Baba ile oğulu buluşturan sergi

Ünlü grafik sanatçısı Mengü Ertel ve oğlu Zen grubunun solisti Murat Ertel aynı sergide buluştu. Keşanlı Ali, Korkunç Ivan, Hacivat-Karagöz, Ateş Kuşu, Mata-Hari gibi sanatçıların yarattığı sanal kahramanları grafik diliyle anlatan ve onları ‘‘büyülterek’’ sergileyen Mengü Ertel'in sergisinin müziğini de oğlu Murat Ertel yaptı. Sergiyi gezenlere Zen grubunun yaptığı bu müzik eşlik ediyor. Mengü Ertel'in sesinin de kullanıldığı bu parçalar, kısa süre sonra 'Zen-Mengü Ertel-Büyültmeler' adıyla albüm olarak da yayınlanacak. Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde açılan sergi 30 Nisan tarihine kadar gezilebilir.

'Büyültmeler' sergisinin çıkış noktası neydi?

Ben daha çok tiyatro afişleriyle tanındım. Bunun yanında özgün çalışmalarım da olmuştu. Muhsin Ertuğrul'a ithaf ettiğim 'Aktörlük Üzerine Aykırı Çizgiler' adlı bir sergi açmıştım. Daha sonra 'Doğurgan Döngü' ve 'Oyuncular' başlıklı sergilerim oldu. Bütün bu sergilerden sonra yeni bir sergi fikri vardı kafamda. Bu düzenlediğim sergide sanal insanları, sanatçıların yarattığı insanları, Hamlet, Keşanlı Ali, Cingöz Recai, Zübük gibi tipleri görsel yoldan, grafik diliyle yansıtmak istedim. İki üç yıldır kafamda taşıdığım bu projeme 1998'in ikinci yarısında başladım. Çalışmalarım sırasında muhtelif tipleri irdelemeye başladım ve onları yeni bir üslupla, grafik diliyle anlatmak istiyordum. Elime bir hat kalemi geçti. Zaten daha önceki çalışmalarımda da hat sanatından izler vardır. Bunlardan da faydalanarak, yeni bir üsluba yöneldim. Hat sanatçılarının meşk dedikleri serbest çalışmayla elde ettikleri, daha çok bileklerini alıştırarak kalemlerinin akıcılığını kullanarak yarattıkları bir yöntem. Ben de bu çalışmalarımı bu tarz ile gerçekleştirdim. Daha sonra bunları mekana göre büyülterek sergiledik.

Kahramanlar üzerinde çok duran birisiniz. Sadece sanal olanlarıyla değil, gerçekleriyle de ilgilendiniz. Örneğin Cumhuriyet'e Kanat Gerenler adlı bir televizyon dizisi yaptınız ve genç cumhuriyetin her alanda hamle yapmasını sağlayan kişileri tanıttınız. Nedir sizi kahramanlara çeken?

Önder insanlar, insanlığın ileri gitmesini sağlayan kişilerdir. Buluşlarıyla, hareketleriyle, özverileriyle. Bu arada engelleyiciler de var tabii. Bir Makbet, ölmez bir sanat tipidir ama kötülüğün de simgesidir. Cumhuriyet'e Kanat Gerenler, 52 dizilik bir proje olarak başlamıştı ama 189 bölüme çıktı. O çalışma üç buçuk sene falan sürdü. Esasında çok yanlış bir zamanda kesildi. Cumhuriyetin 75. yılı kutlamaları çerçevesinde sürdürülmesi gerekirdi.

Sergiye oğlunuzun, Zen grubunun solisti Murat'ın müziği eşlik ediyor. Yaptığı müziği nasıl buluyorsunuz?

Valla önce yadırgıyordum ama giderek alıştım. Sergi sırasında özgün bir müzik yaptılar. Ben oldukça beğendim, sergiyi gezenler de çok beğendiler. Onların sayesinde ben de çağdaş müziğe kulak vermeye başladım.

Sanırım sadece kulak değil ses de verdiniz?

Evet. Sergi üzerine konuşmalarımı kaydettiler ve yaptıkları müzikte bunu kullandılar. Sergi açılışından önce bir takım arkadaşlarla konuşuyorduk. Çok değişik şeyler yaptığımı söylediler. Ben de onlara ‘‘çok değişiğini bu akşam göreceksiniz, şarkıcılığa da başladım’’ dedim.

MURAT ERTEL:

Babam benim için zirvedir

Zen grbunun solistisin. Babanın sergisine müzik yapma fikri nasıl oluştu?

Babam bizim sıkı dinleyicilerimizden biridir. O böyle bir şey önerdi. Bir oğul olarak babamın bu sergiyi kurgulaması ve yapılandırmasının bütün aşamalarını bildiğim için temellerini biliyordum. Bir şekilde babamın geçmişini silerek 'Büyültmeler' sergisi üzerine müzik yapmak istedim. Babamla sergi üzerine bir röportaj yaptım. Bir de sergide yer alan eserlerin isimlerini ona okuttum. Bunları kaydettik ve ses örnekleyicilerine yüklettik. Ve Mengü Ertel'in sesini bir enstrüman gibi kullanarak bunun üzerine bir takım şeyleri kurduk. Sergide yer alan hayvanların seslerini de kullandık. Müziği serginin mantığından yola çıkarak gerçekleştirdik. Örneğin bu eserler büyütülmüş olarak sergileniyor. Biz de küçük enstrümanlarla yaptık serginin müziğini. Cura, küçük gitar, oyuncak enstrümanlar kullandık. Bunları teknoloji yardımıyla sessel olarak büyüttük. Bir albüm olarak bir iki ay içinde yayınlayacağız. Albümün adı 'Zen-Mengü Ertel-Büyültmeler' olacak.

Beraber olarak yaptığınız ilk çalışmanız mı bu?

Babamla beraber bir üretime girmek çok keyif verici bir şey. Daha önce bir iki küçük çalışmamız olmuştu ama bunun adı konmamıştı. Bizim grupla beraber babamla yaptığımız ilk müzikal birliktelik oldu bu.

- Ünlü bir grafikçinin oğlu olarak grafiğe ilgi duymadınız mı?

Ben her zaman çiziyordum aslında. Heykel çalışmaları yapıyordum. Ayrıca grup olarak da kendi biletlerimizi, albüm kapaklarımızı kendimiz hazırlıyoruz. Grafiği hiç düşünmedim çünkü ben zaten onun içindeydim. Grafikçi olmayı düşünmedim çünkü benim için grafik sanatı demek babam demek. Onunla hiç bir şekilde yarışa girmeyi falan düşünmedim çünkü o benim için bir zirveydi.