Bağ-Kur’da basamak seçimi
Güncelleme Tarihi:
Burhanettin DEMİRCİOĞLU
Oluşturulma Tarihi: Eylül 01, 2001 17:44
1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nda 4447 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 08.09.1999'a kadar sigortalılara bağlanacak yaşlılık (emeklilik) aylıklarının hesabında SSK'da olduğu gibi gösterge ve katsayı sistemine göre aylık bağlanıyordu. 4447 sayılı kanunun yürürlüğe girmesiyle gösterge ve katsayı sisteminden vazgeçildi. Yılda bir kez arttırılarak yeniden belirlenecek bir gelir tablosu üzerinden prim ve aylık hesaplanması sistemine geçildi.
Bu nedenle Bağ-Kur sigortalıları için basamak seçimi son derece önemli olmaktadır. Bağ-Kur sigortalısı bağımsız çalışmaya başladığı tarihte ilk 12 basamaktan birini seçmek zorunda. Seçimini üç ay içinde yapmaz ve Bağ-Kur sigortalısı olmadan önce farklı bir sosyal güvenlik kurumuna tabi bir çalışması yok ise Bağ-Kur'a birinci basamağı seçerek girmiş sayılır.
Ancak bazı yıllar ve aylardaki girişlerde, 22.03.1985'e kadar sigortalının Bağ-Kurlu olmadan önceki hizmetleri dikkate alınmadan yapılıyordu. Bu tarihler şöyle:
20.04.1982-31.12.1982 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 6. basamaktan,
01.01.1983-31.12.1983 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 9. basamaktan
01.01.1984-31.03.1984 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 6. basamaktan
01.04.1984-31.12.1984 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 11. basamaktan
01.01.1985-21.03.1985 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 8. basamaktan oluyordu.
04.10.2000'de çıkan kanun hükmünde kararname ile Bağ-Kur'a 04.10.2000'den geriye dönük kayıt yapılamadığından bu uygulama sona erdi.
22.03.1985'ten sonra, ilgili Bağ-Kur mevzuatlar değişti. Buna göre;
- sigortalılar sigortalılığın zorunlu olarak başladığı tarihten itibaren üç ay içinde kuruma başvurmaz ise,
- bu zorunlu sigortalılığından önce başka bir sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışması var ise,
- bu kurumlarda 22.03.1985'ten sonra geçen sigortalılık günleri göz önüne alınarak Bağ-Kur basamaklarına intibakları yapılmaktadır. Aşağıdaki uygulama halen devam etmektedir.
Bu intibaklardan örneğin;
4 yıl 6 aydan, 6 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 6. basamaktan olur.
6 yıl 6 aydan, 8 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 7. basamaktan olur.
8 yıl 6 aydan, 10 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 8. basamaktan olur.
10 yıl 6 aydan, 12 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 9 olur.
12 yıl 6 aydan, 14 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 10 olur.
14 yıl 6 aydan, 16 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 11 olur.
16 yıl 6 ay ve daha fazla hizmeti olan sigortalılar için Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 12 olarak ele alınır.
Basamağı eksik olanların ve yanlış başlayanların yukarıdaki açıklamaları değerlendirerek basamaklarını kontrol etmeleri gelecekleri için önemlidir.
Daha önce 1. basamaktan 6. basamağa kadar otomatik olarak yükselmekte, bu basamaktan sonra 2 yılda bir sigortalının isteğine bağlı olarak yapılmakta, 13. basamaktan sonra ise yine sigortalının talebi ile yılda bir yapılmakta idi.
Ancak 4447 sayılı kanunla basamak artırımlarında yeniden düzenlemeye gidilerek 1. basamaktan 12. basamağa kadar sigortalının talebi olmaksızın otomatik olarak, 13 den 24. basamağa kadar 2 yılda bir sigortalının talebi üzerine artırıma gidilmektedir.
Bağ-Kur sigortalılarının basamağı ne kadar yüksek olur ise emekli olduklarında alacakları aylıklar da o kadar yüksek olur. Bu nedenle basamaklarını ne kadar yüksek tutarlarsa o kadar iyi olur.
Bağ-Kur, sigortalılarına basamakların önemini yeteri kadar anlatamadığından, sigortalıların çoğunluğu basamak artırımını gereksiz veya önemsiz görüp yüzde 99'u, 1.-12. basamak arasında çoğunluğu ise 6.-9. basamak arasında bulunmaktadır.
Türkiye genelinde 13.-24. basamaklar arasında 23 bin 26 kişi bulunuyor. Bunun toplam sigortalılara göre oranı yüzde 1'dir.
Bağ-Kur sigortalılarının 31.07.2001 basamaklarına göre dağılımına bakıldığında sigortalılar zamanında basamak yükseltmelerini yapmadıkları ve artırmadıklarından mevcut durum ortaya çıkmıştır.
Bağ-Kur emeklilerinin maaşları, 2001 Ağustos ayında en düşük 123 milyon 247 bin 756 TL, en yüksek 411 milyon 755 bin 937 TL olmuştur.
