Başbuğ, dört yıl önce ’Mayın Merkezi’ istedi
Güncelleme Tarihi:
Özgür EKŞİ / ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Haziran 01, 2009 00:00
Muhalfetin ve AKP’li bazı milletvekillerinin ciddi direnişi sonucu Meclis’te görüşülmesi yarına ertelenen ’mayın krizi’ ile ilgili, 2004 ve 2005’te TSK iki rapor hazırladı. Hürriyet’in ulaştığı, dönemin Genelkurmay İkinci Başkanı Başbuğ’un imzasını taşıyan raporlarda, bir Milli Mayın Merkezi kurulması öneriliyor. Raporlarda, ’hizmet alımı’ ile arazinin hızla, ancak ’pahalıya’ temizlenebileceği belirtiliyor ve "İstihbarat, işi yapacak firmaların güvenilirliğiyle ilgili çalışma yapsın" deniyor.
HÜRRİYET, Genelkurmay’ın 25 Mayıs 2004 ve 14 Nisan 2005 tarihlerinde hazırladığı iki ayrı mayın raporuna ulaştı. O dönemde Genelkurmay İkinci Başkanlığı görevini yürüten Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ’un imzasını taşıyan raporlar, Milli Savunma Bakanlığı’na (MSB) ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na yazıldı.
Genelkurmay’ın MSB’ye yolladığı "Suriye Sınırı Mayın Temizliği" konulu iki sayfalık rapordan satırbaşları şöyle:
44,7 milyon dolar talep ettik: "Suriye sınırında döşeli bulunan mayınların temizlenmesi projesi kapsamında ihtiyaç duyulan modern mekanik mayın temizleme teçhizatı ve Sınır Fiziki Güvenlik Sistemi (SFGS) takviyesi için Başbakanlık’tan 44,7 milyon ABD doları talep edilmiştir. Bunun 35 milyon ABD doları teçhizat-bakım idame personel giderleri 9,7 milyon doları SFGS içindir.
17 milyon dolar ödendi: Talep edilen kaynağın ilk dilimi olarak 17 milyon dolar kaynak tahsis edildi. Mardin Nusaybin’de yapılan test sonucunda yeni teçhizat alımı MSB’den talep edilmiştir. Bir an önce temizleme faaliyetine başlamak üzere Başbakanlık 3,6 milyon ABD doları ilave kaynak tahsis etti. Kadrosu onaylanan mayın temizleme bölüğünün atamaları yapıldı.
TSK başka yeri temizlesin: Arazi belirli alanlara bölünerek hizmet alımı şeklinde temizlenebilir ancak maliyet yüksek olur. Öte yandan temizlik hızla tamamlanabilir. TSK’nın diğer bölgelerdeki mayın temizleme çalışmalarına yönelebileceği ve Ottawa Sözleşmesi gereği mayın temizleme çalışmalarını zamanında tamamlayabileceği görüldü.
Maliyet yüksek, hizmet alınsın: Modern mekanik mayın temizleme teçhizatı ile ilgili çalışmalar sonucunda fiyat, eğitim, kullanım, bakım, onarım ve işletme konusunda problem yaşanacağı ve karşılanmasında zorluklar yaşanacağı görüldü. Mayın temizleme faaliyetlerinde hizmet alımı yöntemimin bir alternatif olarak değerlendirilmesi uygun bulundu."
İkinci rapordan: 615 bin mayın var
Dönemin Genelkurmay İkinci Başkanı Başbuğ’un, 14 Nisan 2005’te Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na gönderdiği "Suriye sınırı mayın temizleme projesi" konulu dört sayfalık raporda ise, sınırda 615 bin 149 adet mayının bulunduğu kaydedildi. Genelkurmay içindeki koordinasyonun nasıl olacağının da açıklandığı raporla, Kara Kuvvetleri ile İstihbarat ve Harekát Daireleri’nin nasıl çalışacağı da anlatıldı. Bu rapordan satırbaşları da, özetle şöyle:
Milli Mayın Merkezi onayı: "Mayın temizleme faaliyetinin ’Başbakanlığın kontrolünde ve Başbakanlık bünyesinde teşkil edilecek bir Üst Kurul vasıtasıyla gerçekleştirilmesi’ harekát tarzının onayı alınmıştır.
İstihbarat güvenilirliğe baksın: Bölgenin hassasiyeti nedeniyle mayınlı alanları temizleme, kontrol ve bu alanlarda tarım için faaliyet gösterecek firmaların güvenirliliği ile ilgili çalışmaların yapılsın.
