Aynısefa çiçeğinin yararları nelerdir? Aynısefa hangi hastalıklara iyi gelir?

Kadife çiçeği ya da diğer adıyla “altıncık” da denilen aynısefayı, kokusu pek de hoş olmayan ve Calendula cinsine ait olan yaygın bahçe kadife çiçeğiyle karıştırmamak gerekir. Güneş sarısıyla parlak turuncu arası renklere sahip tekli ya da çoklu taç yaprak dizileriyle bezeli bitkinin çiçekleri, grimsi yeşil, hafif yapışkan sapların ve yaprakların etrafında dolanır. Aynısefa çiçek açma konusunda oldukça eli açıktır. İsmi büyük olasılıkla Latince’deki “küçük saat” anlamına gelen calendae kelimesinden türemiştir. Bu atıf bitkinin, yazın yeni ayda sürekli çiçek açma ya da gün batımında taç yapraklarını kısmen kapatma eğiliminden kaynaklanıyor olabilir.

Yüzyıllar boyunca bir süs bitkisi, yemek tatlandırıcısı ya da kozmetik bir bileşen olarak değerlendirildi. Çiçekleri Hindu tapınaklarını süslendirmede, Antik Yunan’da yemekleri, kozmetik malzemeleri ve kumaşları boyamada, Antik Roma’da ise yemekleri süslemede kullanıldı. Ortaçağ İngilteresi’nde taç yaprakları fıçılarda kurutuldu ve ardından şurup ya da konserve yapımı için kaynatıldı; kış yahnilerine eklendi ve ekmeklere konuldu. Aynısefa’nın taç yaprakları tıbbi olarak en azından 12. yüzyıldan beri kullanılır. Geleneksel olarak hazırlanan reçeteleri dahili olarak ateş, mide ekşimesi, ülser ve
benzeri hastalıklar için verildi. Ancak aynısefanın asıl kullanım alanı deri rahatsızlıkları ve küçük yaralardan kaynaklanan enfeksiyonlardır. Aynısefa günümüzde hâlâ aynı hastalıkların çoğu için kullanılır. İster harici ister dahili olarak alınsın calendula reçeteleri iyileşme sürecini hızlandırır. Modern bitki uzmanları aynısefa losyonlarını, kremlerini ya da yağlarını tahriş olmuş deri, egzama, küçük kesikler ve yanıklar, bez pişiği, böcek ısırıkları, basur, ayak mantarı ve varisli damarlar için önerirler. Aynısefa içeren kulak damlaları çocuklara kulak enfeksiyonları için verilir. Dahili olarak alındığında boğaz enfeksiyonlarını iyileştirebilir; sindirimi güçlendirebilir; mide ülserini ve duodenal ülseri iyileştirebilir. Yakın zamanda aynısefanın meme kanseri hastalarında radyasyon sırasında oluşan iltihabı ve deri yangısını önlemeye yardımcı olduğu anlaşılmıştır.

Aynısefanın bir düzine türünden en çok bilineni Calendula officinalis’tir. Calendula, yaygın yetişme alanı olan bu bitki cinsinin hem genel hem de bilimsel adıdır. Sıcak bölgelerde yetişen yıllık ya da çok yıllık bir bitkidir; 20 ila 50 cm uzunluğunda olan sapları uzun ve dallıdır. Almaşık yapraklar mızrak şeklindedir ve genellikle tabandan bitkinin yukarısına doğru genişler. Yaprakları tüylüdür ve 7 ila 15 cm uzunluğunda; 2 ila 5 cm enindedir. Çiçek başları papatyanın tipik disk ve çizgi düzenlemesine sahiptir; rengi açık sarıyla canlı turuncu arasında değişir. Aynısefa’nın bir kesme çiçek olarak piyasaya pazarlandığı Japonya’da, Amerika’da ve Avrupa’da düzinelerce kültür bitkisi (ekimi yapılan türleri) yetiştirilir. Yetişme Alışkanlıkları Büyük olasılıkla Güney Avrupa’ya ve Kuzey Afrika’ya özgü olan bu bitki yüzyıllardır yaygın olarak yetiştirilmiş ve menşei zaman içinde unutulmuştur. Tüm Avrupa’da, genellikle de ekilmekten kurtulduğu bahçe kenarlarında bulunur. Kuzey Amerika’da aynısefa ekilmekten kurtulmuş, yayılmış ve yerelleşmiş bir tür olarak kendiliğinden yetişmeye başlamıştır. Kanada’nın doğusunda, güneye doğru New England’da, batıya doğru Penisilvanya’da ve Ohio’da, kuzeye doğru Michigan’da ve Winconsin’de yetişir. Batıya doğru Kaliforniya’da tarımdan kaçan bu bitki, Washington ve güney British Columbia’da olduğu gibi burada da süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Ekim ve Hasat

