Bahçesaray'ın umudu ceviz fidanları

Önümüzdeki ay başında önemli konuklarımız var. Hediye Söylemiş, Munise Uzar, Dursun Yücel, Beyhan Tan, Azize Adıyaman, Zelal Orhan, Selami Orhan, Kemal Azhan. Çok uzaklardan, Van'ın Bahçesaray ilçesinden geliyorlar. Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma Vakfı'nın (ÇEKÜL) davetlisi olan 8 pırıl, pırıl öğrenci ve öğretmenleri 1-9 Şubat'ta İstanbul'dalar. İlk kez bir kente adım atacak, bambaşka bir yaşamı soluyacak ve ÇEKÜL'ün Bahçesaray'ı kurtarma hedefli ‘‘5 bin ceviz fidanı’’ projesini hatırlatıp destek isteyecekler büyüklerinden...

Bahçesaray denince ne gelmeli aklınıza? Mağrur, heybetli dağların kuşattığı, masmavi, deli deresinde balıkların oynaştığı, 3 bin m. yükseklikteki sarp yollardan ürkütücü bir serüveni göze almanız gereken saklı bir diyar Bahçesaray. İç dünyasına tutuklu bir cennet belde. Ceviz ve balla yapılan ‘‘güzebez helvası’’, karakovan balı ve kıl keçisinden örülen güzelim patikleriyle ünlü. Ama herşeyden önce can, has insanlar yaşıyor o inci ilçede. Dağyoluyla dünyaya açılan, kar yağdığında 6 ay geçit vermeyen acımasız bir coğrafyaya, unutulmuşluğa, teröre meydan okur Bahçesaraylılar. Doğal güzellikler kadar saf, yokluğa, yoksulluğa karşın güngörmüş, sıcak, içten, aydınlık, sağduyulu, esprili Bahçesaraylılar'ın en büyük tutkusu 7'den 70'e asırlık ceviz ağaçlarının altında satranç oynamaktır.

Geçen yaz kara bir haber geldi ÇEKÜL Vakfı'na. Yüzyıllardır bir ceviz diyarı olan Bahçesaray'da başlıca geçim kaynağı olan hayvancılığın terör yüzünden yok olması sonucu yöre insanı ceviz, bal ve koruculuğa umut bağladı. Ne var ki tüccarlar silah kabzası yapımında kullanmak üzere ceviz ağaçlarını satın alıp, kesmeye başlamışlardı. Bahçesaray'ın çalışkan, yılmaz Kaymakamı Süleyman Yıldırım'ın getirdiği yasağa rağmen kıyım sürdü.

ÇEKÜL, bu gelişme üzerine Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi uzmanları işbirliğiyle ‘‘Bahçesaray Çevresel ve Kültürel Dokusunun Korunması ve İyileştirilmesi’’ projesini başlattı. Ekim ayında yöreye düzenlenen basın gezisiyle Bahçesaray'ı 5 bin aşılı ceviz fidanıyla yeşertmenin, halkını, ekonomisini kalkındırmanın ilk adımı atıldı. En iyi ceviz yarışmasını kazananlar ÇEKÜL tarafından altınla ödüllendirildi. Nitelikli cevizler belirlenerek bunlardan yöredeki ağaçlara aşı yapılması için ayrıldı. Üreticilere sürekli eğitim ve destekle cevizcilik geleneğinin canlandırılması benimsendi ve 19 Ekim'de Ceviz Şenliği düzenlenmesine karar verildi.

Bu proje Bahçesaray'ın tüm merkezi ve yerel yönetim birimleri, eğitim kurumları ve halkının işbirliğiyle yürütülüyor. Amaç Doğu Anadolu'nun özgün koşullarında bugüne dek kaderine terk edilmiş, kendi yağıyla kavrulmuş bir beldenin zincirlerini kırmak, doğal varlıklarını koruyup yaşatmak, Bahçesaraylıların yaşam standartlarını yükseltmek. Gerçekleşmesi, ceviz fidanlarının umutları yeşertmesi için hem moral, hem maddi destek gerekli. Bahçesaraylılar özellikle iş adamlarımıza sesleniyor ve milyarlık projeye desteklerini bekliyor. Benden duyurması, ama isterseniz Bahçesaray'ın küçük temsilcilerinden de öğrenebilirsiniz hikayelerini...