Bahçıvan koleji

Öğrenciler genellikle Afyon, Eskişehir, Bilecik, Sinop ve Zonguldak'ın köylerinden geliyorlar. Bahçıvanlık eğitimi 5 yıl. Fakat isteyen 3 yıl sonunda, bahçıvan ehliyetnamesiyle ayrılabiliyor, 2 yıl daha eğitim görenler ise ustabaşı bahçıvan oluyorlar.

Okul, İstanbul Boğazı'nın en güzel koyu, Büyükdere'de. Sırtını ormana yaslamış, önünde eşsiz Boğaz manzarası. 389 dekar eğitim alanına karşın sadece 40 öğrencisi var.

Ama, sözünü ettiğimiz, dönemine milyarca ödenen bir kolej değil. Büyükdere Fidanlığı'ndaki Pratik Bahçıvan Yetiştirme Yurdu öğrencileri, genellikle Afyon'dan gelen kavruk yüzlü köy çocukları. 'Toprağı' öğreniyorlar. İlkokuldan sonra yurt edindikleri okulda, 5 yıl boyunca ekiyorlar, yetiştiriyorlar, biçiyorlar ve diplomalı 'bahçıvan' olarak hayata atılıyorlar. Boğaz manzaralı bahçıvan yurdunun, şu andaki 40 öğrencisinden 30'u, Afyon'un Bolvadin İlçesi'ne bağlı köylerden.

Büyükdere Fidanlığı ve ardından bahçıvan yurdunun kuruluş öyküsü, Atatürk'ün önüne gelen bir tabak meyveyle başlıyor. Atatürk, meyvelerin hangi bahçeden toplandığını soruyor.

Birkaçı dışındakilerin yurtdışından geldiğini öğrenince Türkiye'nin ilk meyve fidanlığının kurulması emrini veriyor. 1928 yılında kurulan fidanlıkta, 1936'da Pratik Bahçıvan Yetiştirme Yurdu açılmış. Şimdi, 'o tabaktaki' meyveleri verecek fidanların tümü yurdun öğrencileri tarafından yetiştiriliyor.

Diplomalı bahçıvanlar

İlk bakışta, meslek olarak hafife alınan bahçıvanlara milyarlarca liraya malolan bahçeler emanet ediliyor. Son yıllarda yurtdışından ithal edilen bitkiler de özel bakım gerektiriyor.

Her alanda olduğu gibi fidan ve dış mekán süs bitkilerinin yetiştirilmesi ve bakımında da ara elemanlar önem kazanıyor. İşinin ustası bahçıvanlar, bahçeleri birer sanat eserine dönüştürüyor.

Büyükdere'deki bahçıvan yetiştirme yurdu, 63 yıldır, diplomalı bahçıvan yetiştiriyor. Öğrencileri genellikle Afyon, Eskişehir, Bilecik, Sinop ve Zonguldak'ın köylerinden, daha önce aynı eğitimi alan büyüklerini örnek alarak yurda geliyorlar. Bahçıvanlık eğitimi 5 yıl. Fakat isteyen 3 yıl sonunda, bahçıvan ehliyetnamesiyle ayrılabiliyor, 2 yıl daha eğitim görenler ise ustabaşı bahçıvan oluyorlar. Eğitim dönemi 11 ay, yıllık tatil ocak ayında. Öğrenciler gün boyu fidanlık alanlarında çalışarak eğitim görüyorlar. Bitki dikimi, aşılama, budama, bakım ve toprak hazırlamanın ayrıntılarını öğreniyorlar. Öğretmenleri, ziraat mühendisleri ve yurttan önceki yıllarda mezun olan ağabeyleri. Akşamları ise birer saatlik, matematik, Türkçe ve sosyal bilgiler dersleri veriliyor. Öğrencilerin, yeme, yatma, giyim giderleri fidanlığın işletmesini alan şirket tarafından karşılanıyor. Ayrıca kursiyerlere 15, stajyerlere 24 milyon lira aylık harçlık veriliyor.

1997’de özelleştirildi

Ancak yurdun fiziki koşulları şu anda çok da iyi değil. 12-17 yaşlarındaki öğrencilerin yüzlerindeki donukluk, belki de ana-baba şefkatinden uzakta, gurbette olmalarından kaynaklanıyor. 1997 yılında, işletmesi özelleştirilen fidanlıktaki bahçıvanlık yurdu, ilköğretimin 8 yıla çıkarılmasıyla geçen yıl öğrenci alamadı. Mevcut öğrencileri mezun etme koşuluyla fidanlığın işletmesini alan ALMAR Şirketi'nin Müdürü Hüseyin Birinci, bahçıvan yurdunu yaşatmak amacıyla yeni yönetmelikle yeni okul kurmayı amaçladıklarını söylüyor. Bahçıvan yurdunun mezunlarının iş bulmakta hiç güçlük çekmedikleri, oteller, bahçesi olan şirketler veya kişiler tarafından daha öğrencilik yıllarında izlenerek, mezun olduklarında hemen işe alındıkları belirtiliyor. Öğrenciler, bahçıvan ağabeylerinin 100 milyon aylık aldıklarını, gururla vurguluyorlar.

İtalyanlar kurdu

Atatürk'ün talimatıyla 1928'de kurulan Büyükdere Fidanlığı'nda 1 milyondan fazla fidan var. İtalyanlar tarafından kurulan fidanlıkta, 3 renkli kayın, bodur at kestanesi gibi sadece burada yetiştirilen özel türler var. 100'e yakın bitkinin birçok çeşidi yetiştiriliyor, sadece armutun 15 çeşidi var. Fidanlığın her bölümü ayrı güzellikte. 40 yıllık dişbudak ağaçlarının oluşturduğu 400 metrelik yeşil tünelin ülkemizde tek, dünyada sayılı olduğu belirtiliyor.

Meyve fidanlığı olarak kurulan işletmede 1950'den itibaren dış mekán süs bitkileri de yetiştirilmeye başlandı. 1997 yılında İl Özel İdaresi tarafından kiraya verildi. ALMAR Şirketi 289 dekarlık alanda, ithalatı gereksiz kılacak standartta mevye fidanı yetiştirmek, spor alanları yaratmak, doğal ortamda çay bahçesi, lokanta ve toplantı alanları kurup halka açmak için projeleri uygulamaya koyuyor. 10 milyon dolar yatırımla tesislerin 4 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor. Fidan ve süs bitkilerinin satışı ise sürüyor.