“Ballı Takasa” ballı tazminat

Maliye Bakanlığını seferber eden tazminat olayı, 10 yıl önceki bir takas işlemi ile başladı.

İzmir-Foça'da, mülkiyeti S.S Yeni Foça Asmadere Yapı Kooperatifine ait 834 bin 435 metre kare yüzölçümlü ve 1 milyon 204 bin 88 YTL bedelli 11 adet taşınmaz, SİT alanında kaldıkları için, İzmir-Çiğli'de Hazineye ait 830 bin 405 metrekare yözülçümlü ve 1 milyon 205 bin 100 YTL bedelli taşınmazla trampa edildi. Trampa işlemi de 29 Nisan 1997 tarihinde gerçekleştirildi.

Kooperatif, devraldığı Hazine arazisini hemen ikiye böldü ve 1746 ile 1747 numaralı parselleri oluşturdu. Aynı gün 1747 no'lu parsel, Kazım Gürsoy, Mehmet Said Kumbaracı ve Abidin Necimoğlu'na devredildi. Bu satış, 5 gün içinde tapuda da resmileştirildi.

-Trampaya konu Hazine arazisinin Mavişehir'in hemen yanında olması, medyada rant tartışmalarına yol açtı ve olay uzun süre basında “Ballı Takas” şeklinde yer aldı.

ARSA İKİYE BÖLÜNDÜ

Trampa olayında daha sonra şu gelişmeler yaşandı:

-Yüksel Çakmur ve 14 arkadaşı, imar planında (ağaçlandırılacak alan) olarak görülen 1746 no'lu parselin trampa işleminin iptali için İzmir 2. İdare Mahkemesine dava açtı. Bu talebi haklı bulan Mahkeme, 23 Aralık 1998'de sözkonusu işlemi iptal etti.

-Hazine, Mahkeme Kararı uyarınca 1746 no'lu parsel hakkında adı geçen Kooperatif, 1747 no'lu parsel hakkında ise yeni malikleri aleyhine Karşıyaka 2. Asliye Hukuk Mahkemesine tapu iptali ve Hazine adına tescil davası açtı.

Mahkeme, 1746 no'lu parselin Hazine adına tesciline karar verirken, 1747 no'lu parselin 3. şahıslara intikal etmesi nedeniyle Hazinenin tapu iptali ve tescil talebi reddedildi. Mahkemenin 3 Mayıs 2000 tarihindeki bu kararı, Yargıtay tarafından da onanarak, kesinleşti.

-Bu süreç yaşanırken, Asmadere Yapı Kooperatifi de, 1747 no'lu parselin yeni malikleri aleyhine Karşıyaka 2. Asliye Hukuk Mahkemesine tapu iptali ve tescil davası açtı. Mahkeme, 19 Nisan 2000 tarihinde, kooperatifin bu talebini uygun görerek, tapu iptaline karar verdi. Bu kararın Yargıtay'da onandığı aşamada, bu defa kooperatif, 21 Eylül 2001 tarihinde davadan feragat yoluna gitti.

-1746 no'lu parseli Mahkeme kararı ile geri alan Hazine, Kooperatiften de Foça'daki eski arazisini üzerine geçirmesini istedi. Ancak Kooperatif bu konuda bir girişimde bulunmadı.

-Yapı Kooperatifi, daha sonra 1746 no'lu parselin Hazine adına tescil edilmesinin kooperatifin mal varlığında azalmaya sebebiyet verdiği iddiasıyla İstanbul Kadıköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesine tazminat davası açtı. Mahkeme de, Hazineyi, 2 Kasım 2004 tarihinde verdiği karar ile Kooperatife 80 milyon YTL tazminat ödemeye mahkum etti.

-İstanbul Muhakemat Müdürlüğünün temyiz başvurusu üzerine Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 5 Nisan 2005'de bu kararı bozdu.

-Davayı yeniden görüşen Kadıköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesi, 17 Kasım 2005'de tazminat tutarını 57 milyon YTL'ye indirdi.

