Bana tırnağını göster sana hastalığını söyleyeyim | Milyonlarca izlenen videodan sonra gündem tırnaklar...

Tırnak kalınlaşması, çukurlaşması, oyuk ve delikler, çıkıntılar, tırnağın kaşık şeklini alması ya da çizgilenmesi bazı sağlık problemlerinin belirtisi olabilir. “Zaten uzadıkça kesip atıyoruz, ne kadar önemli olabilir ki” diye çoğu zaman önemsemediğiniz bu değişikliklerin altından çok ciddi sağlık sorunları da çıkabilir. Bu nedenle tırnaklarımızda meydana gelen değişiklikleri ciddiye alıp mutlaka bir hekime danışmalıyız.

BİR VİDEO PAYLAŞTI, 8 MİLYON KİŞİ İZLEDİ, YÜZ BİNLERCE BEĞENİ VE YORUM YAĞDI

Geçtiğimiz günlerde İngiltere’de bir doktor, TikTok’ta, tırnakların sağlık hakkında bize çok şey söylediğini anlatan bir video paylaştı. Video çok kısa sürede 8 milyon kişi tarafından izlendi, 760 bin beğeni aldı ve yüzlerce yorum yağdı.

Aynı zamanda Sunderland Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan Dr. Karan Rangarjan’ın TikTok’ta 4,2 milyon takipçisi var ve onlara her gün sağlıkla ilgili tavsiyelerde bulunuyor.

8 milyon takipçisinin izlediği bu videoda Dr. Karan Rangarjan, tırnaklarımızın dokusunun ve görünümünün altta yatan çeşitli sorunları işaret olabileceğini örneklerle ortaya koydu.

TikTok yıldızı doktor, hemen hepimizin tırnaklarında dönem dönem oluşan bulut benzeri beyaz lekeler, boyut olarak büyüyen ve belirginleşecek koyu renkli çizgiler, çukurlar, tırnak çatlamaları ve kırılmalarının her birinin bir sağlık sorununa işaret ettiğine dikkat çekiyor.

Dr. Rangarjan, özellikle tırnaklardaki çukurlaşmanın genellikle sedef hastalığı veya egzamadan kaynaklı olabileceğini, kahverengi koyu çizginin herhangi bir yaralanmadan kaynaklanmadıysa, “Subungual melanom” adı verilen ve tırnaklarda görülen nadir bir kanser türüne işaret edebileceği konusunda takipçilerini uyardı.

Videoyu izleyenler biri “Tırnaktaki koyu çizgi bende de var ama doktorum bunun koyu ten rengine sahip insanlarda son derece yaygın olan olduğunu söyledi.” yazdı.

Bir diğeri ise “Asyalı ve Afrikalı insanlarda siyah çizginin oldukça yaygın olduğunu ve genellikle zararsız olduğunu söylemeyi unuttu.” diye yorum yazdı.

Bazıları da kendi deneyimlerini paylaştı. “Her gün oje sürmek tırnaklarımızı lekeleyebilir (sanırım, yanlış bilgi yaymak istemiyorum)” dedi.

Bir başkası deforme olmuş, çatlak tırnak için “Sonuncusu bende de var çünkü kronik bir tırnak yiyiciyim.” dedi.

Dr. Karan Rangarjan, yayınladığı video ile ülkesinde bu konu ile ilgili çok güzel bir farkındalık yaratmış. Peki biz tırnaklarımız hakkında ne kadar bilgiye sahibiz? Tırnaklarımızdaki şekil ve renk değişiklilerini ne kadar dikkate alıyoruz? İç Hastalıkları Uzmanı Ozan Kocakaya ve Dr. Öğr. Üyesi Gürkan Yardımcı ile tırnaklarımızın bize verdiği mesajları ve önemsememiz gereken belirtileri konuştuk. İşte tırnaklarımızdaki renk ve şekil değişiklikleri ile ilgili 12 SORU 12 YANIT

Tırnaklarda meydana gelen renk değişiklikleri tırnak yüzeyinde, tırnağın içinde ya da tırnak altında olabilir. Tırnaklarda farklı renkler görülebilse de sıklıkla karşılaşılan durumlar çoğunlukla beyaz, sarı, yeşil, kırmızı, kahverengi ve siyah renkli tırnaklardır.

