Avrupa'da sol güçleniyor mu?

"Avrupalı solcular için iyi bir hafta olmadı. Pazar günü Nicolas Sarkozy' zaferini ilan etti."

"McDonald's ve George Bush'a direnen Fransa'da bile sol galip gelemiyor. İngiltere'de bunun sinyalleri ise daha önce geldi. Yerel seçimlerde oyların yüzde 40'ını alan Muhafazakâr Parti, İşçi Partisi'ni ve Liberal Demokratlar'ı geride bıraktı ve genel seçimden galip çıkma olasılığını güçlendirdi. İskoçya ve Galler'deki yenilgiler de bunun üzerine geldi.İngiltere'de Muhafazakârlar'ın kazanması durumunda kısa süre sonra Avrupa'nın üç büyük başkenti merkezin sağındaki isimlerin kontrolüne geçecek demektir. Berlin'de Angela Merkel, Paris'te Nicolas Sarkozy, Londra'da ise David Cameron."

"ABD'li politikacılar iki ABD'den söz ediyorlar. Özellikle Demokrat John Edwards iki ayrı kutup oluÅŸtuÄŸundan söz ediyor.  Zengin birazınlık ve çok fakir bir çoÄŸunluk.Zenginler ne pahasına olursa olsun güçlerini varlıklarını korumaya harcıyorlar. Bu da topumda dalgalanmalara neden oluyor.  Artık dünyada neler olduÄŸunu görenlerin sayısı artıyor.  Yeni yayınlanan bir kitap artık ABD'de ve tüm dünyada bir uyanmanın baÅŸladığını anlatıyor.  Jimmy Carter zamanında güvenlik danışmanlığı yapan Zbigniew Brzezinski'nin kitabı'Ä°kinci Åžans' kafaları karıştırmaya yetti. Dünyada artık yeni bir siyasi uyanışın baÅŸladığını söyleyen Brzezinski özellikle de geliÅŸmekte olan ülkelerde insanların demokratik hakları için mücadele ettiklerini vurguluyor.  TV ve Ä°nternetin artık bu uyanışa büyük bir katkısı olduÄŸunu da ilave ediyor. "Â

Guardian gazetesi siyasi analiz yazarı Jonathan Freedland acaba hayal mi görüyor?  AB'nin en büyük iki ülkesinde sağ eğilim iktidara geldi.  Almanya ve Fransa.  Önce Almanya'ya bakalım :

Almanya 

Almanya'da SPD, 2005 yılında yapılan genel seçimden iki dönemdir sürdürdüğü iktidarını yitirerek çıktı. Bu seçimde, aylar öncesinden yapılan kamuoyu yoklamaları sosyal demokratlara zaten  pek umut vermiyordu. Ancak seçim yaklaştıkça SPD, Hıristiyan Demokratlar ile arasındaki farkı azalttı.  SPD, CDU/CSU'nun az da olsa gerisinde kaldı.  CDU/CSU-SPD " büyük koalisyon" hükümeti Merkel başkanlığında kuruldu. " Die neue Mitte" (Yeni Merkez) akımıyla Alman sosyal demokrasisine bir aralar farklı bir yön vermiş bulunan eski Şansölye Schröder de siyasetten ayrıldı. SPD, bu seçimden sonra, yönetim kadrolarını yeniledi. Schröder'den sonra başa geçen Müntefering kısa süre sonra istifa etti. Partinin başına ondan sonra geçen Platzeck de sağlık sorunları yüzünden kısa sürede ayrıldı. SPD'ye bu yıl  başkan seçilen Beck partinin tabanından gelen eski bir politikacı. Koalisyon kabinesinde bazı kilit bakanlıkları elde etmiş bulunmasına karşın, SPD, yılın başından bu yana,  güç kaybına uğramıştır. Buna karşılık Şansölye Merkel otoritesini ve popülaritesini sağlamlaştırmış ve CDU/CSU kanadı güçlenmiştir.

