Güncelleme Tarihi:
Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu 8 saat uyku yerine çoğumuz 6- 6,5 saat uyku ile idare etmekteyiz. Bu eksik uyuduğumuz saatler ne yazık ki yanımıza kar olarak kalmamaktadır. Aksine üst üste eklenip birikmiş uykusuzluğa yol açmaktadır. Her gün gereksinim duyduğunuzdan 1.5 saat daha az uyuyorsanız 5 iş gününden sonra hafta sonuna 7,5 saatlik bir uyku açlığı ile giriyorsunuz demektir.Bu ise bir gece hiç uyumamış olmakla eştir.
İhtiyacınız olan 8 saat uyku yerine 6 saat uyursanız şüphesiz ki bunun bedelini ertesi gün ödersiniz. Ertesi gün veriminiz ve üreticiliğiniz belirgin şekilde azalacaktır. Eğer 8 saat yerine 7 saat uyursanız bu baş edilebilir bir eksikliktir. Büyük olasılıkla üstesinden gelirsiniz. Ancak aynı durum iki gün üst üste tekrar ederse o zaman sorun haline dönüşebilir.
Â
Bu durumda araba kullanırken ya da konsantrasyon gerektiren bir işiniz varsa dikkatli olmanız gerekmektedir. Unutmamalıyız ki uykusuzluk nedeniyle sadece kendi yaşamımızı değil çevremizdeki diğer kişilerinde yaşamını tehlikeye atıyorsunuz.
Â
Pek çok kişi bu yazıyı okurken ‘ben yıllardır 6 saat uyuyorum’, ya da ‘her gece 7 saat uyuyorum bana yetiyor’ diyecektir. Uykusuz kaldığınız geceleri telafi etmek için haftaya bir sekizinci gün ekleme olanağımız olmadığına göre nasıl oluyor da bu uykusuz kaldığımız saatleri yerine koyuyoruz? Birikmiş uykusuzluktan kurtulmamız için daha uzun süre uyumaya değil daha derin uyumaya ihtiyacımız vardır. Yorgun olduğunuzda daha derin uyursunuz ve bir iki günde uykusuz geceleri telafi edebilirsiniz.
Yapılmış istatistiksel çalışmalardaÂtrafik kazalarının %10-20’sine uykusuzluÄŸun neden olduÄŸu bildirilmiÅŸtir. Ancak uykusuzluÄŸu ölçmek, kandaki alkol düzeyini ölçmek gibi kesin verilere dayanmadığından trafik kazalarındaki rolü konusu yeteri kadar vurgulanamamaktadır. Trafik kazalarına neden olan sürücülerin küçük bir kısmı direksiyon başında uyuduklarını itiraf etmektedirler.
Her insanın beyninde iÅŸleyen bir biyolojik saati vardır. Bu 24 saat iÅŸleyen saat, uyku- uyanıklık sürenizi, hormon salgısını, açlığı, tuvalet saatlerini, zindeliÄŸinizi, kısaca kiÅŸi ile ilgili her ÅŸeyi düzenler. En önemli uyku dönemimiz (en uykulu olduÄŸumuz zaman dilimi) sabah 03:00- 05:00 arasıdır. Bu saatler arasında vücudumuzda her ÅŸey en düşük hızlaÂçalışır. Kalp hızı, nefes sıklığı ve vücut ısısı düşer. Ä°kinci uykuya programlanmış dönem ise öğleden sonra 15:00 ile 17:00 arasıdır. Bazı Akdeniz ülkelerinde bu saatler arası siesta zamanıdır.
Çoğu insan öğleden sonra kendisini uykulu hissetmesinin nedenini öğlen yemeğini fazla kaçırmasından sanır. Aslında biyolojik saatimiz bizi uykuya davet ettiği için kendimizi uykulu hissederiz. Öğlen yemek yememiş olsak da uyku bastıracaktır. İngilizler geleneksel çay saati ile uykuya karşı kendilerini uyarırken birçok ülkede bu saatlerde insanlar işyerlerini kapatıp uyumak için evlerine gitmektedirler.
Ä°nsanoÄŸlunun uyumadan yaÅŸamını idame ettirmesi mümkün deÄŸildir. Kaliteli uyku aslında toplam uyku süresinden daha çok derin uykunun süresi ile iliÅŸkilidir.ÂHem kiÅŸisel verimliliÄŸimiz ve saÄŸlığımız için hem de toplumdaki diÄŸer bireyleri etkileyeceÄŸimizin farkına vararak uyku süremize daha fazla önem vermeli ve biyolojik saatimizin doÄŸruluna inanmalıyız.
Op.Dr. Abdülkadir GÖKSEL