BaÅŸkent'ten Körfez geçti

30 yılın ardından Ankaralılar’a veda eden Körfez Lokantası, çok ÅŸey gördü geçirdi. Abdi Ä°pekçi'den Kasparov'a kadar sayısız ismi ağırladı. 12 Eylül'ün hareketli günlerinde BaÅŸbakan'dan telefon alan tek lokantaydı. Turgut Özal'ın mekanı deÄŸildi ama siyasetçi ağırlamaya alışkın olan Körfez, MÄ°T'in, Özal araÅŸtırması için ilk geldiÄŸi mekandı. AkÅŸamcıların vazgeçilmez mekanı Körfez Lokantası, 30 yıllık serüvenini noktaladı. Çeyrek yüzyılı aÅŸan ömründe gelen herkes bir anı bıraktı Körfez'de. Körfez'in iÅŸletmecisi Nazmi Canlı'nın belleÄŸinden Körfez'in geçmiÅŸine bir yolculuÄŸa çıktık. Fonda hem kentin hem Türkiye'nin resimleri vardı. Bir de insan manzaraları.1948'de gelmiÅŸti Ankara'ya Nazmi Canlı. Komi olarak baÅŸlamıştı mesleÄŸe. Sakarya'daki Misuri Lokantası'nda çalıştığında yıl 1960'tı. Türkiye'ye gelen ABD gemisinden adını alan lokantaya, ilginç bir tesadüfle dönemin solcu üniversite gençleri takılırdı. 555K'yı onlardan duydu Canlı. Belki de yaÅŸamının ilk siyasi tanıklığıydı bu.27 Mayıs'ın ardından yeni bir siyasi tanıklık yaÅŸadı Canlı. Misuri'nin hesap iÅŸlerine bakan Hamza Bey'in isteÄŸiyle Bahçelievler'de Millet Partisi'nin Lideri Osman Bölükbaşı'nı ziyarete gittiler. Bayramdı, hem bayramlaÅŸtılar, hem de Adnan Menderes'in durumunu sordular: -Menderes'in günahı yoktu ama etrafındakiler böyle yaptı, diyorlar. Siz ne dersiniz? Bölükbaşı, Menderes'e sahip çıkmadı:- Ankara'da genelev var. Oradaki kadınların biri için, (Mecbur olduÄŸu için geldi yoksa öyle deÄŸil) deseler ne yaparsınız? Ä°nanır mısınız yani?Sustular. Lokantacıydı onlar. Ä°ÅŸleri yemekti, siyaset deÄŸil.Zamanla meslekte piÅŸen Canlı, Tavukçu'nun sahibi Ä°smail Poyraz ve Dursun Ali Soydan ile Körfez'in temelini attığında tarih 10 Mart 1972'ydi. Cumhuriyetin ilk mühendislerinden EÅŸref Özand'ın yaptığı Bayırdır Sokak 7 numaradaki iÅŸletmeyi devraldılar. '72'nin 2 Mayıs'ında güzel bir açılış yaptılar. Ä°ki katlı binanın alt katını lokantaya ayırdılar, ikinci kat Futbol Hakemleri DerneÄŸi'ne kiralandı. Kış geldiÄŸinde tek kata sığmaz olmuÅŸlardı. BaÅŸkentli, yeni mekanı sevmiÅŸti.BaÅŸlangıçta esnaf-memur gelirdi en çok. Aileler pek gelmezdi o dönem. Aile olmasa da herÅŸeyin ölçüsü yerindeydi. 30 yılda hiç adli vaka çıkmadı akÅŸamcıların mekanında.BEDRÄ° KORAMAN'IN ESPÄ°RÄ°SÄ°Giderek müşteriler renklendi. Bir akÅŸam iki kadın iki erkek girdi Körfez'den içeri. Milliyet Genel Yayın Yönetmeni Abdi Ä°pekçi, Milliyet karikatüristi Bedri Koraman, aktrist Bahar Erdeniz ve Hülya KoçyiÄŸit'in küçük kardeÅŸi Nilüfer KoçyiÄŸit. Saat geceyarısını geçti. Masadan kalkan Nilüfer KoçyiÄŸit, akvaryumun yanında duran Nazmi Canlı'nın yanına geldi. Akvaryumun altından bir böcek