'Yeni normal' hayat bugün başlıyor... AVM’lerde ilk gün
Güncelleme Tarihi:
Alışveriş merkezlerinin (AVM) büyük bölümü 20 Mart’tan itibaren kapattığı kapılarını, bugün yeniden açıyor. İşletmeciler bugün açılışın bir anlamda prova olduğunu belirtirken, 1 Haziran’dan itibaren tam kapasiteyle çalışmayı planladıklarını söylüyor. Peki AVM’ler açılışa hazır mı, sosyal mesafeden klima sistemlerine kadar ne gibi önlemler alındı? Türkiye genelinde 436 AVM’den bir bölümü 50 gün aradan sonra bugün yeniden kapılarını açarken, Hürriyet sektördeki tüm kesimlerle ve uzmanlarla konuştu.
SOKAKTAN PAZARDAN DAHA GÜVENLİYİZ
AVM Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş: AVM’lerimizin yüzde 80’i 2000 yılından sonra yapıldı ve havalandırması yatay değil, dikey havalandırma yani yukarıdan üflediği için virüsü yere indiriyor. Dolayısıyla bilim insanları da bu havalandırma sistemiyle AVM’lerin pazardan, sokaktan daha güvenli olduğunu söylüyor. 2000 yılından önce yapılan AVM’ler ise birkaç kez tadilat geçirdiler ve bu sırada havalandırmalarını da yenilediler. Dolayısıyla yukarıdan aşağıya üflemeli modern havalandırmalara sahip olduğumuz için sorun görmüyoruz. Apartmanınızın trabzanı, asansörler, ortak alanlarınız, sokak, pazar bizden çok daha kötü. Oysa biz eğitimli temizlik görevlilerimiz, kullandığımız dezenfektanlarımızla kurumsal olarak hijyene dikkat ederek temizliği sürekli yapıyoruz. Türkiye’de 140 bin vaka var. Bunlar nerede çıktı?
Zaten bugünkü ihtiyari bir açılış olacak. Almanya’da AVM’ler ziyaretçi sayılarının yüzde 70’ine ulaştılar. Biz ise yüzde 30 bekliyoruz.
GİYSİ DENEME YAPTIRMAMALI
Türkiye’de 50’ye yakın AVM yöneten JLL Türkiye Başkanı Avi Alkaş: Mağazalarda hiç deneme yaptırmamak lazım. Çoğu AVM’mizde yüzde 100 taze hava verilebiliyor. Zaten bugün yüzde 15-20’si açılabilecek. Diğerleri de hazırlıklarını tamamladıkça 1 Haziran’a kadar açılacak. Bir AVM’nin hazırlanması 10-15 gün gerektiriyor. Yepyeni teknolojik ihtiyaçlar doğuyor. Biz yönettiğimiz AVM’lerde en yüksek koruma önlemlerini almalıyız, değilse açmamalıyız. Öte yandan insanlar kendilerini iyi hissetmiyorsa veya yakınlarında hasta varsa sokağa çıkmamalı, AVM’ye gitmemeli.
YÜZDE 100 TAZE HAVA OLMALI
Çevre Profesörü Mustafa Öztürk: Sağlık Bakanlığı AVM Rehberi’nde sadece havalandırma filtrelerine dikkat etme tavsiyesi var. Oysa en önemli konu havalandırma. AVM’nin içi kesinlikle yüzde 100 taze havayla havalandırılmalı. Giysi denemesi yapılmamalı. Evde denenip olmayan giysiye, koşulsuz iade hakkı verilmeli. AVM girişlerinde vatandaşa maske ücretsiz verilmeli, dezenfektanlar olmalı. Amerika’daki gibi AVM mağazaları randevulu çalışmaya başlamalı. Küme alışverişi, yani eş, arkadaş, akrabayla yan yana alışverişe kesinlikle izin verilmemeli. Berber, kuaförler COVID-19 testi yapılmadan çalışmalarına izin verilmemeli. Her mağaza girişinde müşterilere eldiven verilerek, çıkışta gösterilecek kutuya atmaları sağlanmalı.
MAĞAZALAR 3 AY KİRA ÖDEMESİN
Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel: Havalandırma ve elektrik, dezenfektan maliyetleri artarken, ziyaretçi sayısı ve içeride kalma süreleri kısalacak. İlk 2-3 ay insanlar alışveriş konusunda çekimser olacak. Bir mağaza eskiden 100 lira ciro yapıp, 5 lira genel gider verirken; bu koşullarda 30 lira ciro yapıp 10 lira genel gider vermeye başlarsa bu ticari olarak sürdürülebilir bir durum değildir. Amerika ve Avrupa’dan sürekli mağaza kapanışı, ünlü zincirlerin iflas haberleri geliyor. AVM yatırımcılarından bazı kolaylıklar istedik. Eğer 3 ay kirasızlık kabul edilmiyorsa dönemin ruhu gereği, cezasız, tazminatsız çıkma hakkı verilsin.