‘Azmanbüs’ krizi

İstanbul’da yerli ve yabancı turistlerin en çok tercih ettiği yerlerin başında Adalar geliyor. Yaz aylarında nüfusu 60 bini aşan Adalar’da ulaşım 2020 öncesine kadar faytonlarla sağlanıyordu. 2020’de, hayvanseverlerin tepki gösterdiği faytonların yerine 40 adet 13 kişilik, elektrikli araçlarla toplu taşıma hizmeti verilmeye başlandı. Ancak “Golf arabası” niteliğindeki bu araçların kullanımına geçici olarak izin veren Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME), toplu taşımada kullanılacak araçların M tipi araçlar olması gerekçesiyle adaya uygun araç üretilmesini istedi.

ELEKTRİKLİ MİNİBÜSLER

İETT’nin açtığı ihalelerde, hiçbir araç üreticisi, ada için teklif vermedi. Mevcut elektrikli araçların kulanım izin süresi 30 Nisan 2024’te sona erdi. Bu nedenle yine elektrikli, sessiz ve çevreci olduğu belirtilen, 12 oturma kapasiteli elektrikli minibüslerle Adalar’da ulaşım sağlanmaya başlandı. Ancak ada sakinleri, “azmanbüs“ adını taktıkları minibüslerin Adaların dokusuna zarar verdiği gerekçesiyle 4 bin imza topladı. İBB’nin, elektrikli minibüsleri Kurban Bayramı öncesi hizmete alması üzerine Büyükadalılar minibüslerin önüne geçerek eylem yaptı. Ada halkının elektrikli minibüslere tepkisi artarak devam ediyor.

HÜRRİYET MUHABİRİ AZMANBÜS’TE

Hürriyet muhabiri Aziz Özen, Büyükada’ya giderek “azmanbüs” sorununu yerinde araştırdı. Adalılarla konuşan Özen, “azmanbüs”e binerek adada elektrikli minibüs ile ulaşımı da deneyimledi. Ada halkının “azmanbüs” adını verdiği minibüslerde ayakta yolcu almak yasak. Büyükada'nın çok da geniş olmayan sokak ve caddeleri için biraz büyük kalıyor. Genellikle Büyükada’ya günübirlik gelen vatandaşlar ya da turistler tarafından kullanılıyor. Ücret turistlere 61 TL, ada halkına ada kartları olduğu için 17 TL. Yoğun olan günlerde kuyruklar oluşuyor. 25 km hızla gidiyor.

ADALILAR NE DİYOR

Adalar Kültür Derneği Başkanı Özer Kangül: “Azmanbüsler birdenbire gelmedi aslında. Birkaç yıldır bu mevzu konuşuluyor. Adalılar bunu fark ettikleri zaman İETT ile konuştular. Ona rağmen bunun imalatı, yapımı devam etti. Sonra burada teste getirdiler. 1.5 yıl oluyor zannederim. Test zamanı da insanlar yine karşı çıktılar. Seçimlerden sonra tepkiler artınca 27 Mayıs’ta bir toplantı düzenlediler. O toplantıya da İETT Genel Müdürü İrfan Demet geldi. Adalar Belediye Başkanımız geldi. Hatta en sonunda İrfan Demet, ‘Bu minibüsler buraya yakışmadı. Bundan sonra halkın rızasını almadan bunları sefere koymayacağız’ dedi. Fakat birdenbire arife günü bunlar emrivaki şeklinde sefere kondu. Tabii ki insanlar da kızdılar. Sonuçta adada bir ulaşım ihtiyacı var. Yokuşlarımız var, uzak yerlerimiz var, yürüyemeyen insanlarımız var. Toplu taşıma için getirilen adabüsler, bu yeni getirilen azmanbüslerle aynı koltuk sayısına sahip. Ha o zaman burada ne gerekir? Yine onlara benzeyen ama trafiğe çıkış belgesi olan, tescili olan Adabüs tarzı araçlar.”