çıkınca çığlığı basmakla kalmadı Nilüfer Hanım, bir de elini omzuna koyduÄŸu Canlı ile birlikte yere yuvarlandı. Manzarayı gören Bedri Koraman durumu yorumladı: ‘‘Bizi yaÅŸlı buldun, genç çocuÄŸa takılıyorsun.’’Müzik çalınmazdı Körfez'de ama çok sayıda ses sanatçısı ağırlandı. Bekir Sıtkı Sezgin, Kutlu Payaslı, Ulviye-Ziya TaÅŸkent gelenlerden sadece birkaçıydı.Yıllar geçtikçe kuÅŸakların buluÅŸma noktası oldu Körfez. Bir akÅŸam eÅŸiyle birlikte, genç bir kadın geldi lokantaya. Nazmi Bey'i sarılıp öptü. Öyle ki, ‘‘İki öz kızım bile beni böyle ÅŸevkle öpmüyor’’ diye düşündü ama kadını da bir türlü anımsayamadı. ‘‘Ben daha beÅŸ yaşındayken buraya babamla gelirdim’’ dedi genç kadın, ‘‘Babamı kaybedeli 12 yıl oldu, onsuz ilk geliÅŸim buraya.’’BAÅžBAKAN'A TEKMÄ°LAnıların belki de en ilginci 12 Eylül döneminde yaÅŸandı. ABD ile iliÅŸkilerin pek sıcak olmadığı günlerdi. Yeni ABD Büyükelçisi göreve baÅŸlamak üzere Ankara'ya gelmiÅŸ ancak teminat mektubunu henüz sunmamıştı. Bu nedenle sefiri lokantaya getirenler de biraz tedirgindi. Korumalar lokantanın arkasındaki Fransız Kültür'ün yangın merdivenlerine çıkmayı düşündüler, Canlı, sefirin yanındaki masayı gösterdi, oturmaları için. Kimse tanımaz sefiri düşüncesiyle içi rahattı.Çalan telefon, herkesin içinin Canlı kadar rahat olmadığını gösteriyordu. BaÅŸbakanlık'tan arıyorlardı. Lokantanın sahibini istediler, Canlı konuÅŸtu. Sekretaryadan sonra Canlı'nın konuÅŸtuÄŸu hattın diÄŸer ucunda BaÅŸbakan Bülend Ulusu vardı. ‘‘Orada mühim bir olay varmış’’ dedi. Canlı yanıtladı: ‘‘PaÅŸam burda asayiÅŸ berkemal.’’ Ulusu, Canlı'nın rahatlığına ÅŸaÅŸtı ama o akÅŸam da olaysız sona erdi.MÄ°T, ÖZAL’I ARADISiyasetçilere de alışkındı mekan. Turgut Özal ANAP'ın yeni kurduÄŸunda MÄ°T, partilileri araÅŸtırma görevindeydi. Siyasetçilerin raÄŸbet gösterdiÄŸi Körfez'e gelip Özal'ı sordular. O'nu ağırlamamıştı Canlı; ‘‘Özal'ı bir televizyonda bir de gazetede gördüm’’ dedi, gelen sivillere.Gelen siyasetçilerin, devlet görevlilerinin bazılarını unuttu. Gelenlerse O'nu unutmadı. 1.5 yıl önce bir iÅŸi için siyasetçilerden yardıma ihtiyacı olduÄŸunda arkadaşı olan bir terzi, öneride bulundu: ‘‘Savunma Bakanı Sabahattin ÇakmakoÄŸlu'na provaya gidiyorum bugün, sen de gel görüş.’’ Gittiler. ÇakmakoÄŸlu, Nazmi Canlı'yı tanıyordu. Canlı, sadece siyasetçi olarak bildiÄŸi bu ismi eskilerden çıkaramadı. Anlaşıldı ki ÇakmakoÄŸlu'nun Emniyet Genel Müdürlüğü döneminden mekanıydı Körfez. Yıllar içinde böylesi onlarca örnek yaÅŸandı.KASPAROV KÖRFEZ'Ä° SORDUÃœnlü satranç ustası Kasparov, '90'ların ikinci yarısında bir reklam ÅŸirketinin davetlisi olarak geldiÄŸi Türkiye'de, Ankara'ya uçuyordu. Uçakta, kendisine eÅŸlik edenlere döndü, kendisini Körfez'e götürmelerini istedi. Yanındakiler ÅŸoka uÄŸradılar, konuklarının isteÄŸine. ‘‘Kitapta yazıyor’’ dedi Kasparov, turizm rehberlerini göstererek. Nazmi Canlı ile fotoÄŸraf çektirdiler yemeÄŸin ardından, Rusya'dan fotoÄŸrafı göndermeyi de unutmadı satranç ustası.Körfez'in lokanta olarak uzun geçmiÅŸine, korunması gerekli kültür varlığı onayını alan binası da önemli bir özellik katıyordu. 