Barış meleği

ABD Başkanı Clinton, Demirel'in İsrail-Filistin olaylarını araştıracak 5 kişilik komiteye seçildiğini açıkladı. Demirel'in komiteye girmesi konusunda Mısır, İsrail, Filistin ve Ürdün ortak mutabakata vardı. Demirel, ilk toplantıya katılmak üzere 25 Kasım'da New York'a gidecek.

9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, İsrail ile Filistin arasındaki şiddet olaylarını araştıracak komitenin ilk toplantısına katılmak üzere 25 Kasım günü THY uçağı ile New York'a gidecek. Demirel, Dışişleri Bakanlığı'nın sağladığı dökümanlarla, ilk toplantı için çalışıyor ve dosyası giderek kabarıyor. Demirel, ‘‘17 Ekim 2000 tarihinde Şarm el Şeyh Zirvesi'nde varılan uzlaşmaya göre oluşturulan komitede yer almamın yanında; Mısır, İsrail, Filistin ve Ürdün'ün benim ismim üzerinde ortak mutabakata varmaları Türkiye'nin bölgedeki itibarını göstermektedir’’ dedi. Demirel'in dosyasında, Şarm El Şeyh zirvesinde, 'tarafların şiddet eylemlerine ve çatışmalara son vermek' amacıyla araştırma yapacak komitenin mutabakat metninin açılımı şöyle yeralıyor:

1- ABD Cumhurbaşkanı, taraflar ve BM Genel Sekreteri ile istişare ederek bir komite oluşturma çabalarını başlatacak.

2- Son olaylara yol açan sebepleri tahkik edecek ve bu durumun tekrarını önlemek amacıyla alınabilecek önlemleri inceleyecek olan komitenin üyelerini atayacak.

3- Komite, şiddet eylemlerini ve çatışmaları önlemek amacıyla alınacak önlemleri içeren raporu yayınlamadan önce ABD Cumhurbaşkanı ve BM Genel Sekreteri ve ilgili taraflara sunacak.

Bundan sonra komite oluşuyor.

SEÇİMİN ÖYKÜSÜ

İşin, öyküsü ile ilgili notlar da şöyle:

17 Ekim 2000: Şarm El Şeyh zirvesinde karar veriliyor..

30 Ekim 2000 tarihine kadar, Demirel ile ilgili sözler gelip gidiyor. (Ve daha çok Mısır Dışişleri Bakanı'nın ziyaretinde konuşuluyor.)

30 Ekim 2000: Akşam saatlerinde ABD Dışişleri Bakanı Ankara'yı arıyor. Demirel'in telefonu çalıyor, ancak kendisi İstanbul'dadır ve görüşemiyor.

31 Ekim Salı: Demirel, ABD Dışişleri Bakanı'nı arama imkanı buluyor. Türkiye'de sabah, ABD'de gece olduğu için konuşma saat 17'de gerçekleşiyor. Demirel, o saate kadar boş durmuyor. 13.30'da Dışişleri Bakanı İsmail Cem'i arıyor. Cem'in Budapeşte'de olduğu bildiriliyor. Aradan yarım saat geçince, İsmail Cem Budapeşte'den arıyor:

Bizim haberimiz zaten vardı Sayın Cumhurbaşkanım. (Mısır Dışişleri Bakanı'nın bunu kendisine ilettiğini anlatıyor.)

Saat 15.30: Demirel, Başbakan Bülent Ecevit'i arıyor: ‘‘ABD Dışişleri Bakanı tarafından İsrail ile Filistin arasındaki şiddet olaylarını ve buhranı araştıracak komiteye girmem isteniyor. Bizim dış politkilarımıza ters düşmezse, buna benim itirazım olmaz.’’ Böyle bir görevin, aslında hükümetin işi olmadığını biliyor. Ama kendi devletinin politikalarına ters bir duruma düşmemek için bu yolu seçiyor: ‘‘Sayın Başbakan, buna rağmen, 'yanlış olur' demiyorsanız kabul ederim.’’

ECEVİT: ONUR DUYARIZ

Ecevit'in yanıtı tam bir destek içeriyor: ‘‘Biz bundan memnun oluruz ve onur duyarız. Şimdiden tebrik ederim.’’

Saat 17.00: ABD Dışişleri Bakanı Albright ile irtibat sağlanıyor: ‘‘Sayın Demirel, sizin isminizde mutabakat sağlandı, bu komitede yer almanız mümkün olur mu?’’ Demirel, ‘‘I have no obligation’’ yanıtını veriyor, yani: ‘‘Benim itirazım olmaz...’’ Ve hemen ekliyor: ‘‘Ancak, siz bunu hükümetime de bildiriniz lütfen.’’

Saat 18.10: Başbakan Ecevit arıyor: ‘‘ABD Dışişleri Bakanı Sayın Albright aradılar. Hayırlı başarılar dilerim, tebrik ederim.’’ Demirel'in ricası: ‘‘Bana hariciyenin yardımcı olması lazım. Benim bu konuda sekreteryam yok, arşivim yok.’’

7 Kasım 2000: Beyaz Saray komite ile ilgili resmi açıklamayı yapıyor.

8 Kasım 2000: Emekli senatör Mitchel saat 17.30'da Demirel'i arıyor: ‘‘Sizinle birlikte çalışmaktan mutluluk duyuyorum. Önce, biraraya gelip çalışma yöntemimizi konuşmayı, bir ön toplantı yapmayı düşünüyorum.’’ Demirel'in itirazı olmuyor: ‘‘Diğer üyelere uygun yer bulunursa, ben uyarım. Yer olarak Antalya olabilir, Londra, Cenevre veya Brüksel olabilir.. Ama ben uyarım.’’ Demirel, Türkiye'nin Washington Büyükelçiliği'ni arayarak, ‘‘Benim için 25-30 Kasım tarihleri arasındaki bir tarih uygundur, irtibat kurarsanız bunu iletirsiniz.’’ diyor.

BABA'YA TARİH SORUYORLAR

9 Kasım 2000: Demirel, Saat 17.05'te Senatör Mitchell adına aranıyor: ‘‘22 Kasım sizce uygun mu? 22 Kasım, New York...’’ ‘‘Benim için 25-30 Kasım arasında bir tarih uygun olabilir.’’

9 Kasım 2000: Saat 20.30'da, Washington Büyükelçiliğimizden Mehmet Ali Bayar, 9. Cumhurbaşkanı'nı arıyor: ‘‘26 Kasım günü ilk toplantı yapılacak, sizin verdiğiniz tarihlere göre böyle kararlaştırıldığı bize iletilmiştir.’’

25 Kasım 2000, Pazar günü İstanbul-New York seferine yapacak THY uçağına Demirel için yer ayırtılıyor.

Ekİp tamam

7 Kasım 2000: ABD Cumhurbaşkanı Clinton, beş üyeli komiteyi ilan etti.

ABD'li emekli senatör George Mitchell başkanlığında, ABD'li senatör Warren Rudman, AB Ortak Dış Politikalar sorumlusu ve NATO eski Genel Sekreteri Javier Solana, Norveç Dışişleri Bakanı Torbjoern Jagland ve Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel.