Obezite ve Covid-19... 'Ateşe benzin dökmek gibi'
Güncelleme Tarihi:
Aşırı kilolu kişilerin çoğunlukta olduğu toplumlarda koronavirüs kaynaklı ölüm oranları diğer ülkelere göre 10 kat yüksek seyrediyor. Farklı bir araştırma ise obezitenin Covid-19 aşısının etkinliğini azaltabileceğine dair sonuçlar ortaya koyuyor. Obezite ile koronavirüs arasındaki korkutucu ilişkiyi uzmanlara sorduk
Federasyonun Dünya Obezite Günü vesilesiyle yayımlanan raporunda yer alan veriler ürkütücü. Rapora göre Covid-19 nedeniyle hayatını kaybeden 2,5 milyon kişiden 2,2 milyonu, obezitenin yaygın olduğu ülkelerde yaşıyor. Özellikle ABD, İngiltere, İtalya gibi nüfusun yarısından fazlasının aşırı kilolu olduğu toplumlar, koronavirüs kaynaklı ölümlerde en büyük paya sahip.
Dünya Obezite Federasyonu'na göre, aşırı kilolu olmak, Covid-19 karşısında yaşın ardından ikinci önemli risk faktörü. Nüfusun yarısından fazlasının Beden Kütle Endeksi'nin normal kabul edilen seviye olan 25 kg/m2'nin üzerinde olduğu ülkelerde, ölüm oranları 10 kat daha yüksek seyrediyor.
Buna göre, Vietnam aşırı kilolu insan nüfusunun en düşük, Covid-19 kaynaklı ölümlerin ise ikinci en düşük seviyede olduğu ülke. Hem aşırı kilolu kişilerin hem de ölüm olanlarının yüksek olduğu ülkelerde ise ilk sırayı Belçika alırken, Slovenya, İngiltere, Çek Cumhuriyeti, İtalya, Portekiz, Karadağ ve ABD onu takip ediyor.
Raporda hem hükümetlere obeziteyle mücadelede daha fazla çaba gösterilmesi hem de aşırı kilolu kişilerin aşılama süreçlerinde önceliklendirilmesi çağrısı yapılıyor.
OBEZİTE AŞI ETKİNLİĞİNİ AZALTABİLİR
Bu ülkelerden biri olan İtalya'da geçtiğimiz günlerde yapılan bir araştırma da obezitenin aşı etkinliğini azalttığına dair ürkütücü veriler içeriyor.
İtalyan araştırmacılar, sağlık çalışanlarının da yer aldığı bir çalışmada, obez kişilerin ikinci doz aşının ardından sağlıklı bireylerin yarısı kadar antikor ürettiklerini tespit etti. Aşı etkinliği açısından bunun ne anlama geldiğini bilmenin henüz çok erken olduğunun altını çizen uzmanlar obezite sorunu olan kişilerin koronavirüse karşı korunmalarını sağlamak için ek bir doza ihtiyaç duyabileceklerini ifade etti.
Roma’daki Istituti Fisioterapici Ospitalieri gerçekleştirilen araştırmada, Pfizer/BioNTech'in iki doz Covid aşısı sonrası sağlık çalışanlarının antikor düzeylerine bakıldı. Buna göre ikinci doz aşı uygulandıktan 7 gün sonra yüzde99,5'inde antikor yanıtı gelişti. Fakat aşırı kilolu ve obez olan bireylerde bu oranın daha düşük olduğu tespit edildi.
Daha önce yapılan araştırmalarda da obezitenin, Covid-19'un ölüm riskini yaklaşık yüzde 50 ve hastaneye yatış durumunu da yüzde 113 artırdığı tespit edilmişti. Zira obezite hastalarında görülen kalp hastalığı ya da Tip 2 diyabet gibi bazı ilişkili rahatsızlıklar koronavirüs riskini artırabiliyor. Bunun yanı sıra aşırı kilonun insülin direnci ve iltihaplanma gibi metabolik değişikliklere neden olması da vücudun enfeksiyonlarla savaşmasını zor hale getiriyor.
Araştırma ekibi de çalışmayla ilgili şunları kaydetti: “Obezite, Covid-19'lu hastalar için büyük bir risk faktörü olduğu için bu alt grupta etkili bir aşılama planlamasının oluşturulması zorunlu. Bunun için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olmasıyla birlikte, elde edilen veriler özellikle de obez hastalarda Covid-19 için aşılama stratejilerinin geliştirilmesinde önemli bir etken olabilir.”
Hürriyet.com.trUZMANLAR NE DİYOR?
Özetle obezite, insan sağlığını tehdit eden diyabet ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıkları da tetikliyor. Öte yandan bağışıklık sistemi sorunlu olan obez bireylerde hastalık daha ağır seyrediyor. Peki, obez bireyler için aşının koruyuculuğu daha mı az, bu noktada farklı aşı çalışmaları mı yapılmalı?
Hem akıllardaki bu soruların yanıtlarını hem de obezite riski taşıyan hastaların koronavirüs sürecinde nelere dikkat etmesi gerektiğini Obezite Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Emin Ersoy, hurriyet.com.tr için değerlendirdi.
Koronavirüs ile obezite arasında nasıl bir ilişki var? Obezite hastaları neden koronavirüsü daha ağır geçiriyor?