Tırnakta nokta halinde, çizgi halinde veya tamamen kaplayacak kadar geniş bir alanda olabilen beyaz lekeler neden olur?

Gürkan Yardımcı: Tırnaklarda beyaz renk değişikliği çoğu hastada vitamin eksikliklerini düşündürse de en sık karşılaşılan sebep travmadır. Travma haricinde bazı mantar enfeksiyonları, siroz, bazı barsak hastalıkları ve vitamin eksikliklerinin de tırnaklarda beyaz renk değişikliği yapabileceği unutulmamalıdır.

Ozan Kocakaya: En sık demir eksikliğinde görülür ancak nadiren çinko ve D Vitamini düşüklüğüne bağlı gelişen kalsiyum eksikliğinde de ortaya çıkabilir.

Tırnaktaki dikey ve yatay çizgileri farklı hastalıklar konusunda haberci mi?

Gürkan Yardımcı: Tırnaklardaki dikey çizgilenmeler çoğunlukla yaşlanmaya bağlı olarak gelişir. Çoğu zaman birden fazla tırnakta görülür ve herhangi bir sorun oluşturmaz. Ancak genç yaşlarda ve az sayıda tırnakta olan dikey çizgilenmeler tırnak kökünde yerleşen ve kitle oluşturan durumlarda görülebilir. Tırnaktaki yatay çizgilenmeler ise tırnak üretiminin geçici olarak durduğu her durumda gözlenebilir. Sıklıkla egzama hastalarında, yüksek ateşli hastalık geçirenlerde, tırnak köküne zarar verecek şekilde yapılan manikür ve pedikürlerden sonra meydana gelmektedir. Tırnak yeme alışkanlığı olan kişilerde de birden fazla tırnakta yatay çizgilenmeler görülebilmektedir.

Ozan Kocakaya: Her zaman değil. Gayet sağlıklı insanlarda bir iki çizgi görülebilir ancak en sık yaşlılıkla birlikte ortaya çıkar. Sayıları çoksa ve her tırnakta varsa cilt kuruluğuna ek olarak kalsiyum ve çinko eksikliğini de araştırmak gerekir.

Grafik: Harun Elibol

Tırnaklar neden yeşile döner?

Gürkan Yardımcı: Tırnağın yeşil renkte görülmesinde en sık sebep ‘pseudomonas’ adı verilen bir bakterinin yaptığı tırnak enfeksiyonlarıdır. Genellikle su ile çok fazla temas eden ve eldiven takmayan kişilerin el tırnaklarında görülür.

Sarı renkli tırnaklar hangi rahatsızlığın belirtisi?

Gürkan Yardımcı: Tırnaktaki sarı renk değişikliğinin en sık mantar enfeksiyonları, sedef hastalığı, travmaya bağlı tırnak plağının tırnak yatağından ayrışması durumunda yaşanır. Sedef hastalarının özellikle el tırnaklarında kirli sarı ya da somon renginde lekeler görülebilmektedir. Çok nadiren bazı akciğer hastalıklarında tüm tırnaklar sarı renkte görülebilir. Tırnaklarına çok fazla oje süren ve aseton kullananlarda da zaman içerisinde tırnaklar sarı renkli bir hale dönüşebilir.

Ozan Kocakaya: Lenf lastalıklarında, koldan dönen lenf damarları tıkalı olduğunda da sarı tırnak görülebilir. B vitaminleri özellikle de B3 (Niasin) eksikliğinde görülebilir.

Tırnakta kaşık şekli neden olur?