Bu ülkelerde siyaset yapmak artık eskisi gibi değildir.  AB'ye devredilen yetki alanları ve küresel dünyada uluslararası politikayla iç içe geçmiş ulusal sorumluluklar Avrupa'nın sol kitle partilerinin işlevlerini karmaşıklaştırmıştır. Değişen sosyal yapı, ortaya özellikle emekliler arasında hem zamanı bol bir kesim hem de diğer yandan siyasal katılım talep eden ama zamanı dar genç ve dünyaya açık  dinamik bir nüfus çıkarmıştır. Kitle partileri  bu sosyal kategorileri kucaklayacak politikalar üretmekte zorlanmaktadırlar.  Özellikle Alman Solu, bu stratejik sıkıntı altında ,dümeni kırlmış bir gemi gibi bir bocalama içindedir.

Fransa
 
Fransız Sosyalist Partisi (PS), Mayıs ayında yapılan AB Anayasa taslağına iliÅŸkin referandum dolayısıyla ikiye bölünmüşlerdir. Parti Genel Sekreteri Hollande'ın ve merkez yöneticilerinin destekledikleri " evet" kampanyasına karşın özellikle sol seçmen, PS yöneticilerinin önerisine uymayarak " hayır" oyu vermiÅŸtir. Bu da solun gerileme sürecine girdiÄŸinin en belirgin iÅŸareti olmuÅŸtur.Â

Öte yandan, 2007 cumhurbaşkanlığı seçimi için sağda güçlü bir aday ortaya çıktı. Sarkozy özellikle tutucu ve dinci ,tarikatci kesime verdiği mesajlarla aranan kişi olduğunu kanıtladı.Laik Fransa Sarkozy'nin söylemleri ve sert tutumuyla şoka giriyor ,siyasal anlamda kutuplaşma belirgin bir hal alıyordu. Sağ güçlü bir aday bulmuştu. Buna karşın sol, birkaç ay öncesine değin ortaya seçilebilir bir aday çıkaramamıştı. Ségolène Royal birdenbire ortaya seçilebilir bir cumhurbaşkanı adayı olarak çıkarılmıştır. Fransa'da cumhurbaşkanlığı seçimi en önemli siyasal süreç olarak bilinmektedir. Bu seçimi kazanan adayın temsil ettiği parti , hemen arkasından yapılacak genel seçimi de kazanma şansına sahiptir. Sağın adayı  Sarkozy'nin  seçimleri kazanması sağ iktidarın hızlı bir yapılanma içine girerek seçimleri kazanma ihtimalini güçlendirmiştir..
 
Åžimdi bu iki ülkedeki geliÅŸmelere bakarak Avrupa'da solun güçlendiÄŸini söylemek mümkün deÄŸildir.  Tam tersine gerilemektedir. Öyleyse burada Freedland hangi temele dayalı bir tez yürütmektedir? Â

ABD  Bush yönetiminin iki dönem boyunca Avrupa'ya uyguladığı ekonomik , ve siyasal baskı mı böyle bir sonuç doğurmuştur?  Eğer öyle ise İngiltere'de Blair iktidarı ve partisi sağa kayarak mı kendini kurtarmıştır.  Bir de buna bakalım :

Ä°ngiltereÂ

İngiltere'de Blair'in akılcı uygulamaları ekonomiyi iki dönemdir büyütmüş, köhnemiş sosyal ve kurumsal yapıları modernleştirmişti. Seçmen bu olgunun bilincindeydi. Ne var ki Labour, Mayıs 2005 genel seçimine girerken, kamuoyunca olumsuz karşılanan " Irak Savaşı" konusundan çekiniyordu. Nitekim İşçi Partisi, bu seçimi kazandı ama 57 sandalye kaybetti.
 