Ada Dostları Derneği Başkanı İbrahim Aycan: “Adalar’da giderek büyüyen, kıyı, yol, park, meydan, orman ve diğer kamu arazisi işgalleri, illegal akülü ve elektrikli araç kaosu, kaçak yapılaşma, çevre, deniz ve orman kirliliği, denetimsiz ziyaretçi yığılmaları ve bugün de azmanbüs dayatmasıyla, Dünya Mirası Prens Adaları’nın yok olma tehlikesi ile karşı karşıyayız. Başta Adalar Belediyesi ve Adalar Kaymakamlığı olmak üzere sorumlu tüm kişi ve kurumları bu sorunları çözmeye çağırıyoruz.”

ADALILAR OLARAK ÖNÜNE ATLADIK

Münise Görgün: “Genel olarak herkesin tepkisi var aslında. Azmanbüsler ebat olarak zaten adaya sığmıyor. Adabüslerin tescili alınmadı deniyor. Dört senede ne yapmışlar tescil almak için acaba diye merak ediyorum. Adabüsler ile azmanbüsler aynı sayıda yolcu alıyorlar. Azmanbüsü zorla dayatmanın da bir anlamı yok. O zaman adabüslerin tescilini yaptırıp onlarla insanları taşırsınız.”

Gizem Gülen: “Adalılar olarak azmanbüslerin önüne atladık. Sefere devam etmelerine engel olduk. Onun sonrasında da nöbetlerimiz başladı. O günden beri de ne zaman trafikte görsek bir durdurma mücadelemiz var."

BELEDİYE NE DİYOR

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan açıklamada, bu araçların Fransa, Almanya, İtalya, İsviçre, Polonya, Hırvatistan, Japonya, Portekiz, Romanya, İspanya, ABD ve Kanada’da kullanıldığı belirtilerek özetle şöyle denildi:

“Mevcut 13 kişilik, elektrikli, L sınıfı tescilsiz araçların UKOME tarafından verilen kulanım izin süresi 30 Nisan 2024’de sona ermiştir. Bu nedenle yine elektrikli, sessiz ve çevreci olan ancak ilgili mevzuat gereği M sınıfı ve tescilli olması gereken araçların hizmete alınması gerekmiştir. İETT tarafından, Adalar’a özel olarak üretilmesi istenen yeni elektrikli araçlar için açılan ihalelere ulusal ve uluslararası araç üreticilerinin katılım sağlamaması sebebiyle T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Sanayi İşbirliği Projesi kapsamında ASELSAN ve KARSAN’ın ortak üretimi olan lisanslı, elektrikli, güvenlik donanımlarına sahip araçlar alınmıştır. Adalar’da yaşayan farklı yaş ve farklı sağlık durumdaki insanların hastane - okul – mezarlık – sahil gibi istedikleri yere ulaşımlarının sağlanabilmesi açısından zorunluluktur.”

‘KARTAL PENDİK MİNİBÜSÜ GİBİ'

Adalar’da yaşayan oyuncu ve senarist Levent Kazak sosyal medya hesabından “Sayın Ekrem İmamoğlu’na ve çok sayın kamuoyuna açık mektup” başlığıyla yaptığı paylaşımda şöyle dedi: “Mevcut elektrikli (akülü) taksi ve elektrikli otobüs sistemi aslında çok iyi çalışıyor ama yaz nüfusu 100 binleri bulunca yapılacak bir şey yok, yetmiyor. Faytonlar kalktıktan sonra gelen bu elektrikli araçlara 4 senedir ruhsat alınamadı. Alternatif olarak şimdilik 12 adet azman minibüs getirildi. Bunlar eski Magirus’lara benzeyen Sarıyer-Beşiktaş, Kartal-Pendik arası çalışan minibüslerin aynıları, fakat elektriklisi. Bu taşıtlar adayı tanımayan, adaya hiç adım atmamış bir ekip tarafından onaylanmış belli ki.”