1976 yılında farkettiler ilkin bu özelliÄŸi. Dönemin Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Müdürü, müşterileriydi, O'ndan duydular. Binanın sahibi EÅŸref Bey ve iÅŸletmeci Nazmi Canlı gidip görüştüler. Cumhuriyetin ilk yapılarından olan bina, tescilliydi. Binanın deÄŸerini düşürür kaygısıyla, rica ettiler, onay kaldırıldı.KÃœLTÃœR VARLIÄžI TARTIÅžMASIAradan yıllar geçti. EÅŸref Bey 1995 yılında yaÅŸamını yitirdi. EÅŸref Özand'ın oÄŸlu Pınar Tevfik Özand, vekili ve avukatı aracılığıyla haber gönderdi. Binayı yıkıp yenisini yapacaklardı. Yeni binada da yerinin hazır olduÄŸunu söylediler Nazmi Canlı'ya. O da kabul etti. Sonradan, yeni binada yapılacak yeri satın alması gerektiÄŸini öğrenince, iÅŸler deÄŸiÅŸti.Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'na gitti, binanın tarihi niteliÄŸi bulunduÄŸunu ve tescil edilmesi gerektiÄŸini söyledi. O gün biri daha geldi Kurula; 1976'da ricayla onayı kaldıran kurulun hukuk müşavirlerinden biri olan Gökhan Bey. ‘‘Siz deÄŸil miydiniz 1976'da bu kararı istemeyen. Ne oldu ÅŸimdi?’’ diye sordu.‘‘O dönem baÅŸkaydı, ÅŸimdi koÅŸullar baÅŸka’’ dedi Nazmi Canlı. Gökhan Bey, ‘‘Benim de o karar için vicdanım rahatsızdı, tekrar kültür varlığı olarak onaylansın’’ dedi. Yapı zaten kültür varlığıydı, SÄ°T Yasası da çoktan çıkmıştı, onay alındı. EÅŸref Bey'in mirasçısı Pınar Tevfik Özand, mahkemeye baÅŸvurdu kararın kaldırılması için, binayı yıkıp yenisini yapmak istiyordu.Mimarlar Odası Ankara Åžubesi yetkililerinin anlatımına göre, mahkemeye rapor hazırlayan bilirkiÅŸiler sanat tarihçisiydi, bina ise mühendislik açısından önemliydi. Mahkeme kararıyla kültür varlığı olmaktan çıktı 1931'de yapılan Körfez'in binası.30 YILLIK TARÄ°H2002'ye gelindiÄŸinde binayı yıkma kararı aldı sahibi. Mimarlar Odası, Koruma Kurulu'na baÅŸvurdu, binanın yeniden deÄŸerlendirilmesini istedi. Kurul ise daha önce karar verildiÄŸi gerekçesiyle bu talebi reddetti.Geçen ay kapandı Körfez. 30 yıllık lokanta kent tarihine gömüldü. Kentin belleÄŸi kadar ağırlığı da birÅŸeyler kaybetti. Mimarlar Odası Ankara Åžubesi Yönetim Kurulu Ãœyesi Åžekibe Aslan Köksal'ın dediÄŸi gibi, ‘‘O binayla 70 yıllıktı Bayırdır Sokak. Binadan sonra yaşı 30'a indi.’’ Sonuç olarak, geçmiÅŸ sokaktan silindi, belleklere sığındı. Körfez'in yerinde çok katlı bir iÅŸmerkezi yükselecek artık...Â