Bakanı Dönmez A’dan Z’ye Akkuyu’yu anlattı: Yakıtlar geldi elektrik seneye

CNN TÜRK’teki Tarafsız Bölge programında Ahmet Hakan’ın sorularını Akkuyu Nükleer Enerji Santralı’ndan yanıtlayan Fatih Dönmez, özetle şunları söyledi:

* Akkuyu’ya nükleer yakıt geldi. Bu ne demek?

Burası Uluslararası Atom Ajansı Kurumu’na göre nükleer tesis statüsü kazanmış olacak. Bu aşamayla birlikte inşaat artık son aşamasına gelmiş oluyor. Yakıtla birlikte bazı denemeler, testler ve belgelendirme çalışmaları yapılacak. 1 yıl içerisinde de işletmeye geçmiş olacak.

AÇILMADAN ÖNCEKİ EN KRİTİK AŞAMA
* Yakıtın gelmesiyle ne olur?

İşletmeye almadan önceki en kritik aşama. Bundan sonraki aşamada bu yakıtla birlikte testler, denemeler, acil durum deneyleri yapılacak. Diğer işletmeye alma ve test kontrol işlemleri yapılacak. İşletmeye almadan önceki en kritik aşama olarak tanımlanabilir.

* Bu yakıt uranyum mu?

Doğru, uranyum çubukları. Aslında sabah (önceki gün) itibarıyla geldi. Bunun bir kısmı hava, bir kısmı da deniz yoluyla geldi. Şu anda limanda ve tesisimizde güvenli mekânlarda muhafaza ediliyor. Bu çubuklar reaktöre yerleştirilecek, belli aşamalar ve testlerden sonra nötron ile aktif hale getirilecek ve böylece nükleer reaksiyon devreye girmiş olacak. Enerji üretmeye başlayacak.

UYUYAN URANYUM UYANACAK

* Nükleer santralla ilgili güvenlik tedbirlerinin en üst safhaya çıktığı anlamına mı geliyor?

İşletmeden sonra çok daha yüksek güvenlik tedbirleri uygulanacak. Şu anda pasif durumda. Bu yakıtlar bir yerde uykuda diyelim. Çünkü herhangi bir aktivasyon söz konusu değil. Basınçlı bir kap var, kendi yuvalarına yerleştireceğiz. Yerleştirdikten sonra bir nötron bombardımanı başlayacak. Onunla birlikte uranyum radyoaktif elementi reaksiyona geçecek, içinde bulunduğu kabı ısıtacak. Aslında buhar üretmek için kullanıyoruz. Sonra da burada üretilen buhar, buhar tribününe gidecek. Buhar tribününde bu kinetik enerjiyi biz elektrik enerjisine dönüştürüp buradaki elektrik iletim sistemine basmış olacağız.

4 YILDA 4 REAKTÖR DEVREYE GİRECEK

* Dünyada da böyle mi uygulanır?

Şu an tesisin inşaat kısmı büyük oranda tamamlanmış durumda. Bu 1. reaktör için, aynı anda burada 4 reaktörün inşaatı devam ediyor. 2., 3. ve 4. reaktörler için henüz yakıt gelmedi. Çünkü onların ilerlemesi 1 yıl geriden gidiyor. Anlaşmamıza göre, ilk reaktör işletmeye geçtikten sonra, ki hedefimiz bunu 1 yıl içerisinde işletmeye almak, ardından da birer yıl arayla diğer 3 reaktörü de alarak santralı tam yükte çalıştırmak.

* 4 reaktörle birlikte tam olarak faaliyete geçmesi 4 yılı mı bulacak?

Evet, aynen öyle ama ilk reaktör devreye alındıktan sonra üretmesi gereken enerjinin 4’te 1’ini üretiyor olacak.

* 1. reaktör 1 yıl içinde bittikten sonra Akkuyu Nükleer Santralı elektrik üretmeye başlayacak mı?

Evet, diğerlerini beklemeyecek. Her bir reaktörü bitirdikçe işletmeye geçecek, 2., 3., 4. birbirine engel değil. Biz burada 4 tane santral yapıyoruz. Türkiye’de 4 nükleer santral var olarak yansıyacak dünyadaki istatistiklere.

İSTANBUL’UN TÜKETTİĞİ ELEKTRİĞİ ÜRETECEĞİZ

* Bir reaktör devreye girdiğinde Türkiye’nin esaslı elektrik ihtiyacını karşılayacak mı?

4 reaktörün hepsi devreye girince Türkiye elektrik ihtiyacının yüzde 10’u üretilecek. İlk reaktör devreye girdiğinde yüzde 2.5 üretecek demektir. 4 reaktör devreye girdiğinde İstanbul’un tükettiği elektriği biz sadece buradaki 4 reaktörden üretir hale geleceğiz. Düzenli, istikrarlı, kaliteli bir enerji tesisimiz olacak.

9 ŞİDDETİNDEKİ DEPREME DAYANIKLI

* Nükleer santral deyince Çernobil ve Japonya’daki Fukuşima akla geliyor. Onlar ve Akkuyu arasında ne fark var?

Çernobil çok eski teknoloji ile yapılmış bir tesis. Beton koruma zarfı da yoktu. Herhangi bir hadise yaşandığında nükleer santralda dışarıya sızıntı olmaması için olağanüstü tedbirler alındı. Bunlar da geçmişte yaşanan bazı hadiseler dikkate alınarak yeni nesil santrallara bir zorunluluk olarak eklendi. Bu güvenlik tedbirleri arttıkça, nükleer santralların uygulama alanı da artmış olacak.

* Afetlere karşı da tedbir alındı mı?

9 şiddetindeki bir depreme dayanabilecek şekilde inşa edildi. Güvenlik önlemleri en üst seviyeye çıkarıldı ve en güvenli tesis burada yapılıyor. Uçak düşmesi dahil tüm senaryolar dikkate alındı ve değerlendirildi. Proje böyle yapıldı.

ELEKTRİK BEDAVA OLUR MU

* Akkuyu faaliyete geçince ‘Elektrik ücretsiz’ diyecek misiniz?

Böyle bir beklentinin olduğunun farkındayız ama daha önümüzde 1 yıl var. İşletmeye geçsin, tekrar değerlendirilir.

2 BİN FUTBOL SAHASI BÜYÜKLÜĞÜNDE

Bakan Dönmez, Akkuyu’nun yapım aşaması ve boyutlarıyla ilgili de şu bilgileri verdi:

* 19 milyon metreküp bir hafriyat çıkmış. Bununla, Türkiye’nin kara sınırlarına 1 metre genişlikte ve yaklaşık 7 metre yükseklikte bir set yapılabiliyor.

* 4 reaktör için kullanılacak betonun miktarı 3.2 milyon metreküp. Bu betonla 1 metre yükseklikte ve 1 metre genişlikte Türkiye’yi doğu-batı arası gidip gelebilen bir yol yapabiliyoruz.

* Kullanılacak çelik miktarı yaklaşık 477 bin ton. Bu kullanılacak demir ile de dünyanın çevresini 5 kere dolanmak mümkün.

* Santral aşağı yukarı 10 milyon metrekare, 2 bin futbol sahası büyüklüğünde.