Barış için berdelYeni

Diyarbakır'da yaklaşık 7 ay önce dayısının oğlu ile zorla evlendirilmek istenen 17 yaşındaki A.A, başka bir köyde oturan sevdiği F.K'ye kaçtı. Bunun üzerine 2 aile arasında kız kaçırma nedeniyle husumet başladı. 2 aile arasında barış sağlanması için Ataç ailesi, Kaçar ailesinden kaçırdıkları kızlarına karşılık oğullarıyla evlendirmek için bir kız ve 10 bin YTL istedi. Bunun üzerine Kaçar ailesi de kız kaçırma olayının kan davasına dönüşmemesi için kızları H.K'yi (17) Ataç ailesine vermeye razı oldu.

Bunun üzerine bölgede berdel (karşılıklı kız alıp verme) olarak adlandırılan evlilik usülü ile 14 yaşındaki M.A. ve 17 yaşındaki H.K. rızaları dışında ailelerin isteği doğrultusunda imam nikahı ile evlendirildi.

“BERDEL BÜYÜK BİR CAHİLLİKTİR”

İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencisi M.A, yaptığı açıklamada, kız kardeşinin evden kaçması sonucu ailesinin “Onlardan biz de bir kız alacağız” diye inat yaptığını, bunun sonucunda karşı taraftan alınan kızın kendisiyle yaklaşık 5 ay önce evlendirildiğini söyledi.

Kendisinin bu evliliği istemediğini, bunun için çok direnmesine rağmen ailesini ikna edemediğini anlatan M.A, mecbur kaldığı için evlendiğini dile getirdi.

Evlendikten sonra da okuluna devam ettiğini ifade eden M.A, şöyle konuştu:

“Okuyup öğretmen olmak ve sevdiğim kızla evlenmek isterdim. Evlendiğim H.K. için de çok zor oldu. O da aynen benim gibi. Onun bu olayda suçu yok. Bu evliliğe boyun eğmek zorunda kaldık. Karşı çıksaydık kötü olaylar yaşanırdı. Ben aileme 'Ben evlenmek istemiyorum' dedim, ama zorla evlendirdiler. Evlendiğim ilk günlerde çok üzülüyordum. Artık bu durumuma yavaş yavaş alışmaya çalışıyorum. Geri dönüşü yok artık. Bu bana çok yanlış geliyor. Berdel büyük bir cahilliktir. Her şeyin güzellikle olmasını ve herkesin sevdiğiyle evlenmesini isterdim.”

“25 YAŞINA KADAR EVLENMEK İSTEMEZDİM”

Olayı ağlayarak anlatan H.K. ise erkek kardeşinin kız kaçırmasının ardından karşı tarafın kendisini istediğini bilmediğini, babasının daha sonra kendisine ”Seni verdik, üstüne de 10 bin YTL verdik” dediğini belirterek, ağlayarak karşı çıktığını, ancak tüm çabasına rağmen ailesini ikna edemediğini vurguladı.

Aileler arasında kötü olayların yaşanmasını istemediği için evlenmeyi kabul etmek zorunda kaldığını kaydeden H.K, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Babam bana 'Bizim hiç hatırımız yok mu?' dedi, ben de onları kıramadım. Kabul etmesem birbirlerini öldürebilirlerdi. Barışmak için bizi evlendirdiler. İlk önce çok zor geldi. Sonra mecburen alışıyor insan. Ama böyle berdel usulü ile evlenmek hiç doğru değil. Belki birilerinin arkada bıraktığı bir sevdiği vardır. 25 yaşına kadar evlenmek istemezdim. Hayallerim vardı. Ama hepsi boşa gitti. Aileme bazen çok kızıyorum. Hatta bazen evlerine gitmek bile istemiyorum.”

“ANLAŞAMIYORLAR”

M.A'nın ablası E.A. (18) ise 2'si evli toplam 9 kardeş olduklarını, kız kardeşi A.A'nın F.K'yi sevdiğini, ancak ailesinin kız kardeşini dayısının oğluna vermek istediğini anlatarak, F.K'nin ailesinin 2 defa kız kardeşini istemeye gelmesine rağmen ailesinin vermediğini söyledi.

Evden kaçan kız kardeşinin F.K. ile evlendiğini belirten E.A, bu nedenle 2 aile arasında kan dökülmemesi için babasının karşı taraftan önce para sonra da oğlu ile evlendirmek için kız istediğini bildirdi.

Erkek kardeşinin bu evliliğe çok karşı çıktığını, ancak babasının zoruyla kabul etmek zorunda kaldığını belirten E.A, berdel nedeniyle insanların çok küçük yaşta evlendiğini ve bunu doğru bulmadığını aktardı.

Berdel ile yapılan evliliklerde sorunlar yaşandığını, bir evlilikte çıkan problemlerin diğer evliliği de olumsuz etkilediğini vurgulayan Ataç, bu nedenle kardeşinin durumunu kötü gördüğünü kaydetti.

Kardeşinin küçük olduğu için evlilikle ilgili hiçbir bilgisinin bulunmadığına işaret eden E.A. “Zaten anlaşamıyorlar. Kardeşime baktığım zaman çok üzülüyorum. Babama karşı çıkamadı. Hem okuyor hem de evli” diye konuştu.
Anne Remziye Ataç da geleneklerinin böyle olması nedeniyle oğlunun evlendirildiğini söyledi.

GÜNEYDOĞU'DA YÜZDE 4,4 GÖRÜLÜYOR

Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuran Elmacı, berdel evliliğinin 2 erkeğin evlilik çağındaki kız kardeşlerinin değiştirilmesiyle gerçekleştirildiğini, bazen de babaların berdel usulü ile kızlarını vererek kendilerine ikinci veya üçüncü eş alabildiğini söyledi.

Berdel evliliğinde kızlarının yaşına bakılmaksızın çok küçük yaşta evlendirildiklerini kaydeden Prof. Dr. Elmacı, şöyle dedi:

“Berdel evliliği Güneydoğu'da yüzde 4,4 olarak görülüyor. Berdel diğer bölgelere nazaran Güneydoğu'da yüksek oranda yapılıyor. Diğer bölgelerde de çok nadiren görülüyor. Daha çok dışa kapalı toplumların benimsediği bir evlilik biçimidir. Bölgenin geleneksel yapısının bir sonucu olduğu halde ekonomik amaçlarla da bu evlilik türü yapılıyor. Berdel evliliği kadınlar için risklidir. Çünkü kadınlardan biri şiddet görürse diğer taraftaki kadın da görüyor. Kadının takas edildiği bir evlilik şeklidir. Bu evlilik şekli bölgede erken evlilik oranını artıran nedenlerden biridir.”