Bakü’de Başbakana’ kritik soru

AZERBAYCAN ziyaretinin en kritik anı, Azeri bir gazetecinin sorduğu soru ve Başbakan Erdoğan’ın ona verdiği yanıttı.Gazeteci, ‘Gürcistan’daki üslerini kapatan Rusya buradaki silahlarını ve askeri teçhizatı Ermenistan’a yığıyor. Bu gelişme karşısında Türkiye’nin tavrı nedir’ diye soruyordu. Başbakan soruyu anlamakta güçlük çekti. Bildiğim birşey var, basın toplantılarında liderler bir soruyu anlamakta güçlük çekerlerse bu onların, konu hakkında yeterince bilgilendirilmediklerinin işaretidir. Oysa Türkiye Başbakanı’nın bu soruya vereceği yanıt, sadece Azerbaycan değil, Gürcistan ve Ermenistan hatta Rusya kamuoyu için de çok önemliydi. Nitekim biz üzerinde durmadık ama yanıt bölge gazetelerinde yer aldı. *** BÖLGEDE, Rusya’nın Gürcistan’daki üslerini kapatıp silahlarını Ermenistan’a yığması konusunda büyük bir tartışma var. 1 Haziran’dan itibaren Gürcistan’dan Ermenistan’ın kuzeyindeki Gümrü’ye hareket eden trenlerin vagonları cephane, silah ve uçaksavar füzeleriyle doluydu. Her ne kadar Rusya, bunların depolarda saklanacağını ve Ermenilerin eline geçmeyeceğini söylese de Azerbaycan Dışişleri Bakanı, 10 Mayıs’ta Moskova’ya protesto notası gönderdi ve açıklama istedi. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 25 Haziran’da, Erdoğan’ın ziyaretinden beş gün önce, Rusya’nın girişimini bölgede silahlanma yarışının tırmanmasına neden olarak gösterdi ve geçen yıl 175 milyon dolar olan savunma bütçesinin, bu yıl 300 milyon dolara yükseleceğini açıkladı. Daha da ileri giderek, ‘Ordumuz Karabağ sorununu çözecek kadar güçlü olmak zorundadır’ dedi. Yani konu, gündemin en sıcak maddelerinden biriydi. Üstelik konuya ilgi bölge ile sınırlı değildi. NATO da devredeydi. *** RUSYA’nın kararı, Bakü’nün kendisini tehdit altında hissetmesine yol açsa da, esas neden, bölgede artan NATO faaliyetleri ve Amerikan askeri gücü karşısında Rusya’nın duyduğu kaygı gibi görünüyor. Nitekim Rusya Meclis Sözcü Yardımcısı Liubov Sliska bu endişeyi, 24 Haziran’da Moskova’yı ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer’e ‘NATO’nun Güney Kafkasya ve Orta Asya’ya ilgisinin artması Rusya’yı tabii ki kaygılandırıyor’ sözleriyle aktarıyor. Ama sonuç Erivan ile Bakü arasındaki dengeyi doğrudan etkiliyor. Karabağ sorununun arkasında Moskova-Erivan ittifakının bulunduğuna inanan Azerbaycanlılar kendilerini güvensiz hissediyorlar. Bu arada NATO da gelişmelerden hoşnut değil. Güney Kafkasya ve Asya Temsilcisi Robert Simmons’un geçen hafta ‘Ermenistan Rusya üslerinin topraklarında kalmasını istemiyorsa NATO bu konuda yardımcı olabilir’ derken, NATO Genel Sekreter Yardımcısı John Colton, 27 Haziran’da Bakü’de yaptığı açıklamada, ‘Bu adım Güney Kafkasya’da bölgesel istikrarı etkilememelidir. Konuyu Moskova ile yakıngelecekte ele alacağız’ diyor. Pekiyi Türkiye Başbakanı, Ankara’nın bu konudaki tutumunu merak eden Azeri gazeteciye ne yanıt veriyor?*** BAŞBAKAN Erdoğan, ‘Bu Rusya’nın tasarrufudur’ diyor, Rus askeri teçhizatının Türkiye’yi ilgilendirmediğini söylüyor, Ermenistan kabul ettiyse, bizim söyleyecek bir şeyimiz olmadığını anlatıyor. Azeri gazeteciler şaşkın, notlarını alıyorlar. Rusya ile domates krizi daha yeni çözülmüşken, Başbakan Moskova’yı sertleştirmek istememiş olabilir, Ermenistan’a karşı zaten Bakü’nün yanında olacağını açık açık söylemişken, üs polemiğine girmek istememiş de olabilir. Ama, Azerbaycan ile her konuda görüşlerimiz aynıdır dedikten sonra Bakü’yü bu kadar rahatsız eden bir konuda Türkiye’nin söyleyecekleri bu kadarla sınırlı mı kalmalıdır? AKP’nin, bürokrasiye karşı alerjisi Dışişleri Bakanlığı’nı devre dışı bırakma noktasına varmamış olsaydı, Azeri gazeteciler, Türkiye’nin başbakanından daha farklı bir açıklama duyarlardı eminim.