Harekát dairesinin işi çok: Harekát Dairesi 1. ve 2. derece kara askeri yasak bölge ve karakol emniyet sınırı ile hudut emniyet yollarının tespitini Kara Kuvvetleri Komutanlığı ile koordineli olarak yürütecek. Kara Askeri yasak bölge sınırlarının daraltılması görevini tamamlayacak. SFGS’nin Nusaybin-Akdeniz arasında kalan ahdi sınır hattında bütün unsurları ile tesis edilebilmesi için Dışişleri Bakanlığı ile koordine edilerek sınırın yeniden işaretleme çalışmalarını başlatacak. SFGS’nin AB müktesebatına uyma ihtiyacı var ise SFGS’nin AB standartlarına göre nasıl olması gerektiğini belirleyecek."
Genelkurmay’ın MSB’ye yolladığı "Suriye Sınırı Mayın Temizliği" konulu iki sayfalık rapordan satırbaşları şöyle:
44,7 milyon dolar talep ettik: "Suriye sınırında döşeli bulunan mayınların temizlenmesi projesi kapsamında ihtiyaç duyulan modern mekanik mayın temizleme teçhizatı ve Sınır Fiziki Güvenlik Sistemi (SFGS) takviyesi için Başbakanlık’tan 44,7 milyon ABD doları talep edilmiştir. Bunun 35 milyon ABD doları teçhizat-bakım idame personel giderleri 9,7 milyon doları SFGS içindir.
17 milyon dolar ödendi: Talep edilen kaynağın ilk dilimi olarak 17 milyon dolar kaynak tahsis edildi. Mardin Nusaybin’de yapılan test sonucunda yeni teçhizat alımı MSB’den talep edilmiştir. Bir an önce temizleme faaliyetine başlamak üzere Başbakanlık 3,6 milyon ABD doları ilave kaynak tahsis etti. Kadrosu onaylanan mayın temizleme bölüğünün atamaları yapıldı.
TSK başka yeri temizlesin: Arazi belirli alanlara bölünerek hizmet alımı şeklinde temizlenebilir ancak maliyet yüksek olur. Öte yandan temizlik hızla tamamlanabilir. TSK’nın diğer bölgelerdeki mayın temizleme çalışmalarına yönelebileceği ve Ottawa Sözleşmesi gereği mayın temizleme çalışmalarını zamanında tamamlayabileceği görüldü.
Maliyet yüksek, hizmet alınsın: Modern mekanik mayın temizleme teçhizatı ile ilgili çalışmalar sonucunda fiyat, eğitim, kullanım, bakım, onarım ve işletme konusunda problem yaşanacağı ve karşılanmasında zorluklar yaşanacağı görüldü. Mayın temizleme faaliyetlerinde hizmet alımı yöntemimin bir alternatif olarak değerlendirilmesi uygun bulundu."
İkinci rapordan: 615 bin mayın var
Dönemin Genelkurmay İkinci Başkanı Başbuğ’un, 14 Nisan 2005’te Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na gönderdiği "Suriye sınırı mayın temizleme projesi" konulu dört sayfalık raporda ise, sınırda 615 bin 149 adet mayının bulunduğu kaydedildi. Genelkurmay içindeki koordinasyonun nasıl olacağının da açıklandığı raporla, Kara Kuvvetleri ile İstihbarat ve Harekát Daireleri’nin nasıl çalışacağı da anlatıldı. Bu rapordan satırbaşları da, özetle şöyle:
Milli Mayın Merkezi onayı: "Mayın temizleme faaliyetinin ’Başbakanlığın kontrolünde ve Başbakanlık bünyesinde teşkil edilecek bir Üst Kurul vasıtasıyla gerçekleştirilmesi’ harekát tarzının onayı alınmıştır.
İstihbarat güvenilirliğe baksın: Bölgenin hassasiyeti nedeniyle mayınlı alanları temizleme, kontrol ve bu alanlarda tarım için faaliyet gösterecek firmaların güvenirliliği ile ilgili çalışmaların yapılsın.
Harekát dairesinin işi çok: Harekát Dairesi 1. ve 2. derece kara askeri yasak bölge ve karakol emniyet sınırı ile hudut emniyet yollarının tespitini Kara Kuvvetleri Komutanlığı ile koordineli olarak yürütecek. Kara Askeri yasak bölge sınırlarının daraltılması görevini tamamlayacak. SFGS’nin Nusaybin-Akdeniz arasında kalan ahdi sınır hattında bütün unsurları ile tesis edilebilmesi için Dışişleri Bakanlığı ile koordine edilerek sınırın yeniden işaretleme çalışmalarını başlatacak. SFGS’nin AB müktesebatına uyma ihtiyacı var ise SFGS’nin AB standartlarına göre nasıl olması gerektiğini belirleyecek."