Gürkan Yardımcı: Tırnak plağının kaşığın iç yüzeyinde olduğu gibi konkav hale gelmesi (koilonişi) doğumdan itibaren olabilir. Ancak günlük hayatta en sık karşılaştığımız durumlar tırnağın sonradan kaşık şeklini aldığı durumlardır. Bu tırnak şekli en sık demir eksikliği anemisi olanlarda görülür. Daha nadir olarak bazı enfeksiyonlar, hormonal bozukluklar ve travma tırnaklarda kaşık tırnak oluşumuna sebep olabilir.

Parmakların trampet bagetine benzediği ‘çomak tırnak’ hangi sağlık sorununa işaret eder?

Ozan Kocakaya: Vücutta oksijen düşüklüğüne neden olan, akciğer hastalıkları, ‘kalp deliği’ olarak tanımlanan kalbin sağ ve sol yanını ayıran duvarlarda doğumsal kusur gibi durumlarda görülür. Ek olarak kronik alkolizmde de karşımıza çıkabilir.

Gürkan Yardımcı: Tırnak plağı ile tırnak kıvrımı arasındaki açının 180 dereceden fazla olduğu durumlarda çomak parmak hastalığından söz edilebilir. Ailesel kökenli olabilmekle birlikte sıklıkla sonradan oluşur ve çoğu zaman kronik bir akciğer hastalığının belirtisi olarak da karşımıza çıkar. Daha nadir olarak kalp hastalıkları, karaciğer hastalıkları, barsak hastalıkları ve tiroid hastalıklarına bağlı gelişebildiği de bildirilmiştir.

Tırnaklar neden mavi/mor ya da kırmızı renkte olur?

Gürkan Yardımcı: Tırnaklardaki kırmızı renk değişikliğinin en sık sebebi ise travmalardır. Tırnak yüzeyine yakın yerde olan kanama odakları parlak kırmızı renkte görünürken daha derinde ve tırnak plağının altında görünen kanama odakları ise morumsu lekeler şeklinde görülür.

Tırnaklar üstünde nokta büyüklüğünde çukurların anlamı ne?

Gürkan Yardımcı: Tırnak plağında gözlenen nokta şeklindeki minik çukurcuklar sıklıkla sedef hastalığında ve alopesi areatada (halk arasında saçkıran hastalığı olarak bilinir) gözlenir. Sedef hastalığında tırnaktaki düzensiz yerleşimli noktavi çukurcuklara sarımsı lekeler, küçük kırmızı-siyah renkli çizgilenmeler (kanama odakları), tırnak kalınlaşması ve tırnakta sertleşme eşlik edebilir. Tırnakta bu belirtileri olan sedef hastalarında psoriatik artrit (sedef hastalığına bağlı gelişen eklem romatizması) gelişme riski artar. Saçkıran hastalığında ise noktavi çukurcuklar daha düzenli yerleşim göstermektedir ve sedef hastalığında gözlenen diğer belirtiler çoğu zaman bulunmamaktadır. Birden fazla tırnakta olması ve sayıca çok fazla bulunması saçkıran hastalığının şiddeti ile doğru orantılıdır.

Ozan Kocakaya: Tırnakta 10’dan fazla bu çukurlardan bulunması sıklıkla sedef hastalığı ve bu hastalığa bağlı gelişen parmak eklemi iltihabının sonucudur.

Tırnak altında siyah çizgi ciddi bir hastalık belirtisi mi? Melanom adı verilen bir cilt kanseri türüne işaret edebilir mi?