Aynısefa astropikal ve tropikal bölgelerde bahçede yetiştirilir. Birçok farklı yetiştirilme koşuluna uyum sağlayabilen bir bitkidir. Tohumdan kolaylıkla çoğalabilir. Ekilmesinden yaklaşık olarak 6 hafta sonra bir kez çiçek açtığında ilk dondan sonra da çiçeklenmeye devam eder. İyi drene edilmiş ortalama bir bahçe toprağında yetişir; gün boyu güneş aldığında ise serpilir. Güney’in alacalı gölgeli ortamında, yaz sıcağında ve neminde yetişebilir. Çiçekler, büyüme mevsimi boyunca toplanmaya devam edilir. Hem bitkinin tüm kısımları hem de çiçekleri bitkisel tedavi amacıyla kullanılır. Kurutulmuş çiçek dizileri ya da çiçek başları renklendirme amacıyla kullanılır; aynı zamanda acı-tatlı tadı sayesinde çeşni olarak da mutfaklarda yerini alır. Bitkinin tamamı tentür ve ekstre yapımı için taze olarak hasat edilir. Genellikle kurutulmuş çiçek başları çay yapımında kullanılır.

Tedavi Amaçlı Kullanımı

✚ Cilt iltihabı
✚ Yaralar

Aynısefa’nın altın sarısı çiçekleri egzamadan apseye, akneden tahrişe hemen hemen tüm deri rahatsızlıkları için uzun zamandır kullanılır. Alman sağlık yetkilileri, bitkinin anti enflamatuvar etkisini ve yaraların yeni dokuyla örtülmesinde ne kadar etkili olduğunu gösteren bir araştırma sonucuna dayanarak aynısefanın yaralar için kullanımını onaylamıştır. Aynısefanın deri üzerinde iki ana etkisi olduğu düşünülür. Oleanolik asit gibi triterpenoit bileşenler birçok bakterinin oluşumunu engeller. Bitkinin anti enflamatuvar etkisi, antioksidan görevi gören ve iyileşme evresindeki serbest oksijen radikallerinin verdiği zararı azaltan triterpenoit bileşenden kaynaklanıyor olabilir. Aynısefa ürünleri birçok rahatsızlık için geliştirilmiş ve araştırılmıştır. Örneğin yeşil çay, manuka yağı, çay ağacı yağı ve aynısefa ekstresinden yapılan bir ağız gargarasının dişeti iltihaplanmalarıyla savaştığı yapılan çalışmalar tarafından anlaşılmıştır. Bir başka çalışmada radyasyon tedavisi görmeye başlayan 254 meme kanseri hastasına günde iki defa ya aynısefa merhemi ya da yaygın kullanılan trolamine adlı ilaç verildi. Aynısefa verilen grupta radyasyon kaynaklı iltihap oranının daha düşük olduğu ve bu grupta tedaviye daha az ara verildiği görüldü. Aynısefa merhemi yapmanın bir yolu bitkiyi vazelinde ısıtmak; ardından deriye harici olarak uygulamadan önce süzüp soğutmaktır. Çiçeklerin ekstresindeki alkol oranı kremlere ya da merhemlere dönüştürülmeden önce ne kadar yüksekse, bitkinin anti enflamatuvar özelliği de o kadar belirgin olur.

Kullanım Şekli

LOKAL REÇETELER: Ekstreler birçok deri ürününe dönüştürülmüştür: sabunlar, kremler, merhemler, yağlar ve aynısefanın çeşitli oranlarından oluşan lokal losyonlar. Aynısefa reçetelerini, küçük deri rahatsızlıklarını iyileştirmek için günde 3-4 defa uygulayın.

Uyarılar

Papatyagillere alerjisi olanlarda lokal kullanımda hassasiyet gelişebilir. Kaşıntı başladığında kullanımını durdurun.