Bir yılı aşkın süredir koronavirüs-obezite ilişkisi hakkında birçok araştırma yapıldı ve yapılmaya devam ediyor. Gerçekleştirilen meta-analizlerin sonuçlarına göre obez insanlar hastalığı daha ağır geçirmekteler. Bunun nedenlerinden biri, obez insanların ürettikleri antikor seviyelerinin az olmasıdır. Bu da daha şiddetli enfeksiyona ve bu kişilerin hastalığı daha ağır geçirmelerine neden olmaktadır.
Diğer bir neden obez bireylerde diyabet, kalp hastalığı, solunum sistemi hastalığı gibi kronik problemlerin sık olarak görülmesidir. Bu hastalıklara sahip olanların Covid-19 enfeksiyonunu daha ciddi geçirme olasılıkları sağlıklı bireylere göre daha yüksektir. Obezite damarlarda inflamasyona neden olmaktadır. Yani obez hastaların aslında damar problemleri de vardır ve koronavirüs enfeksiyonu ciddi seyir gösterdiğinde damarları etkiler ve pıhtılara neden olur. Bu etki obezlerde çok daha ciddi olarak görülmektedir. Obez hastaların yağ kütleleri fazla olduğundan soluk alıp vermeleri de güçlük yaratır. Özellikle entübe hastaların yüzüstü yatırılmalarının bir nedeni de budur.
Obezite, koronavirüs tedavisini zorlaştırıyor mu?
Obez hastaların Covid-19 enfeksiyon tedavileri, hastalığın daha ciddi seyrettiği vakalarda bazı güçlüklere neden olur. Bu tür hastalarda, sahip olunan yandaş hastalıklar ve bunların alevlenmeleri nedeniyle sadece enfeksiyonla mücadele değil, bu hastalıklarla da mücadelede gerekir. Örneğin enfeksiyon diyabeti tetikler ve kan şekeri düzeylerinin kontrolü güçlükler taşır. Astım benzeri hastalığı da olan obezlerde Covid-19 enfeksiyonu, astımın çok daha şiddetlenmesine, hastaların entübe edilmelerine ve entübasyon takiplerinin güçlüğüne neden olabilir. Temelinde bir damar hastalığı da olan obezite ve koronavirüs enfeksiyonu, yanan bir ateşin üzerine benzin dökmek gibidir, hastalık kontrolden çıkabilir ve istenmeyen sonuçlara neden olabilir.
Koronavirüs aşısı obezlerde daha az etkili olabilir mi? Bu konuda araştırmalar ne diyor? Obez hastalar için farklı aşı çalışmaları yapılmalı mı?
Aşı ve obezite ilişkisi ile ilgili geniş çaplı araştırmalar bulunmamakla birlikte, Covid-19 aşısının obez hastalarda sağlıklı bireylere göre daha az etkili olduğuna dair yeterli çalışmalar da henüz mevcut değil. Bugüne kadar uygulanan aşılarda obez olanlar ve olmayanlar diye bir ayırım yapılmamış. Fakat Covid-19 enfeksiyonu ile ilgili yapılan birçok araştırma içerisinde bu da gelecekte yer alabilir.
İnsanlar obez olsun ya da olmasın diğer sağlıklı bireylerde olduğu gibi her bireyin farklı immün yanıtları olabilir. Oluşan antikor miktarlarının standart bir değeri yok, kimi insan yüksek miktarlarda antikor üretirken bazıları da daha düşük seviyede antikor üretebiliyor. Kanımızda aşı sonrası antikor olması da tek başına hastalığı hangi şiddette geçireceğimizin garantisini vermiyor. Önemli olan önce hasta olmamak ve gereken tüm tedbirleri almak. Hasta olduğumuzda da savunma sistemimizin, genetik yapımızın ne kadar dirençli olduğu mühimdir.
Gözden Kaçmasın
Obez hastalar koronavirüs sürecinde nelere dikkat etmeli?
Obez hastalar koronavirüs salgını boyunca, beslenmelerine dikkat etmeli ve bu süreçte kesinlikle kilo almamalılar. Mümkün olduğunca sosyal ortamlardan uzak durmalı, maske takmalı ve kişisel hijyenlerine dikkat etmeliler. Ayrıca düzenli uykuya, stresten uzak durmaya ve egzersiz yapmaya da ihtiyaçları var.
Kimler obezite riski altında? Obeziteye karşı hangi önlemler alınmalı?
Hareketsiz yaşayan, fast food ile beslenen, egzersiz yapmayan ve ağır stres altındaki bireylerin tümü obezite riski altındadır. Bu bireylerin yemek yeme ve uyku düzenleri bozuktur ve uyanık kaldığı bütün zamanlarda, tok olmalarına rağmen yemek yerler, yiyerek mutlu olurlar. İnsanların kendilerine yaptığı en büyük kötülük fazla kilolu ya da obez olmalarıdır.
Obezite sadece görüntüsel bir bozukluk değildir, aynı zamanda sağlık problemlerini de beraberinde getirir. Diyabet, kalp hastalıkları, astım ve benzeri solunum problemleri ve eklem rahatsızlıklarının tümü obezite nedeni ile gelişir. Ayrıca meme kanseri, mide ve kalın barsak kanserleri gibi daha birçok kanserin asıl nedeni obezitedir. Sadece az yemek tüketip egzersiz yapıp kilo almayarak ömrünüzü 12 yıl uzatabilirsiniz.