İşçi Partisi, genel seçimden önce, kamuoyuna bir manifesto açıklamıştı: Bu manifestoda Liberal anlayışın ürünü olan " fırsatlar toplumu" kavramı iÅŸleniyor ve " toplumsal refah düzeyi"nin böyle bir toplum bünyesinde arttırılması konu ediliyordu. Katılımcı demokrasinin geliÅŸtirilmesi, ailelere yardım, yaÅŸlı ve güçsüz nüfus kategorileriyle dayanışma gibi sola özgü yönelimlerin yanısıra " aile" kurumunun altı çiziliyor; anne-babalara çocuklarının daha iyi eÄŸitileceÄŸi vaat ediliyor; herkesin kamu alanlarında iÅŸini daha kolay ve daha çabuk halledebileceÄŸi vurgulanıyordu. " Güvenli sınırlar" ve " güvenlik toplum" konularının altı kalın biçimde çiziliyordu. SaÄŸ politikacıların geleneksel olarak savundukları " günlük yaÅŸamın pratik sorunları", " aile" ve " güvenlik" gibi  kavramların " yeni Labour" eliyle sola mal  edilme çabası seçim yenilgisini bir nebze azaltmıştır. Ä°ngiltere'de sağın en büyük sorunu Blair'in karşısına güçlü bir aday çıkaramamış olmasıdır. Blair ve kurmayları bu fırsatı iyi deÄŸerlendirmiÅŸler, saÄŸ politikaları da kendi görüşleri içerisinde eriterek partiyi ve seçmeni saÄŸa kaydırarak bir seçim daha kazanmışlardır.Â

Burada görülen gerçek ÅŸudur : Avrupa BirliÄŸi hızla saÄŸa kaymaktadır.  Gerek Akdeniz Ãœlkeleri Ä°spanya ve Ä°talya'da gerekse de Kuzey Avrupa ülkelerinde sol yani sosyal demokrasi eski pırıltısını kaybetmiÅŸtir.  DeÄŸiÅŸen dünya koÅŸullarına uyum saÄŸlayamayan hantal kamu kurumlarını sırtında taşıyan sol ekonomik alanda baÅŸarılı olamamışlardır.  Bunların istisnaları vardır.  Ama genel çizgide küreselleÅŸen ekonomi , deÄŸiÅŸen deÄŸer yargıları refah toplumu olmaya koÅŸullanmış Avrupa'nın saÄŸa kaymasını hızlandırmış görünmektedir.Â

Türkiye'de durum 

Bütün bunlardan sonra Türkiye'deki durumdan da söz etmeden geçemeyiz.  Son yapılan kamu oyu yoklamalarında 2002 yılına göre bariz bir saÄŸa kayma tespit edilmektedir.  Seçmen kitlesinin üçte ikisi saÄŸ eÄŸilimli partilere yönelmiÅŸtir. 2002 yılı seçimlerinde oy kullanmayan 10 milyona yakın seçmen kitlesi politize olmuÅŸ görünmektedir.  CHP izlediÄŸi politikayla partiyi saÄŸa kaydırmış ve parti içi sorunlarla seçmenlerinin bir bölümünü kaybetmiÅŸtir.  Solun bir merkez cephe olarak  yeniden oluÅŸması için yeterli zaman yoktur. Zaten seçmen için hayati önem taşıyan iÅŸsizlik,aile,eÄŸitim,saÄŸlık,gençlik,AB ve dış politika konularında geliÅŸtirdiÄŸi politikaları seçmenlere duyurma noktasında baÅŸarılı olduÄŸunu söylemek zordur. Bu baÄŸlamda merkez solun elinde kalan tek koz'Laiklik' kozudur.  Bunun da seçmenlerini geriye kazanmak için yeterli olacağını söylemek güçtür.  Yeni oluÅŸturulan Demokrat Parti (ANAP+DYP) bu boÅŸluÄŸu doldurabilecek midir?   GeliÅŸmeleri izleyeceÄŸiz. Â