Gürkan Yardımcı: Tırnaklardaki kahverengi ve siyah lekeler ise bazen ciddi sorunların habercisi olabilmesi açısından oldukça önemlidir. Tırnak kökünde veya altında yerleşen bazı benler tırnaklarda kahverengi renk değişikliğine sebep olabilir. Çoğu zaman iyi huylu olan bu benler sabit bir şekilde kalabilmekle birlikte bazen çok yavaş bir şekilde büyüyebilir. Ancak melanom adı verilen bir cilt kanseri türü de tırnaklarda bu şekilde başlayabilir. Melanom hızlı bir şekilde büyüyebilen, vücutta uzak organlara metastaz yapabilme potansiyeline sahip bir cilt kanseri çeşididir. Hayati öneme sahip olması açısından erken tanı konulması oldukça önemlidir. Bu nedenle gerek el gerekse ayak tırnaklarında fark edilen kahverengi-siyah renk değişiklikleri mutlaka bir dermatoloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Çoğu zaman dermoskopi adı verilen bir cihazla yapılan muayene sonucunda önemli ipuçları elde edilebilir. Dermoskopi muayenesi sonucunda melanom şüphesi uyandıracak belirtiler varsa geç kalınmadan patolojik inceleme yapılarak tanının netleşmesi gerekmektedir. Tırnaklardaki kahverengi-siyah renk değişikliklerinin ayırıcı tanısında ise bazı ilaçların kullanımı, travma ve bazı hormonal bozukluklar yer almaktadır.

Tırnaklarda çatlama ve ayrılma neden olur?

Gürkan Yardımcı: Tırnakların çatlaması ve tabakalanma şeklinde ayrılması çoğu zaman tırnakların sağlıksız ve güçsüz olduğu durumlarda görülür. Çoğu hastada tabloya vitamin eksiklikleri, kansızlık ve tiroid hastalıkları eşlik eder. Su ile temasın çok fazla olması, çok fazla yumuşatıcı krem kullanımı, gitar çalmak gibi tırnak uçlarının sürekli travmaya uğradığı durumlar, çok fazla oje ve aseton kullanımı tırnak plağını incelterek kolay kırılmalara ve ayrılmalara sebep olabilir.

Ozan Kocakaya: Sıklıkla travmalara bağlı olur. Bunun dışında alkolizm ve buna bağlı beslenme bozuklukları, element eksikliklerinde de görülebilir.

Aşırı kalın ve sert tırnak sağlıksız tırnak mı?

Gürkan Yardımcı: Genellikle el ve ayak tırnaklarının kalın ve sert olduğu durumların çoğunu mantar enfeksiyonları oluşturur. Ancak özellikle ayak başparmağında travmaya bağlı olarak gelişen, ‘koç boynuzu tırnak’ olarak da bilinen tırnak kalınlaşması çoğu zaman mantar enfeksiyonları ile karışabilmekte ve yanlış tedavilere sebep olabilmektedir. Şiddetli deri tutulumu olan bazı sedef hastalarının özellikle el tırnaklarında da aşırı kalınlaşma ve sertleşme görülebilir.

Tırnakların etrafında bulunan parmak eti ve derisi şişmesi neden olur?

Gürkan Yardımcı: Tırnak etrafındaki derinin bakteriler ve mantarlar tarafından enfekte olmuş haline paronişi (halk arasındaki ismiyle dolama hastalığı) denilir. Bakteriler tarafından oluşan tablo akut bir şekilde gelişir. Oldukça ağrılı olan tırnak çevresinde aynı zamanda kızarıklık, şişlik ve irinli akıntı söz konusu olur. Çoğu zaman doğru şekilde yapılan antibiyotik tedavileri ile tablo geriler.

Mantarlara bağlı olarak gelişen paronişi tablosu ise genellikle yavaş seyirlidir. Sıklıkla yoğun su temasında bulunan kişilerin tırnak kıvrımındaki koruyucu tabakanın zarar görmesi sonucu oluşur. Tırnak kıvrımında boşluk oluşumu, ağrısız ancak ödemli tırnak kıvrımı ve tırnaklarda şekil bozuklukları eşlik eder. Su temasından mümkün olduğunda kaçınmak tedavideki kilit noktadır.