Güncelleme Tarihi:
Bolluk ve bereketin simgesi olarak her yıl idrak edilen aşure günü, dualar ve ibadetler ihya ediliyor. Aşure günü yapılacak olan ibadetler hakkında bilgi edinmek isteyen pek çok vatandaş, buna göre bugünü daha verimli geçirmek adına harekete geçecek. İşte, 'Aşure günü hangi dualar okunur?' ve 'Aşure günü yapılacak ibadetler nelerdir?' sorularına Diyanet İşleri Başkanlığı'nın verdiği yanıtlar...
AŞURE GÜNÜ NELER YAPILIR?
Aşure günü yapılması gereken ibadetler, İslam dininde önemli bir yeri olan bu günü verimli geçirmek isteyen birçok Müsüman'ın gündeminde yer alıyor. Aşure günü duası ile birlikte bugün ne yapılması gerektiğini merak eden binlerde kişi, konuyla alakalı dini kaynakları araştırmaya başladı.
Diyanet İşleri Başkanlığı kaynaklarına göre aşure gününde yapılması gereken ibadetler arasında oruç tutmak yer almaktadır. Ancak, aşure günü için tutulacak olan oruç, Muharrem ayının 10. günü degil, 10. gününü 11. gününe bağlayan gece niyet edilerek yapılabilmektedir. Dolayısıyla, aşure günü için oruç tutmak için 9 Eylül'ü 10 Eylül tarihine bağlayan gece niyet etmeniz gerekecektir.
Zilhicce ayından sonra, hicrî yılın ilk ayı olan Muharrem ayı gelmektedir. Hz. Peygamber, “Ramazan ayından sonra en kıymetli oruç Allah'ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur.” buyurarak bu ayı “Allah'ın ayı” şeklinde nitelemiştir. Muharrem'i değerli kılan diğer bir husus ise, içerisinde Aşure gününün bulunmasıdır. Peygamberimiz, “Aşure günü orucunun, bir önceki yılın günahlarına kefaret olmasını Allah'tan ümit ediyorum.” diyerek Aşure orucu tutmaya teşvik etmiştir. Hatta Peygamberimiz zamanında çocukların bile bu ibadete alışmasını arzu eden anneler, onlarla birlikte oruç tutmuşlar, onlara yünden oyuncaklar yaparak açlıklarını unutturmaya çalışmışlardır. Aşure orucu, câhiliye döneminde de bilinen ve tutulan bir oruçtur. Peygamber Efendimiz Medine'ye geldiğinde yahudilerin bu günde oruç tuttuklarını görmüş, sebebini sorduğunda yahudiler, “Bugün Musa ile İsrâiloğulları'nın Firavun'dan kurtuldukları gündür. Biz onu kutlamak için bu günde oruç tutuyoruz.” cevabını vermişlerdir. Bunun üzerine Allah Resûlü; “Biz Musa'ya sizden daha yakınız.” buyurarak Aşure gününde oruç tutulmasını emretmiştir.
AŞURE GÜNÜ DUASI NEDİR?
Aşure günü duası hakkında resmi kaynaklarda net bir bilgi yer almazken, çeşitli kaynaklarda bugün için okunan duanın şu şekilde olduğu söylenmektedir;
Bismillâhirrahmânirrahîm. Elhamdü lillâhi rabbil âlemîn. Vessalâtü vesselâmü alâ sey-yidinâ Muhammedin ve alâ âlihî ve sahbihî ecmaîn. Allâhümme entel ebediyyül kadîmül hayyül kerîmül hannânül mennân. Ve hâzihî senetün cedîdetün es’elüke fîhel ismete mineşşeytânirra-cîm. Vel-avne alâ hâzihin nefsil emmârati bis-sûi. Vel-iştiğâle bi-mâ yukarribünî ileyke. Yâ zel-celâli vel-ikrâm. Bi-rahmetike yâ erhamer-râhimîn, Ve sallâllâhü alâ seyyidinâ Muhammedin vel alâ âlihî ve sahbihî ve ehl-i beytihî ecmaîn.
Mânâsı: Rahman ve Rahîm olan Allâh’ın adıyla.. Hamd, âlemlerin rabbi olan Allâh’a mahsustur. Salât ü selâm da Peygamber Efendimize, ehl-i beytine ve bütün ashabına olsun. Ey Rabbim, sen ebedî, ezelî, hayy, kerîm, hannân, mennânsın. Bu gelen, yeni bir yıldır. Ya Rabbi, kovulmuş şeytanın şerrinden bu yıl muhafaza olmayı istiyorum. Ve içimde, bana kötülüğü emreden nefsimle mücadelemde senden yardım diliyorum. Beni sana yaklaştıracak meşguliyetleri bana nasîb et, ey celâl ve ikram sahibi Rabbim. Rahmetinle, ey Merhametlilerin en merhametlisi… Efendimiz Muhammed-sallâllâhu aleyhi ve sellem-’e, onun âline, ashabına ve bütün ehl-i beytine salât olsun..
ESKİ AŞURE GELENEKLERİ NELERDİ?
Eski kaynaklara göre evlerde büyük helvahane veya kuzu kazanı içinde hazırlanan aşure ocaktan indirilince evin en yaşlısı kazanı kanştırıp bir Yasin-i şerif okur, kazanın ağzına kalaylı bir tepsi, bunun üstüne de beyaz bir örtü örtülür, aşurenin demlenmesi tamamlanınca tepsi alınır, evin en büyüğünden en küçüğüne sıra ile tas tas verilirdi. Herkes salavat getirdikten sonra yer, aynca tepsideki "aşure teri" denen buhar suyu da şifa niyetine göz kapaklarına ve alına sürülürdü.
Eskiden halk arasında aştıre ile ilgili tuhaf inanışlar da vardı. Örneğin, aşure yenirken ağza gelen ilk bakla çiğnenmez çıkarılır, yıkanıp kurutulur ve para kesesine "bereket baklası" ya da "aşure baklası" denerek konurdu. Aşure pişerken karıştırmak için kullanılan kepçeye delikli gümüş paralar bağlamak, daha sonra bunlan yıkayıp yine bereket olsun diye keseye koymak da adetti.