Bankalar Caddesi

19'uncu yuzyilda ticaretin kalbi Voyvoda Caddesi'nde atardi. Zaman icinde sehir degisti, koprunun altindan cok sular akti, ama bankalarin bir kismi hálá orada.

Bankalar Caddesi olarak bildigimiz Voyvoda Caddesi, Okcu Musa ile Sair Ziya Pasa caddelerinin kesistigi meydandan baslayip Karakoy Caddesi ile Yuksekkaldirim Caddesi'nin birlestigi yere kadar devam eder. Adindaki cadde sizi yaniltmasin, Bankalar Caddesi cevresindeki bolgeyi de icine alir. 19'uncu yuzyilin ikinci yarisindan baslayarak bankerlerin, yabanci ve yerli bankalarin buraya yerlesmesi, sube acmasi caddenin ve civarinin Bankalar Caddesi olarak anilmasina yol acti. Slavca kokenli Voyvoda kelimesi bey- aga anlamina geliyor. Osmanli Imparatorlugu zamaninda Galata'nin bir voyvoda tarafindan yonetilmis olmasindan dolayi cadde bu ismi almis.

1860'li yillarda Voyvoda Caddesi'ndeki yeni is yerleri cogalmaya baslamisti. Zamanla, banker ve sarraf kuruluslarinin disinda isyerleri de acilmaya baslandi. 1880 yilinda Voyvoda Caddesi no 29'da Alman Postanesi bulunuyordu. Ticaret Borsasi da yine o tarihte faaliyete gecmisti. Osmanli Bankasi'nin resmi acilisi da 1 Haziran 1863 yilinda Banka Sokagi numara 9'da yapilmisti. Osmanli Bankasi'nin Genel Mudurlugu ve merkezi subesi bir muddet sonra Alexandre Valaury tarafindan yapilan Voyvoda Caddesi'ndeki yerine tasindi. Tutun Rejisi ile birlikte kullanilmak uzerek ikiz bina olarak tasarlanan bina daha sora Merkez Bankasi'na gecti.

Osmanli Bankasi'nin Reji Idaresinin bu caddeye tasinmasi uzerine diger bankalar da yavas yavas Voyvoda Caddesi'ne geldi.

O donemde orada bulunan bankalardan bazilari sunlar: Selanik Bankasi, Alman Bankasi, Rus Dis Ticaret Bankasi, Atina Bankasi, Sark-i Karip Ticaret Bankasi, Banca di Roma, Banca Commerciale Italiana, Deutsche Bank.

Caddede hálá daha banka ve sigorta sirketleri bulunuyor ancak aradan gecen zaman bir cok bankanin kapanmasina ya da tasinmasina sahne olmus.

ELEKTIRIKCILER SOKAGI

1800’lu yillarda bankalarla dolu olan caddede bugun elektirik malzemeleri satan dukkanlarin sayisi cok fazla.

OSMANLI VE MERKEZ BANKASI

27 Mayis 1892'de faaliyete gecen Genel Merkez binasi, 1863 yilinda kurulan Bank-i Osmani-i Sahane (bugunku adiyla Osmanli Bankasi), 1880'lerde baslayan yeniden yapilanma ve piyasaya acilma politikasinin simgesel bir ifadesiydi. Bankalar Caddesi'nde yer alan bina, bu yilin basina kadar Osmanli Bankasi Idare Binasi olarak hizmet verdi. Ikiz bina olarak tasarlanan yapinin diger kismi Tutun Reji'sine aitti. Bugun Merkez Bankasi ile ortaklasa kullanilan binanin Osmanli Bankasi bolumunde degisiklikler var. Genel Merkez Maslak'a tasindi, bina Karakoy subesi olarak hizmete acildi. Bir kisminda muzeye donusturulmek uzere calismalar yapilmakta. Bankanin iktisat tarihi konularinda arastirma yapmak ve arsiv olusturmak amaciyla kurdugu Osmanli Bankasi Tarihi Arastirma Merkezi de onumuzdeki yillarda bu binada calismalarina devam edecek.

CAMONDO MERDIVENLERI

Abraham Salomon de Camondo Galata'ya damgasini vurmus buyuk bir bankerdi. 19'uncu yuzyil sonunda Galata'da bir Camondo Sokagi, Camondo Merdivenleri, on Camondo Hani, bir de Camondo hamami bulunuyordu. Henri Cartier-Bresson'un objektifine takilan Camondo Merdivenleri, Avusturya Lisesi ve Beyoglu Belediyesi'nin katkilariyla onarilmis. Merdivenin bulundugu sokagin adi Bereketzade Medresesi.

SELANIK BANKASI

1800'lu yillarin sonunda Voyvoda Caddesi'nde bulunan onemli bankalardan biri olan Selanik Bankasi'nin en onemli ozelligi, kurucular ve sermaye bakimindan Avrupa Finans kapitali agirlikli olmasina ragmen, Selanikli taninmis tuccarlardan Alatini kardeslerin de bankaya kurucu olarak katilmalariyla merkezi Istanbul'da bulunan bir Osmanli bankasinin ortaya cikmis olmasidir. Banka, 1888 yilinda Istanbul'daki merkezinde faaliyete gecmis. Kisa zaman icinde ozellikle Osmanli Rumelisi'nde ticaret ve tarim alanlarinda cok etkili olmus.

Selanik Bankasi 1899 yilindaki Osmanli-Yunan savasi sirasinda Osmanli Devleti'nden yana bir politika izlemis, hatta Turk-Islam uyruklulardan ortaokul diplomasi alabilenler bankada calisma olanagi bulmuslar. Bankanin bir diger ozelligi de bankacilik okulu gorevini ustlenmis olmasi. Banka sermayesini 1910 yilina kadar devam ettirmis.

Selanik Bankasi 1968 yilinda Uluslararasi Endustri Bankasi'na geciyor. 90'li yillarda ise Interbank Selanik Bankasi'nin devami olarak kuruluyor. Bankanin 1800'lu yillarda bulundugu binada bugun Generali Sigorta bulunuyor.

MINERVA HAN

Bankalar Caddesi'nin Yuksekkaldirim ile birlestigi kosede kalan Minerva Han 1800'lu yillarda Deutsche Bank'in Istanbul subesiydi. Bugun Sabanci Universitesi.