Oluşturulma Tarihi: Haziran 02, 2008 23:58
TÜRKİYE’yi 1980’li yıllarda kasıp kavuran banker furyasını ilk kez ortaya çıkaran isim olan, 220 bine yakın kişiden 100 milyar lira topladığı gerekçesiyle 8.5 yıl yargılanıp beraat eden ’Banker Kastelli’ lakaplı Cevher Abidin Özden, ilk iflasını 1975 yılında kurduğu Kastel İnşaat’ta yaşadı.
Özden’in milyarlarca dolarlık servetten intihara uzanan bankerlik kariyeri 1970’lerin sonunda başladı. O yıllarda büyük bir kriz yaşayan Türkiye’de, dönemin başbakanı Süleyman Demirel, Turgut Özal’ı ekonomi yönetiminin başına getirmişti. Özal, göreve gelir gelmez ’24 Ocak kararları’ olarak bilinen istikrar paketini uygulamaya koydu. Faizleri serbest bırakan bu paket ortaya çıktığı dönemde, Türkiye’de 38 bankadan 31’i bankerler aracılığıyla halka mevduat sertifikası pazarlıyordu. Ülkede bir banker furyası patlak vermiş, banker sayısı bini aşmıştı. Kastelli bankerlikten kazandığı paralarla yarım kalan inşaatlarının bir kısmını tamamlamayı başardı.Ayda yüzde 12 faizYıllık enflasyonun yüzde 30’lara dayandığı 1980’lerde, bankerler ayda yüzde 12 faiz vererek, topladıkları para miktarını 150 milyar liranın üzerine çıkardı. Milli gelir 70 milyar dolarda kalıyordu. 100 milyar liralık paranın 70 milyar liralık bölümünü toplayan Banker Kastelli, banker krizinin patlayacağı döneme hazırlanıyordu. Kastelli’nin o dönemde BİMTAŞ, MENTAŞ ve Kastelli adında üç şirketi vardı. 1982’de, küçük bankerler peş peşe batmaya başladı.Ve kaçınılmaz batışKastelli artık sadece Çavuşoğlu-Kozanoğlu grubuna bağlı Hisarbank’ın ve Özer Çiller’in başında bulunduğu istanbul Bankası’nın sertifikalarını satıyordu. Kastelli’nin ardından Hisarbank ve istanbul Bankası da batacaktı. Kastelli’yi batıran süreç 40 bankanın 1982 yılında aldığı bankerler aracılığıyla mevduat sertifikası satmama kararı ile başladı. Banker Kastelli’nin çöküşüyle mali sistemin ağır bir darbe yiyeceğini bilen Özal ve Erdem, Ziraat Bankası ve Pamukbank aracılığıyla Kastelli’ye büyük miktarda kredi sağlamaya çalıştı, ancak başaramadı.Banker Kastelli’nin uzun ince hayatı1975: Kastel İnşaat ile inşaat sektöründe faaliyet gösterirken ödeme güçlüğü yaşayınca başladığı konutları tamamlayamadan iflas bayrağını çekti.1970’lerin sonu: ’24 Ocak kararları’ olarak bilinen istikrar paketi ile faizler serbest kalınca 38 bankadan 31’i bankerler aracılığıyla halka mevduat sertifikası pazarlamaya başladı. Kastelli’de BİMTAŞ, MENTAŞ ve Kastelli adlı 3 şirketi ile bu işe soyundu.Yüksek getiri vaadiyle 220 bin kişiden 100 milyar lira topladı. 