Bağ-Kur sigortalıları mutlaka emeklilik planlamalarını yapıp, emekli olacaklarında en yüksek ve son basamak olan 24. basamağa çıkabilecek şekilde prim ödemeye başlamalı, yaşanacak yıllarda (emeklilikte) en yüksek aylığı almalıdırlar.
Bu nedenle Bağ-Kur sigortalıları için basamak seçimi son derece önemli olmaktadır. Bağ-Kur sigortalısı bağımsız çalışmaya başladığı tarihte ilk 12 basamaktan birini seçmek zorunda. Seçimini üç ay içinde yapmaz ve Bağ-Kur sigortalısı olmadan önce farklı bir sosyal güvenlik kurumuna tabi bir çalışması yok ise Bağ-Kur'a birinci basamağı seçerek girmiş sayılır.
Ancak bazı yıllar ve aylardaki girişlerde, 22.03.1985'e kadar sigortalının Bağ-Kurlu olmadan önceki hizmetleri dikkate alınmadan yapılıyordu. Bu tarihler şöyle:
20.04.1982-31.12.1982 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 6. basamaktan,
01.01.1983-31.12.1983 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 9. basamaktan
01.01.1984-31.03.1984 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 6. basamaktan
01.04.1984-31.12.1984 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 11. basamaktan
01.01.1985-21.03.1985 arasında sigortalı olanlarda başlangıç 8. basamaktan oluyordu.
04.10.2000'de çıkan kanun hükmünde kararname ile Bağ-Kur'a 04.10.2000'den geriye dönük kayıt yapılamadığından bu uygulama sona erdi.
22.03.1985'ten sonra, ilgili Bağ-Kur mevzuatlar değişti. Buna göre;
- sigortalılar sigortalılığın zorunlu olarak başladığı tarihten itibaren üç ay içinde kuruma başvurmaz ise,
- bu zorunlu sigortalılığından önce başka bir sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışması var ise,
- bu kurumlarda 22.03.1985'ten sonra geçen sigortalılık günleri göz önüne alınarak Bağ-Kur basamaklarına intibakları yapılmaktadır. Aşağıdaki uygulama halen devam etmektedir.
Bu intibaklardan örneğin;
4 yıl 6 aydan, 6 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 6. basamaktan olur.
6 yıl 6 aydan, 8 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 7. basamaktan olur.
8 yıl 6 aydan, 10 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 8. basamaktan olur.
10 yıl 6 aydan, 12 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 9 olur.
12 yıl 6 aydan, 14 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 10 olur.
14 yıl 6 aydan, 16 yıl 6 aya kadar farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların, Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 11 olur.
16 yıl 6 ay ve daha fazla hizmeti olan sigortalılar için Bağ-Kur'daki başlangıç basamağı 12 olarak ele alınır.
Basamağı eksik olanların ve yanlış başlayanların yukarıdaki açıklamaları değerlendirerek basamaklarını kontrol etmeleri gelecekleri için önemlidir.
Daha önce 1. basamaktan 6. basamağa kadar otomatik olarak yükselmekte, bu basamaktan sonra 2 yılda bir sigortalının isteğine bağlı olarak yapılmakta, 13. basamaktan sonra ise yine sigortalının talebi ile yılda bir yapılmakta idi.
Ancak 4447 sayılı kanunla basamak artırımlarında yeniden düzenlemeye gidilerek 1. basamaktan 12. basamağa kadar sigortalının talebi olmaksızın otomatik olarak, 13 den 24. basamağa kadar 2 yılda bir sigortalının talebi üzerine artırıma gidilmektedir.
Bağ-Kur sigortalılarının basamağı ne kadar yüksek olur ise emekli olduklarında alacakları aylıklar da o kadar yüksek olur. Bu nedenle basamaklarını ne kadar yüksek tutarlarsa o kadar iyi olur.
Bağ-Kur, sigortalılarına basamakların önemini yeteri kadar anlatamadığından, sigortalıların çoğunluğu basamak artırımını gereksiz veya önemsiz görüp yüzde 99'u, 1.-12. basamak arasında çoğunluğu ise 6.-9. basamak arasında bulunmaktadır.
Türkiye genelinde 13.-24. basamaklar arasında 23 bin 26 kişi bulunuyor. Bunun toplam sigortalılara göre oranı yüzde 1'dir.
Bağ-Kur sigortalılarının 31.07.2001 basamaklarına göre dağılımına bakıldığında sigortalılar zamanında basamak yükseltmelerini yapmadıkları ve artırmadıklarından mevcut durum ortaya çıkmıştır.
Bağ-Kur emeklilerinin maaşları, 2001 Ağustos ayında en düşük 123 milyon 247 bin 756 TL, en yüksek 411 milyon 755 bin 937 TL olmuştur.
Bağ-Kur sigortalıları mutlaka emeklilik planlamalarını yapıp, emekli olacaklarında en yüksek ve son basamak olan 24. basamağa çıkabilecek şekilde prim ödemeye başlamalı, yaşanacak yıllarda (emeklilikte) en yüksek aylığı almalıdırlar.