Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, olağan dönemdeki sınırlamalara bağlı olmayacak. Cumhurbaşkanı, olağanüstü hallerde, bu halin gerekli kıldığı konularda temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile siyasi haklar ve ödevlere yönelik sınırlamalara da tabi olmaksızın, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek. Cumhurbaşkanının kanunla düzenlenen konularda kararname çıkaramayacağına ilişkin şart, OHAL’de geçerli olmayacak. OHAL’de kararnameler 3 ay içerisinde Meclis’te görüşülüp karara bağlanacak. Aksi halde kendiliğinden yürürlükten kalkacak.