Avatar 'Kara Akciğer'

Avtar'da yer alan sigara sahnelerine tepki, Türkiye'de de yankı buldu. Sakarya Üniversitesi Tütün Kontrolü Koordinasyon Kurulu Başkanı Dr. Pınar Pazarlı, "Sigara içiciliği yani nikotin bağımlılığı, pek çok genç ve çocuğun bilinçaltına, hala bu tür görüntülerle bilinçli olarak bulaştırılıyor” dedi.

James Cameron’un son filmi Avatar, dünya genelinde yaklaşık 2 milyar dolar geliriyle, Titanic filmini bile geçerek gişe rekoru kırarken, filmde Sigourney Weaver’in oynadığı karakterin sigara içmesinin genç nesil üzerinde büyük tehdit oluşturduğu öne sürüldü. Filmdeki bu sahneler nedeniyle sigara karşıtı gruplar, “Kara Akciğer” ödülünü Avatar'a layık gördü.

Sigara karşıtı gruplara göre sorunun, Amerika’da ve dünyada milyonlarca çocuğun bilet almak için sinema salonlarına koşarak gittiği için PG-13 reytingli filmin, çocuklar ve gençler için yapılmış bir film kategorisinde olmasından kaynaklandığı belirtiliyor. Filmin yönetmeni James Cameron ise konuyla ilgili eleştirilere, Weaver’in oynadığı karakterin gençler için "özenilecek bir rol modeli" olmadığını, bu sebeple oynadığı bilim kadını karakterinin sigara içmesinin yadırganmaması gerektiğini savunuyor. Yönetmen Cameron, Weaver karakterini şu sözlerle anlatıyor:

“O kaba biri, küfür ediyor, içki içiyor ve sigara içiyor. Filmde, kendi insan bedenini umursamadığını göstermek istedik. Bu da yine gerçek dünyamızda internette ve video oyunlarında avatarlarının içinde yaşayan insanlara olumsuz bir gönderme. Ayrıca, bir filmde kimsenin sigara içmemesi türünden dogmatik fikirlere inanmıyorum, filmler gerçeği yansıtmalı.”

Cameron'a üniversiteden sert tepki

Beyaz perde de içilen sigaranın gençlerin sigara kullanımını arttırdığına ilişkin güçlü bilimsel kanıtlar sunan saygın tıp dergilerinde yayınlanmış çok sayıda makalesi bulunan Kaliforniya Üniversitesi San Francisco Tütün Kontrolü Araştırma ve Eğitim Merkezi Direktörü Stanton Glantz ise konuyla ilgili olarak Cameron’u şöyle eleştirdi:

“Bu kişi sanki su kaynağına bir avuç plütonyum atan birine benziyor. Filmde çevre bilimcisi karakteri oynayan Weaver bir yandan sigarasını zevkle tüttürüyor, bir yandan da 22’inci yüzyılda Pandora gezegenini kurtarmak için çalışıyor. Cameron ya ahlaksız, ya da aptal olmalı. Çünkü eğer tütün şirketlerinin 1920’lerden beri Hollywood ile anlaşarak filmlere para akıtmalarının bir parçası olarak tütün şirketleri ile bir anlaşma yaptıysa, buna ahlaksızlık demek gerekir. Yok, anlaşma yapmadan sigara şirketlerine 50 milyon dolarlık reklamı bedavadan verdiyse o zaman aptal olarak nitelemekten başka çare yok. Sigourney Weaver karakterine ilişkin Cameron’un söyledikleri de saçmalıktan başka bir şey değil. Bu film bir kurgu dünyada geçen fantezi bir hikaye. Ben çok sayıda bilim insanı tanıyorum. Kendim de bilimciyim. Bir sürü de çevre bilimcisi biliyorum. Bir teki bile sigara içmiyor. Olumsuz bir karakter yaratmak için 22’inci yüzyılda sigara içen bir bilim insanı yaratmak sadece saçmalık. Eğer James Cameron Sigourney Weaver’a illa ki sigara içirmek istiyorsa, bence bunu yapmak için ancak filmi R reyting kategorisine almalı, yani çocuklar için tasarlanmış bir film olmamalı.”

"Avatar çocuk kategorisinde olmasın"

Bir yapımcının sanatsal veya ticari nedenlerle filminde sigara imgesi kullanmak istediğinde, kullanabileceğini dile getiren Glantz, “Ancak nasıl şiddet, cinsellik, uyuşturucu kullanımı veya küfürlü dil içeren filmler R reytingi alıyorsa, bu film de “R reytingi” alsın, film çocuklar ve gençlere satılmasın” dedi. Bu kapsamda sadece Winston Churchill gibi tarihi karakterler ile sigaranın sağlık etkilerini gerçekten gösteren sahnelerin istisna olarak kabul edilebileceğini belirten Glantz sözlerine şöyle devam etti:

“Eğer reyting kurulu çocuklarımızı uyuşturucu kullanma veya hızlı araba kullanmaya karşı korumak için ebeveynlere tavsiyede bulunuyorsa, neden çocuklarımızı her yıl yüz binlerce insanı bağımlı yapan, hasta eden ve öldüren ölümcül bir ürüne karşı özellikle korumayalım?”

"Çocukların bilinç altına bulaştırılıyor"

Avatar filminde yapılan sigara reklamına ilişkin Facebook’da tartışma başlatan Sakarya Üniversitesi Tütün Kontrolü Koordinasyon Kurulu Başkanı Dr. Pınar Pazarlı ise bugünkü bilimsel veriler ışığında, dünyada tamamen dumansız kapalı alanlar yaratmak çabasının hakim olduğunu söyledi. Sigara içimi konusunda önemli bir değişim rüzgarı başladığı sırada, bu tür görüntülerin bir tesadüf olmadığını ifade eden Pazarlı, “Sigara içmenin 'normalize edilmiş bir davranış' olması durumu artık değişiyor. Beyinler artık o sahne içinde birinin sigara içiyor olmasını anormal ya da farklı bir durum olarak algılıyor ve dikkatlerini çekiyor. Sigara içiciliği yani nikotin bağımlılığı, pek çok genç ve çocuğun bilinçaltına, hala bu tür görüntülerle bilinçli olarak bulaştırılıyor” değerlendirmesinde bulundu.