At eti AB’nin DNA’sını bozdu

DÜNYANIN en büyük süpermarketlerinden birinin İngiltere ve İrlanda’da sattığı hazır hamburgerlerde at eti kullanıldığı tespit edilmesiyle patlak veren skandal, Avrupa çapına yayılırken, ekonomik kriz nedeniyle iç çatışmalara gömülmüş yaşlı kıtada devletler arasında yeni gerginliğe yol açtı. TESCO marketler zinciri, hamburger etinin yüzde 29’unun at eti çıktığını açıklamıştı.

Ama daha sonra “dana eti” ihtiva ettiği iddia edilen lazanya ve bolonez sosu gibi işlenmiş gıdaların yüzde 60 hatta yüzde 100 at eti olduğu çıkınca skandal çığ gibi büyüdü. Norveç ve Danimarka’da bazı gıdaların satışları durdurulurken Almanya’da da lazanyanın içinden at eti çıktı. Büyük süpermarket zincirleri, ürünlerini inceleme altına aldı.

3 soruda kriz

At eti skandalında kimler sorumlu tutuluyor? Fransa Gıda Bakanı Benoit Hamon et piyasasının “mafya benzeri” bir hal aldığından yakındı. Hamon’a göre hayvanların kesiminden karkas etin işlenmesine kadar tüm süreçlerde, uluslararası suç şebekelerinin parmak izine rastlanıyor. Bu mafyanın tespit ve yok edilmesi AB için yeni bir gerginlik kaynağı olabilir. At eti, sağlığa zararlı mı? At eti normalde insan sağlığına zararlı değil. Ancak İngiltere gibi bazı ülkelerde at eti yemek tabu olarak kabul ediliyor. Almanya ve Fransa’da at eti satışı yasak değil, ancak ürünlerin üzerinde bunun belirtilmesi gerekiyor. Skandalın yol açtığı endişe ne? En büyük endişe, yarışlardan çekilen atların kesilerek piyasaya verilmesi. Çünkü yarış atlarına verilen ve bir tür doping maddesi olan “Phenylbutazon” isimli ilaç, insanlarda zararlı olabilir.

At etinin kaynağının neresi olduğu tam bilinemediğinden  devletler karşılıklı suçlamalarda bulundu. İngiltere, Fransa’yı; Fransa ise Romanya’yı hedef gösterirken Romanya suçlamaları iade etti.

Skandaldan Avrupa’daki Türk kebapçılar da payını aldı. İngiltere Gıda Standartları Ajansı’nın at eti kesilen bir mezbahadan çıkan etlerin kebap yapımında kullanıldığını açıklaması hepsinin işlerinin azalmasına yol açtı. Almanya’dan Kıbrıs Rum Kesimi’ne ve Hollanda’ya 16 ülkenin et piyasasındaki büyük güvenlik açığının peşine düştü.

AB el koydu

At etinin tedarik zincirinin hangi halkasında üretime sızdığını tespit edememek, özellikle gıda üretimini sıkı kontrol altında tuttuğuna inanan Avrupalı yetkilileri kızdırdı. Ülke çapında hangi mezbahada o saat kaç hayvanın kesilmekte olduğunu bilmekle övünen Almanlar bile at etinin bazı gıda ürünlerinde kullanıldığını tespiti üzerine hayal kırıklığı yaşadı. Skandalının 16 ülkeye yayılması üzerine AB de harekete geçti.

Sağlıktan sorumlu AB Komiseri Tonio Borg, Brüksel’de toplanan AB tarım bakanlarına gelecek 3 ay boyunca sığır eti olarak etiketlenen ürünlerinden örnekler alınarak DNA testleri yapılmasını istedi. Borg ayrıca, gıda güvenliği endişelerinin giderilmesi için ithal edilenler işlenmemiş at etlerinin dahi “ağrı kesici”  ilaç kalıntısı taşıyıp taşımadıklarının analiz edilmesini önerdi.