1982: Aldığı bankalar, bankerler aracılığıyla mevduat sertifikası satmama kararı aldı. Bu kararla birlikte Cevher Özden vadesi gelen anapara borcunu ödeyememeye başladı.20 Haziran 1982: Bankerler arası yarışta halktan en fazla parayı toplayan Banker Kastelli’nin, ödeme güçlüğü içine düşünce yurtdışına kaçtığı haberi ortalığı karıştırdı.23 Haziran 1982: Kastelli için uluslararası tutuklama emri çıkarıldı. maliye bakanlığı, Kastelli, Bimtaş ve Mentaş’ın alacak ve borç kayıtlarının muntazam tutulduğunu ve pazarlanan sertifikaların vadesinde ödeneceğini bildirdi. Bakanlar Kurulu, arka arkaya yayınladığı iki bildiri ile mevduat sertifikalarının güvence altında olduğunu açıkladı. Bu arada 60’a yakın bankerin yurtdışına çıkışı yasaklandı.24 Haziran 1982: Kastelli, İsviçre’de! Uluslararası tutuklama emriyle aranırken İsviçre’de ortaya çıkan Kastelli en kısa sürede Türkiye’ye döneceğini açıkladı.28 Haziran 1982: TV, radyo ve basında banker reklamları yasaklandı.26 Temmuz 1982: BİMTAŞ, MENTAŞ ve Kastelli büroları alacaklıların işgaline uğradı. Sabah erken saatlerde toplanan ve sayıları birkaç bini bulan bankerzedeler, bankerlik kuruluşlarının merkez ve bürolarına alacak kayıtlarını yazdırmak istediler. 30 Eylül 1982: Tunus’ta yakalanan Banker Kastelli Türkiye’ye getirildi, hakkındaki giyabi tutuklama kararı vicahiye çevrilerek Bayrampaşa Cezaevi’ne gönderildi.18 Ekim 1982: Banker Kastelli’nin yargılanmasına istanbul’da başlandı.3 Aralık 1982: Banker Kastelli, Hisarbank’a karşılıksız çek verdiği iddiasıyla yargılandığı mahkemece 15 ay hapis cezasına çarptırıldı. Kastelli, kararı temyiz etti.Davası 8.5 yıl sürdü, beraat etti.Reklamları oynarken o İsviçre yolundaydıBATMADAN önceki süreçte Türkiye’nin en ünlü artist ve aktörlerine reklam filmleri çektiren Kastelli, "Güven tecrübe edilmez, tecrübeden doğar" sloganı ile tanınıyordu. Kastelli’nin reklamlarında Cüneyt Arkın, İzzet Günay, Ekrem bora, Selma Güneri, Orhan Günşiray, Fikret Hakan, Eşref Kolçak oynamıştı. Ünlüler reklam filminde, "Kafamı kullanıp kendime ğüvenli bir yol seçtim.. Banker Kastelli" diyordu. Kastelli’nin iflasıyla reklamlarında oynayan ünlüler de yaylım ateşine tutulmuştu. Halkı sakinleştirmek için ünlülerle dolu reklam ve ilanların peş peşe yayınladığı sırada, Kastelli soluğu İsviçre’de alacaktı.Kelepçeyle döndüUÇAK bileti gidiş-dönüştü ve dönüş tarihi olarak da 22 Haziran Salı günü görünüyordu. Kastelli dönüşünden 10 gün önce Özal ile görüşüp devlet desteği istemişti. Ancak Banker Kastelli o tarihte dönmeyecek, çok daha sonra Türkiye’ye döndüğünde hakkında verilen gıyabi tutuklama kararı vicahiye çevrilerek kelepçelerle Bayrampaşa Cezaevi’ne gidecekti.Evine haciz geldi oğlu onu suçladıCEVHER Özden’in üvey oğlu Cemil Bahadır, annesinin üzerine kayıtlı 3 milyon dolar değerindeki dairenin, üvey babasının uzun süre dost hayatı yaşadığı Nurgül Kaya ile birlikte, hileyle alınmak istendiğini savunmuştu. Resmi kayıtlarda Özden’in eşi Mukadder Özden adına kayıtlı Maçka’daki 375 metrekarelik 3 milyon dolar değerindeki daire Aralık 2007’den bu yana dört kez haciz yoluyla satılmaya çalışıldı. Bu süreç 80 yaşındaki Mukadder Özden’den borca kefil olduğuna dair imza alınmasıyla başladı. Annesinin imza ehliyetine sahip olmadığına dair raporu olması nedeniyle, Kastelli’nin üvey oğlu Süleyman Cemil Bahadır, haciz işleminin bir hile olduğunu iddia etti.