-Yargıtay, kooperatifin ağaçlandırma alanı olduğunu bile bile bu parseli aldığını ileri sürerek, 22 Şubat 2006'da Mahkemenin kararını tekrar bozdu.

-Kadıköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesi ise 5 Ekim 2006'daki kararında 57 milyon YTL'lik tazminatta direndi ve dosya tekrar Yargıtay'a gönderildi.

-Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, olayda (usulü kazanılmış hak) bulunduğu görüşüne vardı. Kurul, tazminat tutarının da 40 milyon YTL'yi aşmaması gerektiğine karar verdi.

-Kadıköy 1 Asliye Hukuk Mahkemesi de, 29 Mart 2007 tarihinde, Hazinenin söz konusu kooperatife 40 milyon 724 bin YTL tazminat ödemesine hükmetti. 4. Hukuk Dairesi de 3 Temmuz 2007 tarihinde bu kararı onadı.

HAZİNEDEN KARAR DÜZELTME BAŞVURUSU

Bu gelişme üzerine Hazine avukatları, Yargıtay 4. Hukuk Dairesine “karar düzeltme” istemiyle başvurdu.

Karar düzeltme dilekçesinde, İdare Mahkemesinin arsa trampasının iptali yönünde karar aldığı, Hazine mallarının idaresinden sorumlu Maliye Bakanlığının da bu karar çerçevesinde hareket ettiği belirtildi.

“Maliyenin Mahkeme kararlarına uyduğu için tazminat ödeme” durumu ile karşı karşıya bırakıldığı belirtilen dilekçede, hem usul, hem de esas yönünden kararın düzeltilmesi istendi.

Dilekçede, özetle şu görüşlere yer verildi:

“Davacı ile Hazine arasındaki ilişki Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunun 'kamulaştırma' başlıklı maddesi uyarınca malikinin başvurusu üzerine yapılmış karşılıklı edinimleri içeren sözleşmeden kaynaklanmıştır. Hazine, kamu yararını gerçekleştirme, davacı, mülkiyet hakkı kamu tahdidi ile kısıtlı olan taşınmazlarındaki tahditten kurtulma amacındadır.

Hazine, kamu yararı gereğini ifa etmiş, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararını uygulamıştır. İptal edilen idari işlem yerine hukuka uygun yeni bir işlem tesis etmek Hazinenin görevidir. Davacı da Hazineden ancak bunu talep edebilir. Aksinin kabulü halinde Hazinenin mahkeme kararıyla mülkiyetine kavuştuğu kamu malının bedelini ödemesi gibi çelişkili bir durum ortaya çıkar.

-Hazine, İdare Mahkemesinin iptal kararını uygulamıştır. Aksi halde mahkeme kararlarını uygulamamadan dolayı tazminatla sorumlu olurdu. Benzer bir olayda, Daire, (İdare bu karara uymadığı takdirde, hukuka aykırı davranmış olur) yolunda karar vermiştir.

-Sözleşmenin imkansız hale gelmesi, hukuktan değil, hukuksuzluktan medet uman davacının kusurlu bir dizi eyleminden kaynaklanmıştır.

-İdare Mahkemesince takas işleminin iptali davası sürerken, Kooperatifin 3. şahıslara açtığı tapu iptali davası kabul edilmiştir. Karar, Yargıtay 1. Hukuk Dairesince onanmış iken tashihi karar aşamasında kooperatif, davadan feragat ederek, 1747 parselin Hazineye geçmesini önlemiş, iptal kararının uygulanması ve sözleşmenin ifasını imkansız hale getirmiştir.”

“KARAR DÜZELTME” BAŞVURUSU

Bu arada Hazine avukatlarının 'karar düzeltme' başvurusunun reddedilmesi halinde, Hazine, söz konusu kooperatife kanuni faizi ve vekalet ücretleriyle birlikte yaklaşık 123 milyon YTL tazminat ödeyecek.