Ayasofya'yı yeniden yapmak isterim

Dekonstrüktivist mimarinin önemli temsilcilerinden biri Wolf Prix. Geleneksel yapıyı sarsan, cesur asimetrilerle fütürist binalar yapan ünlü mimar, Yıldız Teknik Ãœniversitesi'nin 60. kuruluÅŸ yıldönümü nedeniyle bir konferans vermek için geçtiÄŸimiz hafta Ä°stanbul'a geldi. Philips Armatür Grubu sponsorluÄŸunda düzenlenen konferansı bini aÅŸkın konuk izlendi. Viyana'da kurduÄŸu ve günümüz mimarisinde çok önemli bir yere sahip Coop Himmelb(l)au Grubu'nun kurucu ortağı ve Viyana Uygulamalı Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü Profesörü Wolf Prix ile özel bir görüşme yaptık. ‘‘Ayasofya bugün insanları çok heyecanlandırıyor. Ama 200 yıl sonra da insanları böyle heyecanlandıracak bir bina yapmak gerekiyor. Eskiye takılıp kalmadan yeni bir dünya harikası yaratılabilir’’ diyor Prix. Tarzınızı anlatabilir misiniz? -Avangard olarak nitelendirilebilecek bir tarzımız var. Mimarlığın birçok alanında sınırları geniÅŸletmek için çalışıyoruz. Bina mimarileri benim için üç formal noktadan oluÅŸuyor. Yukarı kaldırılmış, öne uzatılmış ve yana doÄŸru çevrilmiÅŸ. Dünya üzerindeki tüm binaları sizin yapacağınız söylense çeÅŸitliliÄŸi nasıl saÄŸlarsınız? -Bir ÅŸehrin canlılığını farklı kültürlerin birleÅŸimiyle saÄŸlarsınız. Bu yüzden dünyanın tüm mimarlarını davet ederim. Ama benim baÅŸka bir hayalim var. Ben de her mimar gibi bir gün Babil Kulesi’ni tamamlamak istiyorum. Hatta ÅŸirketimizin ismi olan Coop Himmelb(l)au'yu Viyana Sanat Müzesi'nde bulunan Babil Kulesi resminden etkilenerek koyduk. Himmelblau gökyüzü mavisi anlamına geliyor. Sizce tarihi bir ÅŸehirde yeni binalar yapılırken nelere dikkat edilmeli? -Yeni binaları geçmiÅŸe saygı duyarak yaratmak lazım. Ama hiçbir ÅŸekilde eskinin baskısı altında kalarak, ona boyun eÄŸerek deÄŸil... Eski ile yeniyi uyum içinde tasarlamak gerekiyor. Ä°stanbul'da bir bina yapmak ister misiniz? -Ayasofya'yı yeniden yapmak isterim. Ä°nsanı heyecanlandırıyor. Ama 200 yıl sonra da insanları böylesine heyecanlandıracak bir bina yapmak gerekiyor. Yeni Ayasofya yeni nesli yakalayabilir. Türkiye'de en çok nelerden etkilendiniz?-Eski Türk evlerinin açık plan mimarisini çok beÄŸendim. Ortak kullanıma açık orta alanlar (avlular) beni çok etkiledi. Konferans sırasında 'BilmediÄŸim yere bina yapmam, bina sosyal yaÅŸamın bir parçasıdır' dediniz. Bir yeri bilmeniz için orada ne kadar zaman geçirmeniz gerekiyor? -Bu her zaman deÄŸiÅŸebiliyor. Bazen bir saat bazen bir ay. EÄŸer ÅŸehir güzelse uzun kalırım. Dekonstrüktivist mimari tarzınız tepki topluyor mu? -Herkes karşı çıkıyor ama sonunda mutlaka seviyorlar. 35 yıl önce yaptığım ilk proje için ruhsat almakta çok zorlanmıştım. Alışılmışı yapmak çok kolay. Ama eski her zaman iyi olmak zorunda deÄŸildir. Dışarıdan bakınca yaptığınız tüm binalar yamuk yumuk ve farklı. Peki bu binaların içi nasıl?-İçi hiç farklı deÄŸil. İçeride doÄŸalı yakalamaya çalışıyorum. GüneÅŸ ışığına ve yeÅŸile çok önem veriyorum. Binaların büyük bir bölümünde pasif iklimlendirme sistemi kuruyorum. Yani minimum para harcayarak ısıtma ve soÄŸutmayı yapıyorum. Ä°nsanlar için elbise tasarlamakla, bina tasarlamak birbirine yakın iki kavram mı? -Kesinlikle yakınlar. Bina yaparak bir yandan insanları giydiriyorsunuz zaten... Binalar insanların dördüncü derisidir. Ama mimarlık bir moda deÄŸildir. Türkiye'de akademik kariyer yapmak ve özel sektörde çalışmak bir arada olmuyor. Ä°kisinden birini seçmek zorundasınız. Viyana'da kimse sizi bir tercih yapmaya zorlamıyor mu? -Viyana'da akademik kariyeriniz varsa bu mimarlığınızı yapmanız için bir destektir. GELENEKSEL YAPIYI BOZAN ÅžAÅžIRTICI MÄ°MAR1942'de Viyana'da doÄŸan Wolf Prix, mimarlık öğrenimini Viyana Teknik Ãœniversitesi, Londra Architectural Association ve Güney Kalifornia Mimarlık Enstitüsü’nde tamamladı. 1993'ten beri Viyana Uygulamalı Sanatlar Akademisi'nde Mimarlık Profesörü ve 1999'dan beri aynı akademide Mimarlık, Endüstri Ãœrünleri Tasarımı, Moda ve Sahne Tasarımı Fakültesi Dekanı. 1968'de Helmut Swiczinsky ile birlikte Coop-Himmelblau adlı mimarlık ÅŸirketini kurdu. Ä°ki mimarın tarzı, özgürlüğü çaÄŸrıştıran asimetrik yapılardan oluÅŸuyor. Coop-Himmelblau kuruluÅŸ aÅŸamalarındaki itici gücü ve prensiplerini 35 yıldır koruyarak mimarlığın sınırlarını zorlamaya devam ediyor. Grubun, Los Angeles ve Guadalajara'da (Meksika) iki ÅŸubesi var.Wolf Prix'in yaptığı binalar arasında fabrikalar, apartmanlar, lokantalar, müzeler var. Bazıları şöyle: Reiss Bar (Viyana), Studio Baumann (Viyana), Funder Fabrikası (Avusturya), Münih Güzel Sanatlar Akademisi, fütüristik bir bina olan UFA Sinema Binası (Dresden), 1995 Venedik Bienali Medya Pavyonu, Otis Sanat ve Tasarım Okulu (Los Angeles), Akron Sanat Müzesi (Ohio), Musèe des Confluences (Lyon), BMW Welt (Münih). Ayrıca Dresden'de II. Dünya Savaşı'nda yıkılan Meryem Ana Kilisesi'ni (Frauenkirche) yeniden yaptı.Â